Το Σεκεσφέχερβαρ (ουγγρ. Székesfehérvár, προφέρεται [ˈseːkɛʃfɛheːrvaːr]), είναι πόλη της Ουγγαρίας, πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού (Székesfehérvári járás). Έχει 96.940 κατοίκους (2019).
Γεωγραφία και ετυμολογία
Η παλιά πόλη του Σεκεσφέχερβαρ
Η πόλη βρίσκεται μεταξύ της Βουδαπέστης και της λίμνης Μπάλατον και σε μικρή απόσταση από τη λίμνη Βέλεντσεϊ. Το Σεκεσφέχερβαρ είναι το διοικητικό κέντρο της κομητείας Φέγιερ (Fejér). Είναι χτισμένο πάνω σε έναν λόφο στη μέση μιας ελώδους περιοχής, γεγονός που τον Μεσαίωνα ευνοούσε την άμυνα της πόλης. Επιπλέον η πόλη βρισκόταν ήδη τον Μεσαίωνα στο πέρασμα περισσότερων από δέκα διεθνών δρόμων, ενώ και σήμερα βρίσκεται πάνω σε σημαντικούς οδικούς και σιδηροδρομικούς άξονες.
Το Σεκεσφέχερβαρ αποκαλείται συχνά χάριν συντομίας Φέχερβαρ (Fehérvár), που σημαίνει "λευκό κάστρο". Η προσθήκη "Székes" χρησίμευε για τη διάκριση από ένα άλλο Φέχερβαρ, το Γκιούλαφεχερβαρ (Gyulafehérvár), που βρίσκεται σήμερα στη Ρουμανία. Η λέξη "szék" σημαίνει "καρέκλα" και στην προκειμένη περίπτωση "έδρα", ως αναφορά στο γεγονός ότι το Φέχερβαρ ήταν έδρα βασιλέων. Η γερμανική ονομασία της πόλης είναι Στουλβάισενμπουργκ (Stuhlweißenburg), όνομα που σημαίνει ακριβώς το ίδιο.
Ιστορία
Το Σεκεσφέχερβαρ είναι μια από τις παλαιότερες πόλεις της Ουγγαρίας. Ιδρύθηκε το 972 από τον Γκέζα, μεγάλο πρίγκιπα της Ουγγαρίας, που μετέφερε στον χώρο αυτό -έναν μικρό ως τότε οικισμό- την βασιλική του έδρα.[2]
Στην Ουγγαρία το Σεκεσφέχερβαρ είναι γνωστό και ως "Πόλη των Βασιλέων", αφού υπήρξε κατά τον Μεσαίωνα ο κύριος, πέραν της Βούδας, τόπος στέψης Ούγγρων μοναρχών. Το Σεκεσφέχερβαρ ήταν η πόλη όπου επί αιώνες γινόταν η βάπτιση, η στέψη, ο γάμος, αλλά και η ταφή των Ούγγρων βασιλέων. Οι τελετές λάμβαναν χώρα στη Βασιλική της Παρθένου Μαρίας, που χτίστηκε μεταξύ 1003 και 1038 από τον αγιοποιημένο "Βασιλιά Άγιο Στέφανο" της Ουγγαρίας (ουγγρ. Szent István). Συνολικά 38 βασιλείς στέφθηκαν εκεί, ενώ 15 -μεταξύ αυτών και ο ίδιος ο Άγιος Στέφανος της Ουγγαρίας- έχουν ταφεί στο Μαυσωλείο της βασιλικής.
Το 1222 ο βασιλιάς Ανδρέας Β΄ εξέδωσε εδώ το ιστορικό Ουγγρικό Χρυσόβουλο (ουγγρ. Aranybulla), ένα πρώτο είδος συντάγματος, το οποίο κυρίως ρύθμιζε τις σχέσεις μεταξύ του μονάρχη και των ευγενών.
Μετά την κατάκτηση από τους Τούρκους το 1543 κατόπιν μακράς πολιορκίας, η πόλη έπεσε σε παρακμή. Παρέμεινε στα χέρια των Οθωμανών επί 145 χρόνια ως το 1688 με εξαίρεση μιας χρονιάς, όταν το 1601 επανακατακτήθηκε προσωρινά. Οι Οθωμανοί κατακτητές λεηλάτησαν μεγάλο μέρος της πόλης και κατέστρεψαν πολλά κτίρια και μνημεία της, μεταξύ αυτών και αρκετούς βασιλικούς τάφους. Η βασιλική της πόλης χρησιμοποιήθηκε ως πυριτιδαποθήκη και καταστράφηκε, όταν συνέβη έκρηξη στη δίνη των γεγονότων του 1601. Στο διάστημα της οθωμανικής κυριαρχίας το Σεκεσφέχερβαρ ήταν συνοριακή πόλη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με την Ηγεμονία των Αψβούργων, οι οποίοι ήλεγχαν όσα ουγγρικά εδάφη δεν είχαν κατακτηθεί από τους Οθωμανούς. Στην κυριαρχία των Αψβούργων περιήλθε το Σεκεσφέχερβαρ μετά την απελευθέρωσή του από τους Οθωμανούς και η πόλη κατοικήθηκε εκ νέου, όχι μόνο από Ούγγρους, αλλά και από Γερμανούς, Μοραβούς και Σέρβους, οι οποίοι βαθμιαία συγχωνεύθηκαν στον ουγγρικό πληθυσμό. Η πόλη οφείλει τα μπαρόκ αρχιτεκτονικά στοιχεία της στην ανοικοδόμηση αυτής της περιόδου.
Το 1777 η Αυτοκράτειρα Μαρία Θηρεσία ανακήρυξε το Σεκεσφέχερβαρ επισκοπική έδρα.
Αξιοθέατα
Ο καθεδρικός ναός του Αγίου Στεφάνου
Τα κύρια μπαρόκ κτίρια της πόλης είναι το Επισκοπικό Παλάτι (Püspöki) και το Παλάτι των Ζίχι (Zichy), καθώς και ο καθεδρικός ναός του Αγίου Στεφάνου (Szent István bazilika), που χτίστηκε μεταξύ 1758 και 1768 πάνω στα θεμέλια παλαιότερης γοτθικής βασιλικής (Βασιλική Πέτρου και Παύλου). Ένα κατάλοιπο του Μεσαίωνα είναι το παρεκκλήσι της Αγίας Άννας (Szent Anna kápolna).
Στο εθνικό μνημείο Κιοζέπκορι Ρόμκερτ, ουγγρ. Középkori Romkert (μεσαιωνικός κήπος ερειπίων) βρίσκονται τα ερείπια της βασιλικής της Παρθένου Μαρίας, καθώς και το Μαυσωλείο του Αγίου Στεφάνου της Ουγγαρίας με πέτρινη σαρκοφάγο του 11ου αιώνα, στην οποία πιστεύεται ότι κείτονταν ο ίδιος ο βασιλιάς Άγιος Στέφανος.
Στους ελάχιστους ασύλητους τάφους περιλαμβάνεται αυτός του βασιλιά Μπέλα Γ΄ της Ουγγαρίας και της συζύγου του Αγνής των Σατιγιόν, που ανακαλύφθηκε κατόπιν ανασκαφής το 1848. Τα ταφικά ευρήματα φιλοξενούνται στο εθνικό μουσείο, ενώ η ταφική κρύπτη, που φιλοξενεί σε κλιματιζόμενο χώρο και εντός μεταλλικών οστεοφυλακίων τα οστικά υπολείμματά τους, είναι επισκέψιμη σε ειδικές περιστάσεις, όπως την "Ημέρα των Βασιλέων" στις 20 Αυγούστου κάθε έτους.[3]
Αθλητισμός
Η ΜΟΛ Φέχερβαρ ΦΚ είναι επαγγελματικός ποδοσφαιρικός σύλλογος του Σεκεσφέχερβαρ και η γνωστότερη ομάδα της πόλης. Είναι περισσότερο γνωστή με τα παλαιότερα της ονόματα "Βιντεότον" και "ΜΟΛ Βίντι", ενώ έχει αναδειχτεί τρεις φορές πρωταθλήτρια Ουγγαρίας (2010–11, 2014-15, 2017-18).
Αδελφοποιήσεις
Το Σεκεσφέχερβαρ είναι αδελφοποιημένο με τις εξής πόλεις (σε παρένθεση το έτος αδελφοποίησης):
