Οικονομία της Λετονίας

Η οικονομία της Λετονίας είναι μια ανοικτή οικονομία στη Βόρεια Ευρώπη και είναι μέρος της ενιαίας αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Λετονία είναι μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) από το 1999,^[1] μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το 2004, μέλος της Ευρωζώνης από το 2014 και μέλος του ΟΟΣΑ από το 2016.^[2] Η Λετονία κατατάσσεται στην 14η στον κόσμο στον Δείκτη Επιχειρηματικής Ευκολίας που εκπονείται από την Παγκόσμια Τράπεζα,^[3] Σύμφωνα με την Έκθεση για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη 2011, η Λετονία ανήκει στην ομάδα των χωρών με πολύ υψηλή ανθρώπινη ανάπτυξη.^[4] Λόγω της γεωγραφικής της θέσης, οι διαβιβαστικές υπηρεσίες είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένες, μαζί με τη ξυλεία και την ξύλινη επεξεργασία, τη γεωργία και τα τρόφιμα, και την κατασκευή μηχανημάτων και ηλεκτρονικών συσκευών.

Η οικονομία της Λετονίας είχε ραγδαία αύξηση του ΑΕΠ κατά περισσότερο από 10% ανά έτος κατά τη διάρκεια του 2006-07, αλλά εισήλθε σε μια σοβαρή ύφεση το 2009, ως αποτέλεσμα του μη βιώσιμου ελλείματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, της κατάρρευσης της αγοράς ακινήτων, και της μεγάλης έκθεσης του χρέους στην συρρικνώμενη παγκόσμια οικονομία. Αυτό προκλήθηκε από την κατάρρευση της Parex Bank, της δεύτερης μεγαλύτερης τράπεζας, ενώ το ΑΕΠ μειώθηκε κατά σχεδόν 18% το 2009^[5]. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και άλλοι διεθνείς δωρητές παρείχαν σημαντική οικονομική βοήθεια στη Λετονία ως μέρος μιας συμφωνίας για να υπερασπιστούν το δέσιμο του νομίσματος με το ευρώ αντάλλαγμα τη δέσμευση της κυβέρνησης για τα αυστηρά μέτρα λιτότητας. Το 2011, η Λετονία πέτυχε αύξηση του ΑΕΠ κατά 5,5%^[6] και, επομένως, η Λετονία και πάλι ήταν μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πρόγραμμα ΔΝΤ/ΕΕ, ολοκληρώθηκε με επιτυχία τον Δεκέμβριο του 2011.^[7]

Η ιδιωτικοποίηση είναι ως επί το πλείστον ολοκληρωμένη, εκτός από μερικές μεγάλες κρατικές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας. Η αύξηση των εξαγωγών συνέβαλε στην οικονομική ανάκαμψη, ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος της οικονομιής δραστηριότητας της χώρας, προέρχεται από τον τομέα των υπηρεσιών.

Οικονομική ιστορία

Για αιώνες κάτω από Χανσεατική και γερμανική επιρροή και, στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια της ανεξαρτησίας της Λετονίας στην μεσοπολεμική εποχή, η γεωγραφική θέση της χώρας χρησιμοποιούταν ως ένα για τη γεωγραφική της θέση ως ένα σημαντικό εμπορικό κέντρο Ανατολής-Δύσης. Η βιομηχανία εξυπηρετούσε τοπικές αγορές, ενώ η ξυλεία, το χαρτί και τα γεωργικά προϊόντα της Λετονίας ήταν οι κύριες εξαγωγές της χώρας. Αντίθετα, στα χρόνια της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και της Σοβιετικής Ένωσης, υπήρχε η τάση της ενσωμάτωσης της οικονομίας της Λετονίας με τις αγορές τους, καθώς και να χρησιμεύσουν για την κάλυψη των μεγάλων εσωτερικών βιομηχανικών αναγκών των χωρών.

Μετά την ανάκτηση της ανεξαρτησίας, η Λετονία προχώρησε με προσανατολισμό στην αγορά των μεταρρυθμίσεων, αν και σε έναν μετρημένο ρυθμό. Το ελεύθερα εμπορευόμενο νόμισμα, το λατ, εισήχθη το 1993 και ήταν σταθερό, ή προσεγγιστικά, με τα σημαντικότερα νομίσματα στον κόσμο. Ο πληθωρισμός μειώθηκε από 958.6% το 1992 σε 25% το 1995 και 1.4% το 2002.

Μετά την σημαντική υποχώρηση το 1991-93, η οικονομία σταθεροποιήθηκε στα τέλη του 1994, οδηγώντας στην ανάκαμψη την ελαφριά βιομηχανία και την άνθηση του εμπορίου και των οικονομικών. Η ανάκαμψη αυτή διακόπηκε δύο φορές, πρώτα από μια τραπεζική κρίση και την πτώχευση της μεγαλύτερης τράπεζας της Λετονίας, της Banka Baltija το 1995 και δεύτερον από μια σοβαρή κρίση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της γειτονικής Ρωσίας το 1998. Μετά το 2000 το λετονικό ΑΕΠ αυξανόταν κατά 6 με 8% ετησίως για 4 συναπτά έτη. Ο κρατικός προϋπολογισμός ήταν ισορροπημένος το 1997, αλλά η ρωσική οικονομική κρίση του 1998 οδήγησε σε μεγάλα ελλείμματα, τα οποία μειώθηκαν στο 4% του ΑΕΠ το 1999 σε 1,8% το 2003. Αυτά τα ελλείμματα ήταν μικρότερα σε σχέση με τις περισσότερες άλλες χώρες που προσχώρησαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004.^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Μέχρι τα μέσα του 2008, η Λετονία είχε την ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία στην Ευρώπη. Το 2003, η αύξηση του ΑΕΠ ήταν 7,5% και ο πληθωρισμός ήταν της τάξης του 2,9%. Το κεντρικά σχεδιασμένο σύστημα της Σοβιετικής περιόδου, αντικαταστάθηκε με μια δομή που βασίζεται στις αρχές της ελεύθερης αγοράς. Το 2005 το μερίδιο του ιδιωτικού τομέα στο ΑΕΠ ήταν 70%.^[8] Η αποκατάσταση της ελαφριάς βιομηχανίας και η ανάδειξη της Ρίγας ως ένα περιφερειακό οικονομικό και εμπορικό κέντρο αντιστάθμισε τον κρατικό βιομηχανικό τομέα και τη γεωργία. Το επίσημο ποσοστό ανεργίας διατηρήθηκε σταθερό στο εύρος 7%-10%.

Συρρίκνωση της οικονομίας κατά την περίοδο 2008-2010

Η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 διατάραξε σοβαρά την Λετονική οικονομία, κυρίως ως αποτέλεσμα της εύκολης πιστωτικής φούσκας που ξεκίνησε το κτίριο κατά τη διάρκεια του 2004. Το σκάσιμο της φούσκας οδήγησε σε ραγδαία συρρίκνωση της οικονομίας, με αποτέλεσμα μια κρίση προϋπολογισμού, ανεργίας και μισθών.^[9] Η Λετονία είχε μια από τις χειρότερες οικονομικές επιδόσεις για το 2009, με ετήσιο μέσο ρυθμό αύξησης -18%.

Η οικονομία της Λετονίας εισήλθε σε μια φάση της δημοσιονομικής συστολής κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2008 μετά από μια παρατεταμένη περίοδο εικασιών βασισμένων στη πίστωση και ρεαλιστικό πληθωρισμό της αξίας των ακινήτων. Το εθνικό έλλειμμα για το 2007, για παράδειγμα, αντιπροσώπευε περισσότερο από το 22% του ΑΕΠ για το έτος, ενώ ο πληθωρισμός έφτανε το 10%.^[10] Το 2009 η ανεργία αυξήθηκε σε 23% και ήταν η υψηλότερη στην ΕΕ.^[11]

Ο Πωλ Κρούγκμαν, ο οποίος κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Οικονομίας για το 2008, έγραψε στη στήλη Op-Ed New York Times για τις 15 Δκεμβρίου 2008:

"Τα προβλήματα είναι στην περιφέρεια της Ευρώπης, όπου πολλές μικρότερες οικονομίες αντιμετωπίζουν κρίσεις που θυμίζουν έντονα παλαιότερες κρίσεις στη Λατινική Αμερική και την Ασία: η Λετονία είναι η νέα Αργεντινή " ^[12]

Τον Αύγουστο του 2009, το ΑΕΠ της Λετονίας είχε υποχωρήσει κατά 20% έτος ανά έτος, με την Standard & Poor's να προβλέπει επιπλέον 16% συρρίκνωση. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο πρότεινε την υποτίμηση του λετονικού νομίσματος, αλλά η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιτάχθηκε σε αυτό, καθώς η πλειοψηφία του χρέους της Λετονίας εκφραζόταν σε ξένο νόμισμα.^[13]

Ωστόσο, από το 2010, υπήρχαν ενδείξεις ότι η πολιτική εσωτερικής ιδιωτικοποίησης της Λετονίας ήταν επιτυχής.^[14]

Οικονομική ανάκαμψη του 2010-2012

Η οικονομική κατάσταση έχει βελτιωθεί από το 2010.^[15] Το 2012, η Λετονία περιγράφηκε ως επιτυχία από την διευθύντρια του ΔΝΤ, την Κριστίν Λαγκάρντ,^[16] παρουσιάζοντας έντονες προβλέψεις ανάπτυξης. Η οικονομία της Λετονίας αναπτύχθηκε κατά 5,5% το 2011^[17] και κατά 5,6% το 2012, φθάνοντας το υψηλότερο ποσοστό ανάπτυξης στην Ευρώπη.^[18] Η ανεργία, ωστόσο, εξακολουθεί να είναι υψηλή, και το ΑΕΠ παραμένει κάτω από τα επίπεδα πριν την κρίση.^[19]

Από το 2010, η Λετονία χορηγεί μόνιμη κατοικία σε αλλοδαπούς με αντάλλαγμα επενδύσεων στην οικονομία της χώρας. Ο πιο δημοφιλής τρόπος απόκτησης άδειας διαμονής βάσει επενδύσεων είναι η αγορά ακινήτου. ^[20]

Ιδιωτικοποίηση

Η ιδιωτικοποίηση στη Λετονία είναι σχεδόν πλήρης. Σχεδόν όλες οι προηγουμένως κρατικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν ιδιωτικοποιηθεί, αφήνοντας μόνο ένα μικρό αριθμό πολιτικά ευαίσθητων μεγάλων κρατικών εταιρειών. Ειδικότερα, η κύρια εταιρεία κοινής ωφελείας και ενέργειας της χώρας, η Latvenergo παραμένει κρατική και δεν υπάρχουν σχέδια για την ιδιωτικοποίησή της. Η κυβέρνηση έχει επίσης μερίδιο μειοψηφίας μετοχές στην εταιρεία μεταφοράς πετρελαίου Ventspils Nafta και η κύρια εταιρεία τηλεπικοινωνιών Lattelecom είναι κρατική αλλά σχεδιάζει να παραχωρήσει τις μετοχές της στο εγγύς μέλλον.

Οι ξένες επενδύσεις στη Λετονία εξακολουθούν να είναι περιορισμένες σε σύγκριση με τα επίπεδα στη βορειοκεντρική Ευρώπη. Ένας νόμος για την επέκταση του πεδίου εφαρμογής για την πώληση γης, συμπεριλαμβανομένης της πώλησης γης σε αλλοδαπούς, ψηφίστηκε το 1997. Αντιπροσωπεύοντας το 10.2% των άμεσων συνολικών ξένων επενδύσεων της Λετονίας, οι Αμερικανικές εταιρείες επένδυσαν $127 εκατομμύρια το 1999. Το ίδιο έτος, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξήγαγαν 58.2 εκατομμύρια δολάρια αγαθών και υπηρεσιών στη Λετονία και εισήγαγαν 87.9 εκατομμύρια δολάρια. Πρόθυμη να συμμετάσχει σε Δυτικούς Οικονομικούς Οργανισμούς, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, ο ΟΟΣΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Λετονία υπέγραψε μια Ευρωπαϊκή Συμφωνία με την ΕΕ το 1995 με μεταβατική περίοδο 4 ετών. Η Λετονία και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν υπογράψει συνθήκες για τις επενδύσεις, το εμπόριο, και την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας και την αποφυγή της διπλής φορολογίας.

Απασχόληση

Εργαζόμενοι-άνεργοι στη Λετονία στο εργατικό δυναμικό, σε άτομα ηλικίας 15-74 ετών (ανά χιλιάδες άτομα) για τα έτη 1996-2017 και αλυσωτό ΑΕΠ με έτος αναφοράς το 2010 (σε δισεκατομμύρια ευρώ) Πηγή: http://data.csb.gov.lv/pxweb/en/Sociala/Sociala__ikgad__nodarb/NB0010.px/table/tableViewLayout2/?rxid=a79839fe-11ba-4ecd-8cc3-4035692c5fc8^{[νεκρός σύνδεσμος]}

Οι μέσοι μισθοί είναι υψηλότεροι στη Ρίγα, στο Βέντσπιλς και στα περίχωρα των δύο πόλεων, ενώ οι εσωτερικές παραμεθόριες περιοχές υστερούν,

Ενέργεια

Μαζί με τη Λιθουανία, τη Πολωνία και τη Εσθονία, η Λετονία σκέφτεται το ενδεχόμενο συμμετοχής στο Εργοστάσιο Πυρηνικής Ενέργειας Βισαγκίνας στη Λιθουανία για να αντικαταστήσει το εργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας της Ιγκναλίνα.^[21]

Στατιστικά

Εισόδημα νοικοκυριού ή κατανάλωση σε ποσοστό:

• χαμηλότερο 10%: 2.9%
• υψηλότερο 10%: 25.9% (1998)

Βιομηχανίες: συνθετικές ίνες, γεωργικά μηχανήματα, λιπάσματα, ραδιόφωνα, ηλεκτρονικά είδη, φαρμακευτικά προϊόντα, μεταποιημένα τρόφιμα, υφάσματα, ξυλεία. Σημείωση – εξαρτάται από τις εισαγωγές ενέργειας και πρώτων υλών

Ρυθμός ανάπτυξης της βιομηχανικής παραγωγής: 8.5$ (εκτίμηση 2004)

Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας: 4,547 GWh (2002)

Πηγές παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας:

• ορυκτά καύσιμα: 29.1%
• υδροηλεκτρική ενέργεια:70,9%
• πυρηνική: 0%
• άλλες: 0% (2001)

Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας: 5,829 GWh (2002)

Εξαγωγές λεκτρικής ενέργειας: 1,100 GWh (2002)

Εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας: 2,700 GWh (2002)

Γεωργικά προϊόντα: σιτάρι, πατάτες, οπωροκηπευτικά, βόειο κρέας, γάλα, αυγά, ψάρια

Ξένες άμεσες επενδύσεις στη Λετονία: Οι στατιστικές της Lursoft για το υπόλοιπο ποσό των επενδύσεων δημοσιεύονται στο τέλος κάθε έτους. [1]

Πακέτο 20 τσιγάρων: κατά μέσο όρο 3.30 - 4.50 ευρώ.

Δείτε επίσης

• Βαλτική Τίγρη
• Στεγαστική φούσκα των Βαλτικών κρατών
• Οικονομία της Ευρώπης

Παραπομπές

1. «Members and Observers». 
2. «Latvia becomes full-fledged OECD member». LETA. 1 July 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-08-10. https://web.archive.org/web/20160810085830/http://www.leta.lv/eng/home/important/133A0BDE-1CFF-C571-B077-54B3F50A45E6/. Ανακτήθηκε στις 4 July 2016. 
3. «Rankings – Doing Business – The World Bank Group». Doing Business. Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2012. 
4. Human Development Index and its components Retrieved 2012-09-06
5. The CIA World Factbook Latvia – CIA – The World Factbook Αρχειοθετήθηκε 2011-08-16 στο Wayback Machine. Retrieved 2012-09-06
6. «GDP of Latvia increased by 5.5% in 2011». The Baltic Course. 9 March 2012. http://www.baltic-course.com/eng/analytics/?doc=54355. Ανακτήθηκε στις 24 March 2012. 
7. Latvia and the Baltics—a Story of Recovery by Christine Lagarde managing director, International Monetary Fund Riga, 5 June 2012
8. Ruta Aidis, Friederike Welter: The Cutting Edge: Innovation and Entrepreneurship in New Europe, Edward Elgar Publishing, 2008, p. 32
9. Damien, McGuinness (4 February 2010). «In Pictures: Latvia economy reels in recession». BBC. http://news.bbc.co.uk/2/hi/8496925.stm. 
10. «Latvia». CIA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2008. 
11. «Robin Hood hacker exposes bankers». BBC News. 24 February 2010. http://news.bbc.co.uk/1/hi/technology/8533641.stm. Ανακτήθηκε στις 1 May 2010. 
12. Krugman, Paul (15 December 2008). «European Crass Warfare». New York Times. https://www.nytimes.com/2008/12/15/opinion/15krugman.html. Ανακτήθηκε στις 15 December 2008. 
13. Evans-Pritchard, Ambrose (10 August 2009). «S&P downgrades Baltic states' debt ratings». The Daily Telegraph (London). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-11-30. https://web.archive.org/web/20101130005523/http://www.telegraph.co.uk/finance/financetopics/financialcrisis/6006322/SandP-downgrades-Baltic-states-debt-ratings.html. Ανακτήθηκε στις 1 May 2010. 
14. «Baltic Business News, 8 February 2010». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2018. 
15. Moody's: Latvian economy is stabilizing Αρχειοθετήθηκε 2016-03-06 στο Wayback Machine. Baltic Business News, Retrieved on 3 September 2012
16. Those who change will endure – IMF managing director Αρχειοθετήθηκε 2019-08-10 στο Wayback Machine. LETA Retrieved on 5 June 2012
17. Danske Bank: we expect Latvian GDP to grow by 2.0% y/y in 2012 Retrieved on 3 September 2012
18. GDP growth in Latvia, at 5.6%, the fastest in Europe; growth to moderate this year Αρχειοθετήθηκε 2013-10-22 στο Wayback Machine. Σφάλμα στο πρότυπο webarchive: Ελέγξτε την τιμή |url=. Empty.
19. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2018. 
20. «Residence permit in Latvia, visas and citizenship». Tranio. 23 Σεπτεμβρίου 2019. 
21. «Visaginas recognised with nuclear site name». World Nuclear News. 30 July 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 May 2013. https://web.archive.org/web/20130522070824/http://www.world-nuclear-news.com/NN_Visaginas_recognised_with_nuclear_site_name_3007082.html. Ανακτήθηκε στις 31 July 2008. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Latvia's Tiger Economy Loses Its Bite Αρχειοθετήθηκε 2010-04-25 στο Wayback Machine. by Kristina Rizga, The Nation, 28 October 2009
• Latvia's Internal Devaluation: A Success Story?, from the Center for Economic and Policy Research, December 2011
• European Commission's DG ECFIN's country page on Latvia.
• World Bank Summary Trade Statistics 2012