PROFILBARU.COM

Περσία είναι η ιστορική ονομασία του Ιράν (τουρκικά: Ατζεμιστάν). Η ονομασία αυτή επικράτησε στη Δύση λόγω των Ελλήνων, οι οποίοι γενίκευσαν την ονομασία της περιοχής Παρς (Παρσίς, μετεξέλιξη σε Περσίς), Φαρς σήμερα, στο νότιο Ιράν, η οποία ήταν και το κέντρο της Περσικής Αυτοκρατορίας. Σημειωτέον ότι η Περσική γλώσσα λέγεται Φαρσί. Η Περσία ονομάστηκε επισήμως Ιράν από τις 21 Μαρτίου 1935, όταν ο σάχης Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί ζήτησε επίσημα από τη διεθνή κοινότητα να αποκαλεί τη χώρα του με την εθνική της ονομασία «Ιράν» που σημαίνει «η χώρα των Αρίων».

Η ιστορία

Η πρώτη αναφορά στους Πέρσες προέρχεται από ασσυριακή επιγραφή του 800 π.Χ. η οποία τους αναφέρει ως «Παρσού», γείτονες ενός άλλου Αρίου έθνους τους Μήδους. Για τους δύο επόμενους αιώνες οι Πέρσες και οι Μήδοι ήταν υποτελείς των Ασσυρίων, Βαβυλωνίων και Σκυθών (επίσης Άριοι).

Η δυναστεία των Αχαιμενιδών (648-330 π.Χ)

Η δυναστεία των Αχαιμενιδών ήταν η πρώτη σειρά Περσών ηγεμόνων. Ιδρύθηκε από τον Αχαιμένα, έναν Πέρση ηγέτη του 700 π.Χ. Ο γιος του ο Θιέσπης οδήγησε τους νομάδες Πέρσες να εγκατασταθούν στο νότιο Ιράν γύρω στο 650 π.Χ. και συγκρότησε το πρώτο οργανωμένο περσικό κράτος. Σταδιακά το περσικό κράτος κατέκτησε την περιοχή των αυτοχθόνων Ελαμιτών συμπεριλαμβανομένης της σημαντικής περιοχής Ανσάν. Οι απόγονοι του Θιέσπη χωρίστηκαν σε δύο κλάδους, ο μεν βασίλευε στο Ανσάν ο δε στην υπόλοιπη Περσία.

Ο Κύρος ο Μέγας ένωσε τα δυο βασίλεια περί το 559 π.Χ. Εκείνη την περίοδο οι Πέρσες ήταν υποτελείς στους Μήδους υπό τον παππού του Κύρου, τον Αστυάγη. Ο Κύρος επαναστάτησε με τη βοήθεια των Περσών, ανατρέποντας τον Αστυάγη και δημιούργησε τη μεγάλη Περσική Αυτοκρατορία προσθέτοντας τη Μηδία στο περσικό κράτος στα 550 π.Χ. Ο Κύρος οδήγησε τους Μήδους και τους Πέρσες σε νέες κατακτήσεις. Αρχικά κατακτήθηκε η Λυδία, το 539 π.Χ. εισήλθε θριαμβευτικά στη Βαβυλώνα. Ο Χάρτης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Κύρου είναι απόδειξη του μεγέθους του ως προσωπικότητα.

Ο Κύρος σκοτώθηκε σε μάχη με τους Μασσαγέτες στην προσπάθειά του να τους τιμωρήσει επειδή αρνήθηκαν να υποταχθούν.

Ο γιος του Κύρου, Καμβύσης Β΄, πρόσθεσε την Αίγυπτο στην Περσική Αυτοκρατορία. Η Αυτοκρατορία έφτασε στο απόγειό της με τον Δαρείο Α΄, ο οποίος κατέλαβε την κοιλάδα του Ινδού ποταμού και τη Θράκη και πέρασε τον Δούναβη καταδιώκοντας για αρκετό καιρό τους Σκύθες, χωρίς όμως σημαντικά αποτελέσματα. Η εισβολή του στην Ελλάδα ανακόπηκε στη Μάχη του Μαραθώνα. Ο γιος του Ξέρξης Α΄ επανέλαβε την προσπάθεια, αλλά ηττήθηκε στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας το 480 π.Χ. και αποκρούστηκε οριστικά στη Μάχη των Πλαταιών το επόμενο έτος.

Η Περσική Αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών ήταν η μεγαλύτερη και ισχυρότερη ως εκείνη την εποχή, καλά διοικούμενη και οργανωμένη. Ο Δαρείος διαίρεσε το βασίλειό του σε περίπου είκοσι σατραπείες, με πολλούς από τους σατράπες να έχουν προσωπικές σχέσεις με τον μεγάλο βασιλέα (σάχης). Εγκαθίδρυσε σύστημα υποχρεωτικής εισφοράς από τις σατραπείες, υιοθέτησε το ανεπτυγμένο ταχυδρομικό σύστημα των Ασσυρίων και το επέκτεινε. Μετέφερε την πρωτεύουσα στα Σούσα, στο κέντρο της αυτοκρατορίας. Οι Πέρσες επέτρεψαν στους διάφορους υποτελείς πολιτισμούς να διατηρηθούν, ακολουθώντας το παράδειγμα του Κύρου, με αποτέλεσμα να μειωθεί δραματικά ο κίνδυνος εξεγέρσεων.

Ελληνιστική Περσία (330-150 π.Χ.)

Η Αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών καταλύθηκε από τον Μακεδόνα βασιλιά Αλέξανδρο, ο οποίος σάρωσε κυριολεκτικά την περσική επικράτεια. Το ελληνικό στοιχείο που έφερε μαζί του ο νέος αυτοκράτορας και οι διάδοχοί του, αναμείχθηκε με τα τοπικά στοιχεία, δημιουργώντας τον Ελληνιστικό πολιτισμό. Ο πυρήνας της παλαιάς περσικής αυτοκρατορίας περιήλθε στην αυτοκρατορία των Σελευκιδών. Η δυναστεία των Πάρθων ωστόσο έθεσε οριστικό τέλος στον μέχρι τότε πολύ εκτεταμένο εξελληνισμό της Περσίας.