Ντεν Μπος

Συντεταγμένες: 51°42′0″N 5°19′0″E

Σέρτοχενμπος
Σημαία Έμβλημα
Σέρτοχενμπος 51°42′0″N 5°19′0″E
Χώρα	Ολλανδία[1]
Διοικητική υπαγωγή	's-Hertogenbosch[2]
Ίδρυση	1185
Έκταση	59,5 km²
Υψόμετρο	6 μέτρα
Πληθυσμός	158.753 (2023)[3]
Ταχ. κωδ.	5200–5249
Τηλ. κωδ.	073
Ζώνη ώρας	UTC+01:00
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα

Το Σέρτοχενμπος ή Ντεν Μπος (κυριολεκτικά: «Δάσος του Δούκα» και «Δάσος», αντίστοιχα) (ολλανδικά: s-Hertogenbosch και Den Bosch‎‎) είναι δήμος της Ολλανδίας και πρωτεύουσα της επαρχίας της Βόρειας Βραβάντης. Βρίσκεται περίπου 80χλμ νότια του Άμστερνταμ.

Ιστορία

Η μετάφραση του ονόματος της πόλης, «Δάσος του Δούκα», αφορά στον Ερρίκο Α΄, Δούκα της Βραβάντης στου οποίου την οικογένεια ανήκε για περισσότερους από τέσσερις αιώνες μεγάλη δασική έκταση στη γειτονική Όρτεν. Ο Ερρίκος ίδρυσε την καινούρια πόλη στους δασώδεις αμμόλοφους του Ντεν Μπος και της έδωσε τα δικαιώματα πόλης καθώς και τα σχετικά εμπορικά προνόμια το 1185. Η ημερομηνία όμως αυτή είναι η αναφερόμενη παραδοσιάκα από μεταγενέστερους χρονικογράφους. Το όνομα Ντεν Μπος παρουσιάζεται για πρώτη φορά το 1196. Ο λόγος που οδήγησε τον δούκα στην ίδρυση της πόλης είχε να κάνει πρωτίστως με τα δικά του συμφέροντα, καθώς ήθελε να προστατεύσει την ιδιοκτησία του από τους καταπατητές του Χέρλε και της επαρχίας της Ολλανδίας. Η πόλη χτίστηκε ως οχυρό, αλλά καταστράφηκε από τις επιθέσεις των δυο αντιπάλων του το 1203 (απομεινάρια των παλαιών τειχών μπορεί να δει κανείς ακόμα και σήμερα). Στα τέλη του 15ου αιώνα, ανεγέρθηκε ακόμα υψηλότερο τείχος με σκοπό την προστασία της περιοχής που κατοικούνταν πλέον πυκνά.
Το Ντεν Μπος άνθισε ως τα 1520, αποτελώντας το δεύτερο πληθυσμιακό κέντρο της τότε Ολλανδίας μετά την Ουτρέχτη. Ήταν η γενέτειρα του Ιερώνυμου Μπος, ενός εκ των κορυφαίων ζωγράφων της βορειοευρωπαϊκής αναγέννησης, και κέντρο παραγωγής μουσικών και συνθετών όπως ο Ιερώνυμος ντε Κλιμπάνο, που εκπαιδεύτηκαν στους καθεδρικούς ναούς της πόλης. Στο Ντεν Μπος διατήρησαν την έδρα τους, επίσης, ο Ματθαίος Πιπελάρε και ο διάσημος Γερμανός συνθέτης Πιέρ Αλαμίρ.

Ογδοηκονταετής πόλεμος

Οι διαμάχες για την Προτεσταντική Μεταρρύθμιση άλλαξαν την πορεία της πόλης καθοριστικά. Το Ντεν Μπος έγινε ανεξάρτητη αρχιεπισκοπή και κατά τον ογδοηκονταετή πόλεμο πήρε το μέρος των καθολικών (Αψβούργων) αποτρέποντας το πραξικόπημα των Καλβινιστών. Η πόλη πολιορκήθηκε πολλές φορές από τον Μαυρίκιο της Οράγγης, αρχηγό του κράτους Ηνωμένων Επαρχιών, ο οποίος επιθυμούσε να φέρει το Ντεν Μπος υπό τον έλεγχό τους. Οι πολιορκίες του Μαυρίκιου αποκρούστηκαν επιτυχώς και μάλιστα πολλές φορές από τον Κλοντ ντε Μπερλαιμόντ, γνωστόν επίσης ως «Ολπέν».

Τριακονταετής πόλεμος

Κατά τη διάρκεια της Ανακωχής, πριν οι εχθροπραξίες ξαναρχίσουν το 1618, οι οχυρώσεις επεκτάθηκαν σημαντικά. Οι περιβάλλοντες βάλτοι έκαναν το κάστρο σχεδόν αδύνατο να πολιορκηθεί με συμβατικά πολεμικά μέσα και επειδή θεωρούνταν αδιαπέραστο, κέρδισε το προσωνύμιο «Δράκος των Βάλτων». Τελικά, ο Φρειδερίκος Ερρίκος της Οράγγης κατέλαβε την πόλη το 1629 με τη χρήση φραγμάτων που αποστράγγισαν την περιοχή υποχρεώνοντας τους πολιορκημένους να παραδοθούν έπειτα από τρεις μήνες μαχών. Η κατάληψη του Ντεν Μπος αποτέλεσε μεγάλο γεωστρατηγικό χτύπημα κατά των Αψβούργων κατά τον τριακονταετή πόλεμο. Έκτοτε, η περιοχή παρέμεινε υπό την κατοχή της Δημοκρατίας και έχασε τις πολιτικές ελευθερίες της.

Γαλλικοί πόλεμοι

Μετά τη Συνθήκη της Βεστφαλίας, οι οχυρώσεις επεκτάθηκαν και πάλι. Το 1672, τη «χρονιά της καταστροφής» (Rampjaar) των Ολλανδών, το Ντεν Μπος αντιστάθηκε στην επίθεση του Λουδοβίκου ΙΔ΄ της Γαλλίας. Το 1794 οι γαλλικές επαναστατικές δυνάμεις κατέλαβαν την πόλη υπό τη διοίκηση του Σαρλ Πισεγκρύ σχεδόν αμαχητί και στη Βαταβική Δημοκρατία που ακολούθησε απέδωσαν, για πρώτη φορά, ίσα δικαιώματα σε καθολικούς και προτεστάντες.
Από το 1806 και έπειτα, το Ντεν Μπος έγινε μέρος της Γαλλικής αυτοκρατορίας και μετά την ήττα των Γάλλων περιήλθε προσωρινά στα χέρια των Πρώσσων. Την επόμενη χρονιά, το νεοϊδρυθέν Βασίλειο της Ολλανδίας όρισε την πόλη πρωτεύουσα της Βόρειας Βραβάντης. Στα περίχωρά της κατασκευάστηκαν πολλά νέα κάστρα και απαγορεύτηκε η οίκηση εκτός των τειχών της πόλης, γεγονός που οδήγησε σε υπερπληθυσμό και, τελικά, στη μεγαλύτερη παιδική θνησιμότητα της τότε Ολλανδίας. Επιπλέον, η πολιτική του δήμου αποθάρρυνε τις βιομηχανικές επενδύσεις (προκειμένου να διατηρήσει χαμηλό τον αριθμό των βιομηχανικών εργατών) και την ανώτερη εκπαίδευση (θεωρούσε τους φοιτητές υπερβολικά επαναστατικά στοιχεία) και η σπουδαιότητα της πόλης σταδιακά μειώθηκε.

Β΄Παγκόσμιος Πόλεμος

Στο Ντεν Μπος λειτούργησε ένα από τα λίγα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζιστών εκτός Γερμανίας και Αυστρίας. Παρέμεινε ανοιχτό μεταξύ Ιανουαρίου 1943 και Σεπτεμβρίου 1944 με το όνομα Χερτσόγκενμπους (Herzogenbusch). Στο στρατόπεδο κλείστηκαν συνολικά περίπου 30.000 κρατούμενοι, εκ των οποίων οι 12.000 Εβραίοι. Στην Ολλανδία, το στρατόπεδο είναι γνωστό ως «Στρατόπεδο Φιχτ», καθώς η ακριβής τοποθεσία του ήταν στο σημερινό χωριό Φιχτ, μόλις έξω από τα σύνορα του Ντεν Μπος. Αποτελεί τραγική ειρωνεία το γεγονός ότι στην ίδια περιοχή είχε χαθεί ολόκληρος ο ολλανδικός Εβραϊκός πληθυσμός και κατά τη μεγάλη πυρκαγιά του Ντεν Μπος τον 13ο αιώνα. Το Ντεν Μπος καταλήφθηκε από τους Γερμανούς το 1940 και απελευθερώθηκε στις 24 Οκτωβρίου του 1944 από την 53η Μεραρχία των Ουαλών.

Αξιοθέατα

Το de Moriaan

Σε αντίθεση με το Ρότερνταμ, το Σέρτοχενμπος διασώθηκε χωρίς μεγάλες καταστροφές από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ιστορική κληρονομιά της πόλης παραμένει σχεδόν ακέραια διατηρημένη και γίνονται διαρκώς έργα αναστήλωσης και συντήρησης των κτηρίων της. Το Ντεν Μπος διαθέτει το αρχαιότερο ολλανδικό σπίτι φτιαγμένο από τούβλα (De Moriaan) που χτίστηκε στις αρχές του 13ου αιώνα. Το δημαρχείο της πόλης ανεγέρθηκε τον 17ο αιώνα σε κλασσικό ρυθμό και γύρω του μπορεί να θαυμάσει κανείς αρκετά από τα μεσαιωνικά κάστρα που υπάρχουν ακόμα.

Ο καθεδρικός του Αγ. Ιωάννη

Ο καθεδρικός ναός του Αγίου Ιωάννη θεωρείται ένας από τους ομορφότερους της Ολλανδίας και κατασκευάστηκε το 1220 σε γοτθικό ρυθμό. Το Ντεν Μπος είναι, τέλος, η έδρα των Μπολβόνινγκεν, 50 πρωτοποριακών σφαιρικών κατοικιών που σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Ντρις Κρέικαμπ.^[4]

Αθλητισμός και πολιτισμός

Στο Ντεν Μπος έχουν την έδρα τους οι αθλητικοί σύλλογοι B.V.V. Ντεν Μπος (πρώτη ποδοσφαιρική ομάδα του Ρουντ φαν Νίστελροϊ στην Ολλανδία), Άιφφελταουερς Ντεν Μπος (καλαθοσφαίριση), ΣΧ Ντεν Μπος (χόκεϊ) και η πρωταθλήτρια ράγκμπι του 2008, οι Ντιούκς.
Η πόλη είναι επίσης γνωστή για το ετήσιο καθολικό καρναβάλι της καθώς και για εκδηλώσεις τένις, ποδηλατοδρομιών και μουσικής. Διαθέτει πάνω από 350 καφετέριες και εστιατόρια καθώς και τη δική της τοπική νοστιμιά, το Μπόσχε Μπολ ένα είδος γλυκού προφιτερόλ.

Παραπομπές και σημειώσεις

1. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 12522. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018.
2. «Woonplaatsen in Nederland 2021». Ανακτήθηκε στις 14  Ιουνίου 2022.
3. allecijfers.nl/gemeente/den-bosch/.
4. http://realestate.aol.com/real-estate-information/worlds-ugliest-buildings?pg=7

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Ντεν Μπος

• Δημαρχείο του Ντεν Μπος
• Στρατόπεδο συγκέντρωσης Herzogenbusch