Σινάνο (ποταμός)

Σινάνο
ΠηγέςMount Kobushi
ΕκβολέςΘάλασσα της Ιαπωνίας
Χώρες ΛεκάνηςΙαπωνία
ΧώραΙαπωνία
ΕτυμολογίαShinano Province
Μήκος367 χλμ
Μέση εκροή456 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο
ΠαραπόταμοιNakatsu River (Shinano), Kariyata River, Matsu River, Asa River, Kiyotsu River, Shibumi River, Yu River, d:Q11563524, d:Q11566096, Saigawa River, Torii River, Kakigawa River, Suyoshi River, Uono River, Ikarashi River, Nakanokuchi River, Nishi River, Kamo River, Yoda River και d:Q121362091
Χάρτης
wikidata (π • σ • ε )

Ο ποταμός Σινάνο (Shinano-gawa, 信濃川) είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος (367 χιλιόμετρα) και εύρος ποταμός της Ιαπωνίας, με την τρίτη σε έκταση λεκάνη απορροής στη χώρα (μετά τους Τόνε και Ισικάρι).

Βρίσκεται στη βορειοανατολική πλευρά του νησιού Χονσού. Πηγάζει από τις Ιαπωνικές Άλπεις και ρέει γενικώς προς τα βορειοανατολικά, διασχίζοντας τους Νομούς Ναγκάνο και Νιιγκάτα προτού εκβάλει στη Θάλασσα της Ιαπωνίας. Στον Νομό Ναγκάνο ο ποταμός είναι γνωστός με το όνομα Τσικούμα (Chikuma-gawa, 千曲川).[1][2][3]

Ιστορία

Αρχικώς ο Σινάνο εξέβαλλε σε μία λιμνοθάλασσα[4] κοντά στο σημερινό στόμιό του. Με τους αιώνες τα ιζήματά του σχημάτισαν μία βαλτώδη πεδιάδα πάνω από τη λιμνοθάλασσα, την πεδιάδα Ετσίγκο.[5] Εκτιμήσεις του έτους 1993 τοποθετούν την ποσότητα των χαλαρών ιζημάτων στον ποταμό στα 400 ως 500 κυβικά μέτρα ανά χιλιόμετρο ρου.[6] Η κατασκευή καναλιών εκτροπής υδάτων έχει περιορίσει τον όγκο νερού του ποταμού[7], αλλά με συνέπεια την αντίστοιχη εκτροπή και ιζημάτων. Το επακόλουθο είναι ότι η βόρεια ακτή του Νομού Νιιγκάτα (η οποία περιλαμβάνει την πόλη Νιιγκάτα και τον λιμένα της) χάνει κατά μέσο όρο 9 κυβ. μέτρα ανά μέτρο ακτογραμμής κάθε χρόνο (μετρήσεις από το 1947 ως το 1975), καθώς το νερό του ποταμού και τα ιζήματα χύνονται πλέον αρκετά νοτιότερα από το αρχικό στόμιο.[8]

Κεραμικό «φλόγα» από τη θέση της Ναγκαόκα, 3η χιλιετία π.Χ., Εθνικό Μουσείο Τόκιο

Το «Πρόγραμμα του ποταμού Σινάνο», χρηματοδοτούμενο από τη Βρετανική Ακαδημία, ερευνά την ιστορική ανάπτυξη της περιοχής του ποταμού, έχοντας ανακαλύψει κάποια από τα αρχαιότερα δείγματα αγγειοπλαστικής «ύφους της φλόγας» («Flame-style», kaen doki), χρονολογούμενα από τη Μέση Περίοδο Τζομόν (3500–2500 π.Χ.).[5][9]

Καθώς συμβαίνει και με άλλους μεγάλους ποταμούς του κόσμου, έτσι και ο Σινάνο παρείχε ιστορικά ένα πολύτιμο υγρό δρόμο μεταφορών αγαθών, κυρίως προς κάποιο από τα τρία λιμάνια Νουτάρου, Νιιγκάτα και Καμπάρα. Λίγα στοιχεία σώθηκαν που υποδεικνύουν τη σημασία που είχαν κάποτε αυτά τα λιμάνια. Ωστόσο, πολλά τέχνεργα της μεσαιωνικής Κίνας έχουν βρεθεί στην περιοχή, ενώ στην Καμπάρα εκτυλίσσεται η υπόθεση του έργου της Περιόδου Μουρομάτσι Miuri, υποδεικνύοντας τη σημασία της.[4]:37–38 Από περιορισμένες ενδείξεις, μερικοί ιστορικοί (όπως ο Σίσι Τοκαμάτσι) έχουν υποστηρίξει ότι το ποτάμιο σύστημα του Σινάνο δεν χρησιμοποιήθηκε πολύ για ναυσιπλοΐα μέχρι τον 18ο αιώνα.[4]:41 Αντιθέτως, ο Μπράιαν Γκόλντσμιθ αντιλέγει ότι ο Σινάνο υπήρξε εμπορική οδός βασισμένος σε αρχαιολογικά ευρήματα, όπως νομίσματα και κεραμικά εισαγωγής.[4]:41–43 Σε κάθε περίπτωση, το ότι ένας από τους βασικούς εσωτερικούς δρόμους του Χονσού ακολουθούσε την κοιλάδα του ποταμού δια μέσου του Ναγκάνο, μέχρι την οδό Τοσάν στις Ιαπωνικές Άλπεις, δείχνει ότι ο ποταμός διεδραμάτιζε ζωτικό ρόλο στο τοπικό εμπόριο. Η κοιλάδα του Τσικούμα παρείχε μία ακόμα σύνδεση του ανατολικού με το δυτικό τμήμα του νησιού.[4]:32,50

Η περιοχή της συμβολής των ποταμών Τσικούμα και Σάι, γνωστή ως Πεδιάδα Καβανακατζίμα, ήταν το θέατρο σειράς μαχών κατά τον 16ο αιώνα. Η σημαντικότερη μάχη ήταν εκείνη της 18ης Οκτωβρίου 1561, ανάμεσα στις φατρίες Τακέντα και Ουεσούγκι, με μεγάλες απώλειες για αμφότερες.[10] Οι μάχες αυτές είναι πολύ γνωστές στην ιαπωνική στρατιωτική ιστορία, απαντώμενες στη λογοτεχνία, σε εκτυπώσεις από ξυλογραφίες και σε κινηματογραφικές ταινίες.[11]

Το σύστημα Σινάνο-Τσικούμα έχει ιστορία και στην παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, καθώς σε αυτό ανεγέρθηκε το πρώτο τέτοιο εργοστάσιο στην Ιαπωνία, το Μιγιασίρο Νο. 1 το έτος 1904. Κατά την κατασκευή του δεύτερου το 1922 οι 600 περίπου Κορεάτες από τους 1200 εργάτες της, υφίσταντο τακτικά κακομεταχείριση από τους Ιάπωνες επιστάτες τους, όπως κακή διατροφή, δεκαεξάωρη καθημερινή εργασία και άγριους ξυλοδαρμούς όσων επιχειρούσαν να διαφύγουν (η Κορέα ήταν τότε υπό ιαπωνική κατοχή). Από δημοσιεύματα εφημερίδων της εποχής προκύπτει ότι έως 100 Κορεάτες σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του έργου και ότι αγρότες της περιοχής ανέφεραν πτώματα που κατέβαζε το ποτάμι.[12]

Γεωγραφία

Ρους

Ο ποταμός Σινάνο πηγάζει, ως Τσικούμα, στις βορειοανατολικές πλαγιές του όρους Κομπουσιγκατάκε των Ιαπωνικών Άλπεων, στα σύνορα των νομών Σαϊτάμα, Γιαμανάσι και Ναγκάνο. Ενώνεται με τον χείμαρρο Γιότσι και ρέει προς τα βόρεια μέχρι τη συμβολή του με τον χείμαρρο Γιου (γεωγραφικές συντεταγμένες 36,26° Β, 138,42° Α). Μετά στρέφεται προς τα βορειοδυτικά, εισερχόμενος σε μία ορεινή λεκάνη, και στην πόλη Ναγκάνο ενώνεται με τους ποταμούς Σάι και Χοσίνα (γεωγρ. συντεταγμένες 36,625° Β, 138,25° Α). Εκεί ο Τσικούμα στρέφεται προς τα βορειοανατολικά, εισερχόμενος στον νομό Νιιγκάτα, όπου είναι γνωστός ως ποταμός Σινάνο.[13] Ο ρους του συνεχίζεται προς τα βορειοανατολικά μέχρι τη συμβολή του με τον ποταμό Ουόνο, ανάμεσα στην Οτζίγια και στην Ουονούμα (γεωγρ. συντεταγμένες 37,275° Β, 138,85° Α).

Τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια χρειάζονται την ανέγερση μικρών φραγμάτων για τον έλεγχο της ροής του νερού σε αυτά και μετά από αυτά (ιδίως σε ώρες μέγιστης παραγωγής ενέργειας). Το Φράγμα Moyken, που ανεγέρθηκε το 1989 νοτίως της Ναγκαόκα και μπορεί να συγκρατήσει μέχρι 1,1 εκατομμύριο κυβικά μέτρα νερού, ελέγχει τις πλημμύρες του Σινάνο.[14]:115 Ωστόσο, τα περισσότερα φράγματα ελέγχου του βρίσκονται στην πραγματικότητα σε παραποτάμους του.

Η κατασκευή της Διώρυγας Οκόζου

Στη συνέχεια ο ποταμός στρέφεται προς βορρά και γεφυρώνεται από τη Γέφυρα Κοσίτζι και την Κύρια σιδηροδρομική γραμμή Σινέτσου προτού εισέλθει στην πεδιάδα Ετσίγκο του Νομού Νιιγκάτα, στην πόλη Σαντζό. Στην πεδιάδα έχει πολύ αργή ροή (κατά μέσο όρο η κλίση είναι 1 προς 4000), δημιουργώντας βαλτοτόπια.[13][6]

Η Διώρυγα Οκόζου (大河津分水路), μήκους 10 χιλιομέτρων, που άρχισε να κατασκευάζεται το 1909 και ολοκληρώθηκε το 1922, εκτρέπει τα νερά του ποταμού σε περίπτωση πλημμύρας προς τα βορειοδυτικά στη θάλασσα. Είχε επίσης αποστραγγιστικό αποτέλεσμα, μετατρέποντας βάλτους στην πεδιάδα κοντά στη Νιιγκάτα σε καλλιεργήσιμη γη. Μετά τη διώρυγα, ο Σινάνο χωρίζεται σε κλάδους και συνεχίζει προς τα βορειοανατολικά. Περίπου 25 χιλιόμετρα νότια του στομίου του στρέφεται προς τα βόρεια και ρέει προς τη Νιιγκάτα.

Στόμια στην ακτογραμμή της Νιιγκάτα. Από τα πάνω προς τα κάτω: Ποταμός Αγκάνο, ποταμός Σινάνο και Διώρυγα Σεκίγια

Η Διώρυγα Σεκίγια, που άρχισε να κατασκευάζεται το 1968 και ολοκληρώθηκε το 1973, έχει μήκος 1,8 χιλιόμετρο και πλάτος 240 ως 280 μέτρα. Κατασκευάσθηκε μετά από πλημμύρες στη Νιιγκάτα, που συνεχίζονταν και μετά την κατασκευή της διώρυγας Οκόζου. Είναι σχεδιασμένη να εκτρέπει τα νερά του Σινάνο μακριά από την κυρίως πόλη, κατευθείαν στη θάλασσα. Ο κυρίως ποταμός στρέφεται προς τα βορειοανατολικά και διασχίζει την πόλη Νιιγκάτα επί περίπου 6 χιλιόμετρα προτού εκβάλει στη Θάλασσα της Ιαπωνίας.[13] Αρκετές γέφυρες του ποταμού υπάρχουν στην πόλη, με ιστορικότερη τη Γέφυρα Μπαντάι, που ήταν όταν κατασκευάσθηκε το 1886 η μακρύτερη όλης της Ιαπωνίας, με μήκος 782 μέτρα. Η σημερινή Γέφυρα Μπαντάι, χτισμένη το 1929 και χαρακτηρισμένη «εθνικώς σημαντική πολιτιστική περιουσία», έχει μήκος μόνο 306,9 μέτρα. Το πλάτος του ποταμού στην αρχή της Διώρυγας Οκόζου είναι 720 μέτρα.[15]

Λεκάνη απορροής και παροχή

Εναέρια άποψη προς τα νοτιοδυτικά, με τον ποταμό Σάι στα δεξιά και τον Τσικούμα στα αριστερά

Η εκτάσεως 11.900 τετραγωνικών χιλιομέτρων λεκάνη απορροής του Σινάνο-Τσικούμα είναι η τρίτη μεγαλύτερη στην Ιαπωνία. Υποστηρίζει έναν πληθυσμό περίπου τριών εκατομμυρίων (το 2009) και σημαντική γεωργική και υδροηλεκτρική παραγωγή.[14]:182.

Η παροχή του ποταμού είναι κατά μέσο όρο 503 κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο, με μέγιστο 3.776 και ελάχιστο 91 κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο. Άλλα 30,4 κυβ. μέτρα ανά δευτερόλεπτο χρησιμοποιείται για οικιακή και βιομηχανική χρήση κατά μήκος της λεκάνης.

Στον άνω ρου του ποταμού, όπου αποκαλείται Τσικούμα, μόνο το 1/10 της γης είναι καλλιεργήσιμη και 496 χιλιάδες στρέμματα αρδεύονται. Στην πεδιάδα Ετσίγκο ωστόσο πολύ περισσότερες εκτάσεις είναι γεωργικές και υπάρχει μεγάλο δυναμικό για άρδευση, ιδίως μετά την κατασκευή της Διώρυγας και του Φράγματος Οκόζου. Η αφθονία του νερού και το εύφορο έδαφος έχουν καταστήσει αυτή την περιοχή μία από τις καλύτερες παραγωγούς ρυζιού στην Ιαπωνία.[16]

Οι βροχοπτώσεις ποικίλλουν αρκετά στη λεκάνη του ποταμού. Στον μέσο ρου του Τσικούμα, κοντά στη συμβολή του με τον Σάι, η μέση ετήσια βροχόπτωση δεν είναι υψηλή για τα ιαπωνικά δεδομένα: κάτω από 1.000 χιλιοστά ανά έτος. Ο λόγος είναι η περικύκλωση της περιοχής αυτής από τρεις μικρές οροσειρές των Ιαπωνικών Άλπεων. Αλλά ο άνω ρους και η πεδιάδα Ετσίγκο δέχονται από 1.200 μέχρι και 2.300 mm ανά έτος, ενώ στη λεκάνη του Ουόνο η μέση ετήσια βροχόπτωση και χιονόπτωση φθάνουν μαζί τα 2.200 ως 3.000 mm (περί το 40 ως 50% είναι το χιόνι τον χειμώνα). Η απότομη τήξη των χιονιών ευθύνεται για τις περισσότερες πλημμύρες στην πεδιάδα, χωρίς όμως τα νερά από τα χιόνια δεν θα υπήρχαν επαρκείς ποσότητες στα φράγματα για την άρδευση και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.[17]

Οικολογία

Ο ποταμός Τσικούμα κοντά στο Κομόρο

Η λεκάνη του Σινάνο υποστηρίζει μεγάλη ποικιλία φυτών: περισσότερα από 1.100 είδη, όπως και πολλά ζώα. Ωστόσο, η ανάπτυξη της περιοχής έχει απειλήσει μερικά από αυτά. Κυρίως επηρεάζονται τα ψάρια και τα αμφίβια, που εξαρτώνται αποκλειστικά από το ποτάμι. Η κατασκευή φραγμάτων για τη γεωργία και τη βιομηχανία, η εισαγωγή νέων ειδών-εισβολέων και η ρύπανση ήταν οι βασικές αιτίες υποβαθμίσεως του οικοσυστήματος. Η λεκάνη του ποταμού φιλοξενεί περί το 1/4 των ειδών ψαριών της Ιαπωνίας (περίπου 55 από τα 200), τόσο ενδημικά, όσο και μεταναστευτικά.[18][19]

Η κατασκευή μεγάλων φραγμάτων, ιδίως στον μέσο και στον άνω ρου του ποταμού, έχει επηρεάσει σημαντικά τη δυνατότητα των ψαριών να μεταναστεύουν κατά μήκος του Σινάνο-Τσικούμα και στη Θάλασσα της Ιαπωνίας. Υπήρξε επίσης μεγάλη αύξηση της αλιείας, που συνδέεται με την εισβολή ειδών ψαριών και υδρόβιων πτηνών. Η ανάπτυξη και κατοίκηση της περιοχής επέφερε επίσης την περιβαλλοντική υποβάθμιση ενδιαιτημάτων-κλειδιών για τα ψάρια. Οι μεταβολές του ποτάμιου συστήματος έχουν επηρεάσει την ικανότητά του να υποστηρίζει και να διατηρεί τα ενδημικά του είδη ψαριών. Κάποια μέτρα έχουν ληφθεί για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων, όπως οι απαγορεύσεις στην αλιεία του σολομού κατά την περίοδο αναπαραγωγής και τη δημιουργία ιχθυοαποθεμάτων για αλιεία σε συγκεκριμένες μόνο περιοχές, όπου υπάρχουν και μικρές ψαροταβέρνες (Tsukeba) για την άμεση κατανάλωση κατευθείαν από το νερό.[20][21]

Γύρω από το ποτάμι ζουν επίσης πολλά είδη πτηνών. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες δεν έχουν επηρεάσει τόσο πολύ τα πουλιά όσο τα ψάρια, καθώς αυτά ζουν κυρίως στα δάση της κοιλάδας του ποταμού. Υπάρχουν περισσότερα από 130 είδη πτηνών στη λεκάνη του Σινάνο-Τσικούμα, όπως πάπιες και αποδημητικά είδη όπως γερανοί και ίβιδες.[18][19]

Οικονομία

Ηλεκτροπαραγωγή

Ο ποταμός, ιδίως στον άνω ρου του (Τσικούμα) και στη λεκάνη του Σάι, χρησιμοποιείται για την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, με μέγιστη συνολική ισχύ 2.618 MW (μεγαβάτ). Η κατασκευή υδροηλεκτρικών μονάδων άρχισε κατά τον μεσοπόλεμο (βλ. ενότητα «Ιστορία»), αλλά αυξήθηκε πολύ μεταπολεμικά. Αυτές οι εγκαταστάσεις, όπως ο Σταθμός Σιμοφανάτο και ο Σταθμός της Εταιρείας Σιδηροδρόμων, που έχει ισχύ 450 MW, εφοδιάζουν με ηλεκτρική ενέργεια και το Τόκιο.[22] Αρκετά εξάλλου διευθύνονται από την Tepco (εταιρεία ηλεκτρισμού του Τόκιο). Η μεγαλύτερη υδροηλεκτρική μονάδα στη λεκάνη του Τσικούμα είναι η Σιν-Τακασεγκάβα στον ποταμό Τακάσε, κοντά στο Ομάτσι, με ισχύ 1280 MW και το δεύτερο υψηλότερο φράγμα σε ολόκληρη την Ιαπωνία.[23]

Τουρισμός

Ο τουρισμός είναι σημαντική ασχολία στη λεκάνη του Σινάνο. Οι επισκέπτες έρχονται από όλη τη χώρα για ερασιτεχνικό ψάρεμα με καλάμι και για να καθήσουν στις μικρές παραποτάμιες ψαροταβέρνες (Tsukeba), που προσφέρουν φρεσκομαγειρεμένα ψάρια κατευθείαν από το νερό.[20]

Οι θερμές πηγές του Τσικούμα προσελκύουν επίσης τουρίστες στο άνω ρου του ποταμού, ενώ οι βαριές χιονοπτώσεις στα γύρω βουνά τα καθιστούν ελκυστικά για χειμερινά σπορ. Η τέλεση των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων το 1998 στο Ναγκάνο είναι ενδεικτική σχετικά.[24]

Εκτός από τα φυσικά, υπάρχουν και τα ανθρωπογενή σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος: κάθε χρόνο, περί τα 6,5 ως 7 εκατομμύρια άνθρωποι επισκέπτονται τον βουδιστικό ναό Ζενκό-τζι στο Ναγκάνο, που χρονολογείται από τον 7ο αιώνα.[4]:33[25]

Ονομάσθηκαν από τον ποταμό


Παραπομπές

  1. ↑ Shinanogawa River Office. «The Shinano River Basin». Hokuriku Regional Development Bureau (στα Αγγλικά). Ministry of Land, Infrastructure, Transport and Tourism. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2017. 
  2. ↑ Nilsson, Christer; Reidy, Catherine; Dynesius, Mats; Revenga, Carmen (15 Απριλίου 2005). «Fragmentation and Flow Regulation of the World's Large River Systems». Science 308 (5720): 405–408. doi:10.1126/science.1107887. http://science.sciencemag.org/content/308/5720/405. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2017. 
  3. ↑ Sawe, Benjamin Elisha (17 Μαρτίου 2017). «Longest Rivers in Japan». WorldAtlas (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2017. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Goldsmith, Brian (2008). Amassing economies: The medieval origins of early modern Japan, 1450–1700. Stanford University. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2017. 
  5. ↑ 5,0 5,1 «Shinano River Project». Division of Archaeology (στα Αγγλικά). Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2017. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Cheng, Liang· Draper, Scott· An, Hongwei (2014). Scour and Erosion: Proceedings of the 7th International Conference on Scour and Erosion, Perth, Αυστραλία, 2-4 Δεκεμβρίου 2014 (στα Αγγλικά). CRC Press. σελίδες 170–172. ISBN 9781315723594. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2017. 
  7. ↑ Shibayama, Tomoya (2009). Coastal Processes: Concepts in Coastal Engineering and Their Applications to Multifarious Environments (στα Αγγλικά). World Scientific. σελ. 766. ISBN 9789812813954. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2017. 
  8. ↑ Goda, Yoshimi (2010). Random Seas and Design of Maritime Structures (στα Αγγλικά). World Scientific. σελ. 612. ISBN 9789814282390. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2017. 
  9. ↑ «Shinano-Chikuma River Project». Sainsbury Institute for the Study of Japanese Arts and Cultures. University of East Anglia. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2017. 
  10. ↑ Turnbull, Stephen (2000). The samurai sourcebook (Ανατύπωση έκδοση). Λονδίνο: Cassell. ISBN 1854095234. 
  11. ↑ Turnbull, Stephan (2003). Kawanakajima 1553-64 Samurai power struggle. Οξφόρδη: Osprey. ISBN 9781472800220. 
  12. ↑ Weiner, Michael (1989). The Origins of the Korean Community in Japan, 1910-1923 (στα Αγγλικά). Manchester University Press. σελίδες 104–105. ISBN 9780719029875. 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Shinano River στην Encyclopædia Britannica
  14. ↑ 14,0 14,1 Japan Commission on Large Dams (2009). Dams in Japan: Past, Present and Future (στα Αγγλικά). CRC Press. ISBN 9780415494328. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2017. 
  15. ↑ «Bandai Bridge: An Iconic Landmark of Niigata City – Japan Info». Japan Info. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2017. 
  16. ↑ «Longest Rivers in Japan». Japan Travel Guides. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2017. 
  17. ↑ Shinanogawa River Office. «Climate». Hokuriku Regional Development Bureau (στα Αγγλικά). inistry of Land, Infrastructure, Transport and Tourism. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2017. 
  18. ↑ 18,0 18,1 Shinanogawa River Office. «Living things». Hokuriku Regional Development Bureau (στα Αγγλικά). Ministry of Land, Infrastructure, Transport and Tourism. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2017. 
  19. ↑ 19,0 19,1 Nakano, Shin-ichi· Yahara, Tetsukazu· Nakashizuka, Tohru (2012). The Biodiversity Observation Network in the Asia-Pacific Region: Toward Further Development of Monitoring (στα Αγγλικά). Springer Science & Business Media. σελίδες 230–232. ISBN 9784431540328. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2017. 
  20. ↑ 20,0 20,1 Craig, John F. (2016). Freshwater Fisheries Ecology (στα Αγγλικά). John Wiley & Sons. ISBN 9781118394403. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2017. 
  21. ↑ «Chikuma River Fish Cuisine» (στα Ιαπωνικά). Unique Nagano. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2017. 
  22. ↑ «Measures to Prevent Global Warming» (PDF). JR East Group. 2005. σελίδες 30–33. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2017. 
  23. ↑ «World's Highest Dams». Infoplease. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2017. 
  24. ↑ «The Olympic Winter Games Factsheet» (PDF). International Olympic Committee. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2012. 
  25. ↑ Association, Central Japan Tourism Promotion. «Zenkoji Buddhist Temple». GO! Central Japan. Central Japan Tourism Association. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2017. 
  26. ↑ Góralski, Waldemar (2015). The Japanese Cruiser Chikuma (Super Drawings in 3D). Kagero. ISBN 9788364596629. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2017. 
  27. ↑ Silverstone, Paul H. (1984). Directory of the World's Capital Ships. New York: Hippocrene Books. σελ. 336. ISBN 0-88254-979-0. 


Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!