Νικόλαους Γιόζεφ φον Γιάκουιν

Νικόλαους Γιόζεφ φον Γιάκουιν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Nikolaus Joseph Freiherr von Jacquin (Γερμανικά) και Baron Nikolaus von Jacquin (Γερμανικά)
Γέννηση	16  Φεβρουαρίου 1727[1][2][3] Λέιντεν[4]
Θάνατος	26  Οκτωβρίου 1817[1][2][3] ή 24  Οκτωβρίου 1817[5] Βιέννη[6][7]
Χώρα πολιτογράφησης	Αυστριακή Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γερμανικά[8][9]
Σπουδές	Πανεπιστήμιο του Λέιντεν
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	βοτανολόγος[10] ιατρός χημικός[10] εξερευνητής καθηγητής πανεπιστημίου πτεριδολόγος βρυολόγος ζωολόγος ορνιθολόγος μεταλλουργός μυκητολόγος εντομολόγος φυσικός[10]
Εργοδότης	Πανεπιστήμιο της Βιέννης
Οικογένεια
Τέκνα	Joseph Franz von Jacquin
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Εταίρος της Βασιλικής Εταιρίας
Σχετικά πολυμέσα

Ο Νικόλαους Γιόζεφ φον Γιάκουιν (γερμ. Nikolaus Joseph Freiherr von Jacquin, 16 Φεβρουαρίου 1727 – 26 Οκτωβρίου 1817) ήταν ολλανδικής καταγωγής Αυστριακός ιατρός, βοτανολόγος και χημικός.

Βιογραφικά δεδομένα

Το φυτό Haemanthus pubescens σχεδιασμένο από τον φον Γιάκουιν το 1798

Το βιβλίο του φον Γιάκουιν Selectarum Stirpium Americanarum Historia (1780) — αντίτυπο στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Πολωνίας

Ο φον Γιάκουιν γεννήθηκε στο Λέιντεν (εξελληνισμένα Λούγδουνο) της Ολλανδίας και σπούδασε ιατρική στο εκεί πανεπιστήμιο. Κατόπιν εγκαταστάθηκε για λίγο καιρό στο Παρίσι και μετά στη Βιέννη, όπου το 1752 μελέτησε υπό την καθοδήγηση του Γκέραρντ φαν Σβήτεν.^[11]

Από το 1755 μέχρι το 1759 ο φον Γιάκουιν περιήλθε τις Δυτικές Ινδίες, την Κεντρική Αμερική, τη Βενεζουέλα και τη Νέα Γρανάδα (τη σημερινή Κολομβία) σταλμένος από τον ίδιο τον Αυτοκράτορα Φραγκίσκο Α΄ προκειμένου να συλλέξει φυτά για τα Ανάκτορα Σενμπρούν. Από τα ταξίδια αυτά συγκέντρωσε μια μεγάλη συλλογή δειγμάτων ζώων, φυτών, αλλά και ορυκτών. Το 1797 ο μεγάλος φυσιοδίφης Αλεξάντερ φον Χούμπολτ ωφελήθηκε από τη μελέτη αυτών των δειγμάτων και από συζητήσεις του με τον φον Γιάκουιν, προετοιμαζόμενος για το δικό του ταξίδι στην αμερικανική ήπειρο.^[12]

Το 1763 ο φον Γιάκουιν έγινε καθηγητής της χημείας και της ορυκτολογίας στην Ακαδημία Ορυχείων του Σέμνιτς, στη σημερινή Μπάνσκα Στιάβνιτσα της Σλοβακίας. Το 1768 διορίσθηκε καθηγητής της βοτανικής και της χημείας, καθώς και διευθυντής των βοτανικών κήπων, στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης. Για το έργο του, τού απονεμήθηκε το 1774 ο τίτλος ευγενείας έντλερ. Το 1783 εκλέχθηκε αλλοδαπό μέλος της Σουηδικής Βασιλικής Ακαδημίας Επιστημών και το 1806 έγινε βαρόνος. Το 1809 έγινε αντεπιστέλλον μέλος του Βασιλικού Ινστιτούτου, το οποίο αργότερα έγινε η Βασιλική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών της Ολλανδίας.^[13]

Ο μικρός γιος (Έμιλ Γκότφρηντ, 1767-1792) και η κόρη (Φραντσίσκα, 1769-1850) τού φον Γιάκουιν ήταν φίλοι του Μότσαρτ, ο οποίος έγραψε δύο τραγούδια για λογαριασμό του Γκότφρηντ (το «Als Luise ...», K. 520, και το «Das Traumbild», K. 530) και παρέδωσε μαθήματα πιάνου στη Φραντσίσκα. Ο Μότσαρτ αφιέρωσε αρκετά έργα του στην οικογένεια του φον Γιάκουιν, με πιο αξιοσημείωτη από αυτές τις συνθέσεις το Τρίο του Κέγκελστατ. Αυτό το έργο παίχθηκε για πρώτη φορά στο σπίτι του βοτανολόγου τον Αύγουστο του 1786 με την κόρη του να παίζει στο πιάνο.

Ο φον Γιάκουιν πέθανε στη Βιέννη σε ηλικία 90 ετών. Ο μεγάλος γιος του, ο Γιόζεφ Φραντς (1766-1839), τον διαδέχθηκε ως καθηγητής της βοτανικής και της χημείας στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και συνέγραψε αρκετά αξιοσημείωτα βιβλία βοτανικής.

Το όνομα του Γιάκουιν δόθηκε σε δύο γένη φυτών: τη Jacquinia (οικογένεια ηρανθοειδή) και Jacquiniella (οικογένεια ορχεοειδή). Το 2011 το νομισματοκοπείο της Αυστρίας δημιούργησε αναμνηστικά αργυρά νομίσματα προκειμένου να τιμήσει τις επιστημονικές του αποστολές στην Καραϊβική.^[14]

• Η πρότυπη συντομογραφία Jacq. χρησιμοποιείται διεθνώς για να υποδηλώσει τον Νικόλαους Γιόζεφ φον Γιάκουιν σε επιστημονικές αναφορές βοτανικών ονομασιών.

Εργογραφία

• Enumeratio systematica plantarum (1760)^[15]
• Enumeratio Stirpium Plerarumque (1762)
• Selectarum Stirpium Americanarum (1763)^[16]
• Observationum Botanicarum (μέρος 1 1764, μέρος 2 1767, μέρος 3 1768, μέρος 4 1771)
• Hortus Botanicus Vindobonensis (3 τόμοι, 1770-1776) με εικονογράφηση του Φραντς Άντον φον Σάιντελ^[17]
• Florae Austriacae (5 τόμοι, 1773-1778)^[18]
• Icones Plantarum Rariorum (3 τόμοι, 1781–1793)^[19]
• Plantarum Rariorum Horti Caesarei Schoenbrunnensis (4 τόμοι, 1797-1804)^[20]
• Fragmenta Botanica 1804-1809 (1809)^[21]
• Nicolai Josephi Jacquin collectaneorum supplementum ...
• Oxalis: Monographia iconibus illustrata
• Dreyhundert auserlesene amerikanische Gewächse nach linneischer Ordnung (με τον Γιοχάνες Τσορν)
• Nikolaus Joseph Edlen von Jacquin's Anfangsgründe der medicinisch-practischen Chymie: zum Gebrauche seiner Vorlesungen, εκδ. Wappler, Βιέννη 1783 ψηφιακή έκδοση από την Πανεπιστημιακή και Κρατική Βιβλιοθήκη του Ντύσελντορφ
• Nikolaus Joseph Edlen von Jacquin's Anfangsgründe der medicinisch-practischen Chymie: zum Gebrauche seiner Vorlesungen, εκδ. Wappler, Βιέννη, 2η έκδ. 1785 ψηφιακή έκδοση από την Πανεπιστημιακή και Κρατική Βιβλιοθήκη του Ντύσελντορφ

Παραπομπές

1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 121452544. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
3. «Nicolaus Joseph von Jacquin». (Ολλανδικά) RKDartists. 41499.
4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
5. Biographies of the Entomologists of the World. Senckenberg German Entomological Institute. 15371. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
6. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30  Δεκεμβρίου 2014.
7. «Jacquin, Nikolaus Joseph Freiherr von» (Γερμανικά) σελ. 26.
8. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb121452544. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
9. CONOR.SI. 70797155.
10. The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/148856. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
11. Santiago Madriñán: Nikolaus Joseph Jacquin's American Plants, Brill, 2013, σελ. 9
12. Daum, Andreas (2019). Alexander von Humboldt. Μόναχο: C.H. Beck. σελίδες 36–37, 42, 69. ISBN 978-3-406-73436-6. 
13. «Nikolaus Joseph von Jacquin (1727-1817)». Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2015. 
14. «Austrian Mint Issues Nikolaus Joseph von Jacquin 20€ Silver Coin». Coin Update News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαρτίου 2011. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2011. 
15. Jacquin, Nikolaus Joseph (4 Ιουνίου 1760). Enumeratio systematica plantarum. Theodor Haak. 
16. «Selectarum stirpium Americanarum historia, in qua ad Linnaeanum systema determinatae descriptaeque sistuntur plantae illae, quas in insulis Martinica, Jamaica, Domingo aliisque et in vicinae continentis parte, observavit rariores; adjectis iconibus ad autoris archetypa pictis :: Latin American plant literature». mertzdigital.nybg.org. 
17. Details – Hortus botanicus vindobonensis, seu, Plantarum rariorum, quae in Horto botanico vindobonensi ... :coluntur, icones coloratae et succinctae descriptiones / – Biodiversity Heritage Library. Leopold Joannis Kaliwoda. 1770. 
18. Details – Florae Austriacae, sive, Plantarum selectarum in Austriae archiducatu :sponte crescentium icones, ad vivum coloratae, et descriptionibus, ac synonymis illustratae / – Biodiversity Heritage Library. Leopoldi Joannis Kaliwoda. 1773. 
19. Details – Icones plantarum rariorum / – Biodiversity Heritage Library. C. F. Wappler. 1781. 
20. Details – Plantarum rariorum horti caesarei Schoenbrunnensis descriptiones et icones / – Biodiversity Heritage Library. C.F. Wappler. 1797. 
21. Jacquin, Nikolaus Joseph (1800). Fragmenta botanica, figuris coloratis illustrata. Mathias Andreas Schmidt.