ΟΠΑΠ

Ο.Π.Α.Π. A.E.

Νομική μορφή	Ανώνυμη Εταιρεία
Εισηγμένη	ΧΑΑ: ΟΠΑΠ
Κλάδος	Τυχερά παιχνίδια
Ίδρυση	20 Δεκεμβρίου 1958
Έδρα	Λεωφόρος Αθηνών 112, Αθήνα, Ελλάδα
Σημαντικά πρόσωπα	Kamil Ziegler (Πρόεδρος ΔΣ) Jan Karas (Δ/νων Σύμβουλος)
Προϊόντα	Λαχείο, Στοίχημα, scratchcard, parimutuel betting, video lottery terminal και online gambling
Υπηρεσίες	Στοιχήματα, λαχνοί, ψηφιακά καζίνο
Καθαρά έσοδα	414.137 εκ. ευρώ (2023)[1]
Ιδιοκτήτης	Allwyn (50,18%) Υπόλοιπο (49,82%)[2]
Υπάλληλοι	1249 (ΟΠΑΠ Α.Ε.) - 1865 (Όμιλος ΟΠΑΠ) (31.12.2023)[1]
Μητρική	Allwyn International
Θυγατρικές	ΟΠΑΠ Λτδ.
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Μέσα κοινωνικής δικτύωσης
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Οργανισμός Προγνωστικών Αγώνων Ποδοσφαίρου (Ο.Π.Α.Π.) είναι ελληνική εταιρεία διοργάνωσης και διεξαγωγής τυχερών παιχνιδιών.^[3][4]

Ιστορία

Τη δεκαετία του 1950, ξεκίνησε μια προσπάθεια αναβάθμισης του ελληνικού αθλητισμού και βελτίωσης των υποδομών του. Στα πλαίσια αυτά συγκροτήθηκε το 1957 η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού. Για την εξεύρεση πόρων για τη χρηματοδότησή της, ωρίμασε η ιδέα της χρήσης εσόδων από τη διεξαγωγή παιχνιδιών προγνωστικών αγώνων ποδοσφαίρου, όπως γινόταν ήδη σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Με αυτόν το σκοπό ιδρύθηκε ο ΟΠΑΠ το 1958 ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, υπαγόμενο στη ΓΓΑ. Ταυτόχρονα με την ίδρυση του, θεσμοθετήθηκε με βασιλικό διάταγμα το πρώτο παιχνίδι που εισήγαγε ο ΟΠΑΠ, το ΠΡΟ-ΠΟ (από τα αρχικά ΠΡΟγνωστικά ΠΟδοσφαίρου), το οποίο οργανώθηκε στα πρότυπα του αντίστοιχου ιταλικού Τότο Κάλτσιο.^[5]

Το ΠΡΟ-ΠΟ ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Μάρτιο του 1959, λίγους μήνες πριν από το ξεκίνημα της Α' Εθνικής Κατηγορίας Ποδοσφαίρου και μέρος των εσόδων του συνεισέφερε στη χρηματοδότηση της νεοσύστατης κατηγορίας. Αρχικά δεν υπήρχαν αποκλειστικά πρακτορεία και τα παιχνίδια παίζονταν σε συνεργαζόμενα ψιλικατζίδικα, γαλακτοπωλεία κλπ. ενώ γεωγραφικά η διεξαγωγή του παιχνιδιού περιοριζόταν στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πειραιά. Από τον Μάιο ξεκίνησε, με αργούς ρυθμούς, η ίδρυση πρακτορείων και σε μεγάλες πόλεις της επαρχίας.

Τα πρώτα χρόνια

Το ΠΡΟ-ΠΟ γνώρισε την επιτυχία από την αρχή και εν μέρει αυτό οφείλεται στην έντονη διαφημιστική εκστρατεία. Τη δεκαετία του 1960 το παιχνίδι γνώρισε διάφορες βελτιώσεις όπως η διανομή κερδών στα δελτία με 11 σωστές προβλέψεις. Ο ΟΠΑΠ απέκτησε παρουσία σε περίπου 70 πόλεις και το 1966 είχε φτάσει τα 795 πρακτορεία. Παράλληλα μετακόμισε σε νέα γραφεία στην οδό Πανεπιστημίου, απέναντι από την Εθνική Βιβλιοθήκη.

Τον Μάρτιο του 1965 ο ΟΠΑΠ λειτούργησε το δεύτερο παιχνίδι του, το «6 από 36», προσαρμογή ενός αντίστοιχου γερμανικού, η ίδρυση του οποίου προβλεπόταν στο ίδιο Βασιλικό Διάταγμα με το ΠΡΟ-ΠΟ. Σε κάθε δελτίο υπήρχαν 36 αγώνες και οι παίκτες καλούνταν να προβλέψουν τους έξι που θα έρχονταν ισόπαλοι με τα περισσότερα γκολ. Το παιχνίδι είχε θετική αποδοχή αρχικά, αλλά γρήγορα τα δελτία του μειώθηκαν και τον Απρίλιο του 1966 αποφασίστηκε η διακοπή του.^[5] Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το ΠΡΟΠΟ να είναι το μοναδικό παιχνίδι και για τις επόμενες δεκαετίες.

Περίοδος της Δικτατορίας

Κατά την περίοδο της Δικτατορίας, ο ΟΠΑΠ γνώρισε εντυπωσιακή ανάπτυξη, βοηθούμενος από την προβολή που έδινε το καθεστώς στον αθλητισμό. Τα πρακτορεία του από 900 στην αρχή της περιόδου έφτασαν τα 2.000 και τα έσοδά του το 1974 ανήλθαν στα 13.000.000.000 δρχ. από 176.000.000 δρχ. το 1966. Σε αυτή τη διόγκωση συνέβαλε η αύξηση του ποσοστού κέρδους των πρακτορείων από 5% σε 10%, η εισαγωγή των ομαδικών συστημάτων και η κλήρωση αξιόλογων δώρων (αυτοκίνητα, ταξίδια κλπ.) σε όλους τους συμμετέχοντες που ήδη είχε ξεκινήσει από το 1965.^[5]

Μεταπολίτευση

Κατά τη Μεταπολίτευση οι εντυπωσιακοί ρυθμοί επέκτασης του ΟΠΑΠ συνεχίστηκαν. Το 1981 τα πρακτορεία του είχαν φθάσει τα 2.952 και τα έσοδά του τα 73.000.000.000 δρχ. Παράλληλα, η διαχείριση των χορηγήσεών του έγινε πιο διαφανής και υπόκειταν σε κοινοβουλευτικό έλεγχο. Τα χρήματα του ΟΠΑΠ συνεισέφεραν στη δημιουργία εκατοντάδων γηπέδων, κλειστών γυμναστηρίων και άλλων αθλητικών χώρων σε όλη την επικράτεια, ενώ οι χορηγίες του σταμάτησαν να περιορίζονται στον αθλητισμό και επεκτάθηκαν και στον πολιτισμό. Στα τέλη της δεκαετίας τα πρακτορεία του είχαν φτάσει τα 4.000 και τα έσοδά του είχαν ξεπεράσει τα 53.000.000.000 δρχ. Το 1990 και το 1992 ψηφίστηκε και η λειτουργία 3 νέων παιχνιδιών, του ΛΟΤΤΟ, του ΤΖΟΚΕΡ και του ΠΡΟΤΟ, για τη διεξαγωγή των οποίων αναβαθμίστηκε σημαντικά και η μηχανοργάνωση του οργανισμού.

Είσοδος στο χρηματιστήριο

Την επόμενη δεκαετία η ανάπτυξη του οργανισμού συνεχίστηκε με υψηλούς ρυθμούς. Χαρακτηρίστηκε από τη λειτουργία πολλών νέων παιχνιδιών, ξεκινώντας από το ΛΟΤΤΟ, από το ΤΖΟΚΕΡ το 1990 και από το ΠΡΟΤΟ το 1992 και ακολούθησε το ΠΡΟΠΟΓΚΟΛ το 1996. Το 2000 ήταν μια σημαντική χρονιά στην ιστορία του ΟΠΑΠ, καθώς ξεκίνησε η λειτουργία του Πάμε Στοίχημα, η πρώτη μορφή νόμιμου αθλητικού στοιχήματος στην Ελλάδα. Το παιχνίδι θα εξελισσόταν γρήγορα στο πιο κερδοφόρο του ΟΠΑΠ.

Το 1999 ο ΟΠΑΠ μετατράπηκε σε Ανώνυμη Εταιρία με ονομασία ΟΠΑΠ Α.Ε. και η διάρκειά της με τη μορφή αυτή ορίστηκε στα 100 χρόνια. Το 2001 έγινε εισαγωγή του στο Χρηματιστήριο Αθηνών, με νόμο, σύμφωνα με τον οποίο, το Δημόσιο μπορούσε να διαθέσει σε επενδυτές μέχρι το 49% του μετοχικού κεφαλαίου. Αρχικά διατέθηκε το 5% των μετοχών και ακολούθησαν επιπλέον πωλήσεις πακέτων μετοχών του Δημοσίου το 2002, το 2003 και το 2005, με το ποσοστό του να μειώνεται στο 33,6%.^[6] Το 2003 με βάση διακρατική συμφωνία μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και της Κυπριακής Δημοκρατίας, η ΟΠΑΠ Α.Ε. ίδρυσε την OPAP Cyprus Ltd., που είναι κυρίως υπεύθυνη για την οργάνωση, λειτουργία και διαφήμιση των παιχνιδιών της εταιρίας στην Κύπρο.

Με βάση στοιχεία για το 2007 και κατάταξη βάσει πωλήσεων (τζίρου), ήταν η τρίτη μεγαλύτερη ελληνική εταιρεία, μετά τα Ελληνικά Πετρέλαια και τη ΔΕΗ ^[7]. Το 2012 η εταιρία έκλεισε με κύκλο εργασιών ύψους 3.971.628 ευρώ και κέρδη 505.487.000 ευρώ.

Ιδιωτικοποίηση

Στις 11 Οκτωβρίου 2013 το Δημόσιο πούλησε το υπόλοιπο ποσοστό του στον οργανισμό, ύψους 33% του μετοχικού κεφαλαίου, θέση την οποία κατέλαβε το επενδυτικό σχήμα Emma Delta Hellenic Holdings LTD, που κατέβαλε στον τέως δεσπόζοντα μέτοχο ΤΑΙΠΕΔ (που εκπροσωπούσε το Ελληνικό Δημόσιο) το ποσό των 622.000.000ευρώ για την απόκτηση των εν λόγω μετοχών. Η Emma Delta Hellenic Holdings LTD είναι 100% θυγατρική της Emma Delta Variable, της οποίας τον έλεγχο (100% των δικαιωμάτων ψήφου) κατέχει η Emma Delta Management LTD.

Το 2013, τον έλεγχο της Emma Delta Management LTD είχε από κοινού η Emma Capital του Τσέχου επιχειρηματία Γίρι Σμεκ (Jiří Šmejc), με ποσοστό 66,7% επί των δικαιωμάτων ψήφου, και ο Γεώργιος Μελισσανίδης, γιος του επιχειρηματία Δημήτρη Μελισσανίδη, που κατείχε το υπόλοιπο 33,3% των δικαιωμάτων ψήφου της εταιρείες.

Εκείνη την περίοδο, στο μετοχικό κεφάλαιο της Emma Delta Variable συμμετείχαν ο Γίρι Σμεκ (μέσω της MEF Holdings Limited), ο Γεώργιος Μελισσανίδης (μέσω της Yeonama Holdings), η σλοβακική J&T (μέσω της Helixor), ο όμιλος ICT του Αλεξάντερ Νέσις (Alexander Nesis) (μέσω της Vitalpeak), η KKCG του Κάρελ Κόμαρεκ (Karel Komarek) (μέσω της Rubidium Holdings) και ο Χρήστος Κοπελούζος, γιος του Δημήτρη Κοπελούζου (μέσω της Helvason). Το 2015 η KKCG του Κόμαρεκ απέκτησε τη συμμετοχή του ομίλου ICT.

Ένα χρόνο αργότερα, τον Αύγουστο του 2016, η KKCG και η EMMA Capital αποφάσισαν να συγχωνεύσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία σε διάφορες λαχειοφόρες αγορές και τυχερά παιχνίδια στην SAZKA GROUP, η οποία συγκέντρωσε έτσι το 67% του μετοχικού κεφαλαίου της Emma Delta Varialble, αλλά και το 66,7% των δικαιωμάτων ψήφου της Emma Delta Management LTD (που ελέγχει την Emma Delta Varialble).

Ωστόσο, τον Μάρτιο του 2019 οι δύο πλευρές αποφάσισαν να προχωρήσουν σε διαχωρισμό των περιουσιακών στοιχείων του ομίλου SAZKA Group, προκειμένου να ακολουθήσουν ξεχωριστές επενδυτικές στρατηγικές. Έτσι, ο όμιλος KKCG GROUP του Κάμαρεκ, που μέχρι τότε κατείχε το 75% της SAZCA,εξαγόρασε το υπόλοιπο 25% που κατείχε η Emma Capital του Σμεκ, παραχωρώντας της ανάλογο χρηματικό αντίτιμο καθώς και το σύνολο των μετοχών της κροατικής στοιχηματικής εταιρείας SuperSport. Στην SAZCA, μοναδικός μέτοχος της οποίας έμεινε πλέον η KKCG του Κάμαρεκ, παρέμειναν οι μετοχές που κατείχε ο όμιλος στις εταιρείες Sazka (Τσεχίας), ΟΠΑΠ (Ελλάδας), LOTTOITALIA (Ιταλίας) και Casinos Austria (Αυστρίας). Έτσι, τον Ιούλιο του 2019, η συμμετοχή του Σμεκ στον ΟΠΑΠ μηδενίστηκε.

Παράλληλα, τον Ιούλιο του 2019, μια μέρα μετά τις βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα, η SAZKA GROUP προχώρησε σε προαιρετική δημόσια πρόταση προς όλους τους κατόχους κοινών, ονομαστικών, μετά ψήφου μετοχών της ΟΠΑΠ, για την απόκτηση του συνόλου των μετοχών τους. Η πρόταση έγινε δεκτή από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς τον ερχόμενο Σεπτέμβριο και με την ολοκλήρωσή της στο τέλος Οκτωβρίου ο όμιλος του Κόμαρεκ απέκτησε 23.323.179 μετοχές και πλέον κατέχει άμεσα το 7,25% του συνολικού καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου της ΟΠΑΠ, περιλαμβανομένων των ίδιων μετοχών της εταιρείας (7,29%, εξαιρουμένων των ιδίων μετοχών). Συνολικά, η SAZCA GROUP κατέχει πλέον άμεσα και έμμεσα (μέσω τη συμμετοχή της στο μετοχικό κεφάλαιο της Emma Delta Variable) το 39,98% του ΟΠΑΠ (συμπεριλαμβανομένων των ίδιων μετοχών, ή το 40,21% εξαιρουμένων των ιδίων μετοχών που κατέχει η εταιρεία).

Πρακτορεία και ηλεκτρονική πλατφόρμα

Ένα πρακτορείο ΟΠΑΠ στο Άργος.

Το 2014 ξεκίνησε η λειτουργία της ηλεκτρονικής στοιχηματικής πλατφόρμας του Οργανισμού. Οι παίκτες μπορούν να στοιχηματίσουν (ποντάρουν) διαδικτυακά, για το παιχνίδι Πάμε Στοίχημα, και να συμμετέχουν στα ζωντανά παιχνίδια που προσφέρονται.

Σήμερα τα πρακτορεία ΟΠΑΠ είναι λιγότερα από 3.500 πανελλαδικώς και 200 στην Κύπρο.

Τα παιχνίδια του ΟΠΑΠ

• ΠΡΟ-ΠΟ (Από την 01/03/1959)
• 6 από 36 (Ξεκίνησε στις 28/03/1965, καταργήθηκε ένα χρόνο αργότερα)
• ΛΟΤΤΟ (Από τις 05/12/1990)
• ΤΖΟΚΕΡ (Από τις 06/12/1990)
• ΠΡΟΤΟ (Από τις 10/06/1992)
• ΠΡΟΠΟΓΚΟΛ (Από τις 03/03/1996)
• ΠΑΜΕ ΣΤΟΙΧΗΜΑ (Από τις 20/01/2000)
• SUPER 3 (Από τις 25/11/2002)
• EXTRA 5 (Από τις 25/11/2002)
• ΚΙΝΟ (Από τις 04/10/2004)
• MONITOR GAMES (Ξεκίνησε τις 22/03/2011, καταργήθηκε επτά χρόνια αργότερα)
• GO LUCKY (Ξεκίνησε στις 22/03/2011, καταργήθηκε τέσσερα χρόνια αργότερα)
• ΠΑΜΕ ΣΤΟΙΧΗΜΑ VIRTUAL SPORTS (Από τις 18/05/2017)
• POWERSPIN (Από τις 30/06/2020)
• EUROJACKPOT (Από τις 06/03/2024)
• Τον Απρίλιο του 2015 η εταιρεία κυκλοφόρησε το OPAPP, την πρώτη της εφαρμογή για έξυπνα τηλέφωνα.

Το πρώτο δελτίο ΠΡΟ-ΠΟ

Το πρώτο δελτίο ΠΡΟ-ΠΟ (1/3/1959)

Το πρώτο δελτίο ΠΡΟ-ΠΟ κυκλοφόρησε την 01/03/1959 και περιελάμβανε 12 αγώνες καθώς και επιπλέον 2 αναπληρωματικούς, τα αποτελέσματα των οποίων θα είχαν ισχύ μόνο σε περίπτωση διακοπής, αναβολής ή ματαίωσης κάποιου ή κάποιων από τους 12 κύριους αγώνες. Επιλέχθηκαν αναμετρήσεις από την τελική φάση του Πανελληνίου πρωταθλήματος 1959, από αγώνες Β΄ κατηγορίας των Ε.Π.Σ. Αθήνας, Ε.Π.Σ. Πειραιά και Ε.Π.Σ. Μακεδονίας, καθώς και από το πρωτάθλημα Ιταλίας.

Είχαν συμπληρωθεί 213.670 στήλες και υπήρξε μόνο ένας νικητής που κατάφερε να πετύχει και τις 12 σωστές προβλέψεις. Επρόκειτο για τον Νίκο Πάσσαρη, κάτοικο Αθήνας. Κέρδισε 228.360ευρώ, ποσό εξαιρετικά υψηλό για τα δεδομένα της εποχής. Επίσης υπήρξαν και 48 παίκτες με 11 σωστές επιτυχίες, οι οποίοι μοιράστηκαν το ποσό των 6.757,50 ευρώ.^[8]

Ελληνικά Λαχεία

Διακριτικό λογότυπο

Η εταιρεία Ελληνικά Λαχεία Α.Ε. αποτελεί θυγατρική του ομίλου ΟΠΑΠ.

Τον Ιούλιο του 2013, το ΤΑΙΠΕΔ και η Ελληνικά Λαχεία Α.Ε. υπέγραψαν σύμβαση παραχώρησης του αποκλειστικού δικαιώματος εκμετάλλευσης των Κρατικών Λαχείων για χρονική περίοδο 12 ετών^[9]. Η Ελληνικά Λαχεία Α.Ε. αποτελεί κοινοπραξία στην οποία μετέχουν με 67% ο ΟΠΑΠ, με 16,5% η Intralot και με 16,5% η Scientific Games^[10]. Τα έσοδα για το δημόσιο περιλαμβάνουν εφάπαξ καταβολή 190.000.000ευρώ σε μετρητά και ελάχιστα εγγυημένα έσοδα, ύψους 580.000.000ευρώ (για τη 12ετία)^[11].

Παίγνια

• ΞΥΣΤΟ (Από τον Οκτώβριο του 1993)
• ΣΚΡΑΤΣ (Από τις 07/05/2014)
• ΛΑΪΚΟ ΛΑΧΕΙΟ (Από τον Ιούνιο του 1941)
• ΕΘΝΙΚΟ ΛΑΧΕΙΟ (Από τις 26/04/1937)
• ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΆΤΙΚΟ ΛΑΧΕΙΟ (Από τον Δεκέμβριο του 1967)
• ΛΑΧΕΙΑ ΚΛΗΡΩΣΗΣ (Από την 01/05/2014)^[12]

Ιπποδρομίες

Εταιρικό λογότυπο

Η εταιρεία Ιπποδρομίες Α.Ε. αποτελεί θυγατρική του ομίλου ΟΠΑΠ. Είναι υπεύθυνη για τη διεξαγωγή ιπποδρομιών στην Ελλάδα. Χώρος διεξαγωγής των ιπποδρομιών είναι το Μαρκόπουλο.

Διοργάνωση

Αμοιβαίο Ιπποδρομιακό Στοίχημα

Το Νοέμβριο του 2015, η θυγατρική του ΟΠΑΠ, Ιπποδρομίες Α.Ε. απέκτησε από το ΤΑΙΠΕΔ το δικαίωμα ιπποδρομιακού στοιχηματισμού για 20 χρόνια έναντι 40 εκατ. ευρώ^[13][14][15]. Μέχρι τότε η διαχείριση του ιπποδρομιακού στοιχήματος στην Ελλάδα γινόταν από τον κρατικό Οργανισμό Διεξαγωγής Ιπποδρομιών Ελλάδος (ΟΔΙΕ). Οι πρώτες ιπποδρομίες που διοργανώθηκαν από την θυγατρική του ΟΠΑΠ, Ιπποδρομίες Α.Ε. πραγματοποιήθηκαν στο Μαρκόπουλο Αττικής την Παρασκευή, 22 Ιανουαρίου 2016.^[16] Στις 26 Νοεμβρίου 2016, η γαλλική PMU και οι Ιπποδρομίες Α.Ε. ανακοίνωσαν την έναρξη συνεργασίας που εξασφάλισε για τους παίχτες στην Ελλάδα τη συμμετοχή τους στον ιπποδρομιακό «κουμπαρά» των γαλλικών ιπποδρομιών^[17]. Η ιπποδρομίες Α.Ε. παρέχει ακόμη υπηρεσίες στοιχηματισμού σε ιπποδρομίες της Βρετανίας και της Ν. Αφρικής.

Παραπομπές

1. «Ετήσια Οικονομική Έκθεση 2023» (PDF). ΟΠΑΠ Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2017. 
2. «Μετοχική Σύνθεση». ΟΠΑΠ Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
3. «Το ΣτΕ επικύρωσε το μονοπώλιο του ΟΠΑΠ». Η Καθημερινή. 2014-10-01. https://www.kathimerini.gr/economy/business/786041/to-ste-epikyrose-to-monopolio-toy-opap/. 
4. «Διαδικτυακοί πάροχοι». gamingcommission.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2014. 
5. «Η Ιστορία μας». ΟΠΑΠ Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2014. 
6. «Οι επιζήμιες μετοχοποιήσεις του ΟΠΑΠ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2014. 
7. «Η Ελλάδα σε αριθμούς 2009». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Απριλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 2 Απριλίου 2009. 
8. 1959: «Το παιδί μίλησε: Προ-Πο!» (Το Βήμα)
9. Makris, Apostolos (31 Ιουλίου 2013). «Concession Agreement with Hellenic Lotteries». Greekreporter. 
10. «Scientific Games Announces its Consortium Signs the Greek State Lotteries' Concession Agreement». PR Newswire. Cision US. 30 Ιουλίου 2013. 
11. «Press Release. Signing of the concession agreement for the Hellenic State Lotteries». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-02-02. https://web.archive.org/web/20170202034418/http://www.hradf.com/storage/files/uploads/a443061754ec02e7bfe9e17ee41377d3.pdf. 
12. «Ελληνικά Λαχεία Α.Ε.». gamingcommission.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2014. 
13. «Στον ΟΠΑΠ το ιπποδρομιακό στοίχημα». Η Καθημερινή. 2015-11-11. https://www.kathimerini.gr/economy/business/838239/ston-opap-to-ippodromiako-stoichima/. 
14. «Greece carries out first privatisation under radical left government». Yahoo News. 24 Απριλίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Φεβρουαρίου 2017. 
15. Mandravelis, Vangelis (22 Οκτωβρίου 2015). «Horse racing employees happy with ODIE privatization». www.ekathimerini.com. Η Καθημερινή. 
16. «OPAP develops betting offering with first horse races in Greece». 26 Ιανουαρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
17. «Press Release. PMU resumes its activity in Greece». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-02-02. https://web.archive.org/web/20170202065435/http://entreprise.pmu.fr/wp-content/uploads/2016/11/PMU-resumes-its-activity-in-Greece.pdf. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ο.Π.Α.Π. – Επίσημος ιστότοπος