Η ορεινή Διάβαση Μπολάν (ούρντ. درۂ بولان) είναι φυσική δίοδος[1] στην οροσειρά Τόμπα Κακάρ του πακιστανικού Βαλουχιστάν, στο Πακιστάν. Βρίσκεται 120 χιλιόμετρα νοτίως των συνόρων Πακιστάν-Αφγανιστάν και έχει μέγιστο υψόμετρο 1.793,4 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Αποτελεί ένα τμήμα της κοιλάδας του ποταμού Μπολάν σε μήκος δεκάδων χιλιομέτρων, από το Νταντάρ στα νότια μέχρι τη Νταργουάζα κοντά στο Κολπούρ στα βόρεια. Στην πορεία, η κοιλάδα σχηματίζει αρκετά διαφορετικά φαράγγια.[1] Συνδέει την Κουέτα με το Σίμπι τόσο οδικώς, όσο και σιδηροδρομικώς.
Καθώς βρίσκεται σε στρατηγική θέση, η Διάβαση Μπολάν έχει χρησιμοποιηθεί ανά τους αιώνες από εμπόρους, εισβολείς και νομαδικές φυλές ως πύλη προς και από την κυρίως Νότια Ασία.[2] Ο τοπικός πληθυσμός νοτίως της διαβάσεως αποτελείται κυρίως από φυλές των Μπραχούι, που εκτείνονται από εκεί μέχρι το Ακρωτήριο Μόνζε (Ρας Μουάρι) στην Αραβική Θάλασσα.[3][4] Από την άλλη, η εθνοτική ομάδα που κυριαρχεί βορείως της διαβάσεως είναι οι Παστούν, ενώ στα δυτικά είναι οι Μπαλούχοι.[5]
Γεωγραφία
Η Διάβαση Μπολάν βρίσκεται στην οροσειρά Τόμπα Κακάρ, η οποία βρίσκεται νοτίως του Ινδοκούχου. Οι γεωγράφοι του 19ου αιώνα περιέγραφαν το πέρασμα ως μέσα από μια υψηλή οροσειρά γεμάτη από φαράγγια.[5] Τα βουνά γύρω από την ορεινή διάβαση Μπολάν αποτελούν το νότιο επιφανειακό όριο ανάμεσα στην Ινδική πλάκα και το Ιρανικό υψίπεδο. Το νότιο άκρο της διαβάσεως, κοντά στο Νταντάρ, είναι το δυτικό άκρο της κοιλάδας του Ινδού ποταμού[5] και θεωρείται στρατηγικό σημείο ανάμεσα στο Πακιστάν, το Αφγανιστάν, το Ιράν και την Αραβική Θάλασσα.[6]
Ιστορία
Η ορεινή Διάβαση Μπολάν είναι το νότιο αντίστοιχο της Διαβάσεως Χαϊμπέρ. Αμφότερα χρησιμοποιήθηκαν ανά τους αιώνες για εισβολές στην Ινδική υποήπειρο.[5] Το 1748 ο Αφγανός βασιλιάς Αχμάντ Σαχ Ντουρανί εισέβαλε στις Ινδίες από τη Διάβαση Μπολάν και από τη Χαϊμπέρ ταυτοχρόνως. Η πρωτεύουσα του Σαχ Ντουρανί, η Κανταχάρ, βρίσκεται σχετικώς κοντά στην Μπολάν, κάτι που τού προσέφερε ταχεία πρόσβαση στα ινδικά εδάφη.