|
Νικολάς Γκόμες Ντάβιλα
Ο Νικολάς Γκόμες Ντάβιλα (ισπαν. Nicolás Gómez Dávila, 18 Μαΐου 1913 – 17 Μαΐου 1994) ήταν Κολομβιανός συντηρητικός φιλόσοφος και συγγραφέας επιγραμματικών αφορισμών.
Η φήμη του Γκόμες Ντάβιλα άρχισε να μεγαλώνει μόνο στα τελευταία λίγα χρόνια του βίου του, ιδίως μέσα από μεταφράσεις των κειμένων του στη γερμανική γλώσσα. Υπήρξε ένας από τους πλέον ριζικούς κριτικούς του μοντερνισμού με το έργο του, τοοποίο αποτελείται σχεδόν αποκλειστικώς από αφορισμούς, τους οποίους αποκαλούσε escolios («σχόλια»).
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Γκόμες Ντάβιλα πέρασε το μεγαλύτερο μέρος του βίου του στον κύκλο των φίλων του και μέσα στην προσωπική βιβλιοθήκη του. Ανήκε οικογενειακώς στους ανώτερους κύκλους της κολομβιανής κοινωνίας και σπούδασε στο Παρίσι. Εξαιτίας όμως μιας βαρείας πνευμονίας, πέρασε περίπου μια διετία με διδασκαλία στο σπίτι, αναπτύσσοντας μια ισόβια αγάπη για την κλασική γραμματεία. Δεν πήρε όμως ποτέ πτυχίο από κάποιο πανεπιστήμιο. Κατά τη δεκαετία του 1930 επέστρεψε από το Παρίσι στην Κολομβία και επισκέφθηκε μόνο μία φορά την Ευρώπη ξανά, για ένα εξάμηνο με τη σύζυγό του το 1948. Δημιούργησε μια τέραστια προσωπική βιβλιοθήκη, με περισσότερους από τριάντα χιλιάδες τόμους. Το 1948 βοήθησε στην ίδρυση του ιδιωτικού «Πανεπιστημίου των Άνδεων» στην Μπογκοτά.
Το 1954 εκδόθηκε ο πρώτος τόμος κειμένων του Γκόμες Ντάβιλα από τον αδελφό του. Επρόκειτο για μία συλλογή σημειώσεων και αφορισμών υπό τον τίτλο Notas I – «Σημειώσεις 1», ο δεύτερος τόμος των οποίων δεν εμφανίσθηκε ποτέ. Το βιβλίο αυτό παρέμεινε σχεδόν άγνωστο, καθώς τυπώθηκε σε μόλις 100 αντίτυπα, που δόθηκαν ως δώρα στους φίλους του συγγραφέα και της οικογένειάς του. Το 1959 ακολούθησε ένα μικρό βιβλίο με δοκίμια υπό τον τίτλο Textos I (= «Κείμενα 1», και πάλι δεύτερος τόμος δεν εμφανίσθηκε ποτέ). Σε αυτά τα δοκίμια αναπτύσσονται οι βασικές ιδέες φιλοσοφικής ανθρωπολογίας του και η φιλοσοφία του για την ιστορία, συχνά με λογοτεχνική γλώσσα γεμάτη με μεταφορές. Εκφράζει επίσης την πρόθεσή του να δημιουργήσει μια «αντιδραστική συρραφή», επειδή κατά τη γνώμη του η πραγματικότητα δεν μπορεί να αντιπροσωπευθεί από ένα μόνο φιλοσοφικό σύστημα ή σχολή.
Μετά την κατάρρευση της στρατιωτικής δικτατορίας στη χώρα του το 1958, προσφέρθηκε στον Γκόμες Ντάβιλα η θέση του συμβούλου του Προέδρου της Κολομβίας, την οποία απέρριψε, όπως έπραξε και με μεταγενέστερες προσφορές θέσεων, όπως εκείνης του πρεσβευτή στο Λονδίνο το 1974. Αν και υπεστήριξε τον μετέπειτα Πρόεδρο Αλμπέρτο Γιέρας Καμάργκο για τον ρόλο του στην ανατροπή της χούντας, ο ίδιος απείχε από οποιαδήποτε πολιτική δραστηριότητα, μια απόφαση την οποία είχε πάρει ενωρίς στη συγγραφική του πορεία.
Από αυτή την απόφασή του απέρρευσε η ισχυρά επικριτική στάση του Γκόμες Ντάβιλα όχι μόνο έναντι των αριστερών, αλλά και δεξιών και συντηρητικών πολιτικών πρακτικών, παρά το ότι οι καθαρά αντιδραστικές αρχές του εμφανίζουν κάποιες ομοιότητες με συντηρητικές απόψεις. Η σκεπτικιστική ανθρωπολογία του βασιζόταν σε λεπτομερή μελέτη του Θουκυδίδου και του Γιάκομπ Μπούρκχαρτ, καθώς και στην υπεράσπιση της σημασίας των ιεραρχικών δομών στην κοινωνία, την πολιτεία και την Εκκλησία. Ο Γκόμες Ντάβιλα επέκρινε εμφατικώς την έννοια της «λαϊκής κυριαρχίας» ως μια αυθαίρετη θεοποίηση του ανθρώπου και απόρριψη της κυριαρχίας του Θεού. Αν και πιστός Ρωμαιοκαθολικός, ήταν βαθιά επικριτικός των μεταρρυθμίσεων της Β΄ Συνόδου του Βατικανού, την οποία θεώρησε ως μία προβληματική υπερ-προσαρμογή στα του σύγχρονου κόσμου. Ιδιαιτέρως κατήγγειλε την αντικατάσταση της λατινικής εκκλησιαστικής γλώσσας στη Θεία Λειτουργία με την καθομιλούμενη γλώσσα στον κάθε τόπο. Παρόμοια με τον Χουάν Δονόσο Κορτές, ο Γκόμες Ντάβιλα πίστευε ότι όλα τα πολιτικά σφάλματα ήταν σε τελική ανάλυση απόρροιες θεολογικών σφαλμάτων. Η σκέψη του μπορεί έτσι να χαρακτηρισθεί ως μια μορφή πολιτικής θεολογίας.
Οι σύγχρονες ιδεολογίες, όπως ο φιλελευθερισμός και ο σοσιαλισμός, αποτελούν τους κυριότερους στόχους των επικρίσεων του διανοητή, επειδή η ανθρωπότητα που είχε επηρεασθεί από αυτές του φαινόταν παρακμασμένη και διεφθαρμένη.
Ο Γκόμες Ντάβιλα κάλυψε με τα κείμενά του ένα πολύ μεγάλο εύρος θεμάτων, όπως ζητήματα φιλοσοφίας και θεολογίας, λογοτεχνίας, τέχνης και αισθητικής, φιλοσοφίας και μεθοδολογίας της ιστορίας. Εφάρμοσε μια μέθοδο γραφής λακωνικών συμπυκνωμένων δηλώσεων, με μεγάλη ευαισθησία σε θέματα ύφους και τόνου. Ανέπτυξε την τέχνη του βερμπαλιστικού σχολίου, την οποία εφάρμοσε στον σχολιασμό του κόσμου, ιδίως στους πέντε τόμους των Escolios a un texto implícito (1977, 1986 και 1992), με τους οποίους ολοκλήρωσε το έργο του. Κατέστησε τη «μάσκα» του «αντιδραστικού» το αδιαφιλονίκητο «σήμα κατατεθέν» του και την ανέδειξε σε έναν ξεχωριστό τύπο σκέψεως για τον σύγχρονο κόσμο ως τέτοιο. Στα ύστερα κείμενά του επιχειρεί να ορίσει τον «αντιδραστικό» τοποθετώντας τον κάπου πέρα από το παραδοσιακό δίπολο φάσμα δεξιάς-αριστεράς. Στη βάση ενός παραδοσιακού ρωμαιοκαθολικισμού, επηρεασμένου από τη διανοητική διερεύνηση του Νίτσε και άλλων στοχαστών, επέκρινε τον μοντερνισμό. Θεωρούσε τον εαυτό του έναν «αντάρτη» για μια «αλήθεια που δεν θα πεθάνει».
Ο Γκόμες Ντάβιλα δεν έδειξε την παραμικρή διάθεση να καταστήσει ευρύτερα γνωστά τα κείμενά του. Μόνο μέσα από μεταφράσεις τους στη γερμανική γλώσσα (και αργότερα στην ιταλική, τη γαλλική και την πολωνική) μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1980 άρχισαν οι ιδέες του να διαβάζονται σε κύκλους λογοτεχνών και φιλοσόφων, όπως των Ρόμπερτ Σπαίμαν, Μάρτιν Μόζεμπαχ, Μπότο Στράους, Χάινερ Μύλερ, Φράνκο Βόλπι και Άσφα-Βόσεν Ασσεράτε.
Εργογραφία
- Escolios a Un Texto Implicito: Obra Completa, με τον Franco Volpi, Villegas Editores, Ιούλιος 2006, 408 σελίδες, ISBN 958-8156-70-X, ISBN 978-958-8156-70-5
- Notas I, Μεξικό 1954 (νέα έκδοση: Bogotá 2003)
- Textos I, Bogotá 1959 (νέα έκδοση: Bogotá 2002)
- Escolios a un texto implícito, 2 τόμοι, Bogotá 1977
- Nuevos escolios a un texto implícito, 2 τόμοι, Bogotá 1986
- «De iure» (= «Περί δικαίου»), Revista del Colegio Mayor de Nuestra Senora del Rosario, 81 Jg., τεύχ. 542 (Απρίλιος-Ιούνιος 1988), σσ. 67-85
- De iure, δίγλωσση έκδοση, μετάφραση Tomás Molina, στη Revista del Colegio Mayor de Nuestra Senora del Rosario, τόμ. 3, νο. 39 (Σεπτέμβριος 2017)
- Sucesivos escolios a un texto implícito, Santafé de Bogotá 1992 (νέα έκδοση: Βαρκελώνη 2002)
- «El reaccionario auténtico», Revista de la Universidad de Antioquia, νο. 240 (Απρίλιος-Ιούνιος 1995), σσ. 16-19
- Escolios a un texto implícito. Selección, Bogotá 2001
- Alle origini del mondo, επιμ. Antonio Lombardi, εκδ. Limina Mentis, Villasanta Λομβαρδίας 2013, ιταλ. μετάφρ. των Textos I (V), 1959
- Scholia to an Implicit Text, δίγλωσση έκδοση επιλογών, πρόλογος Till Kinzel, Villegas Editores, Bogotá 2013, ISBN 978-958-8836-00-3
Παραπομπές
Βιβλιογραφία
- AA.VV.: Entre Fragmentos. Interpretaciones gomezdavilianas, επιμ. Alfredo Abad, Casa de Asterión Ediciones, Pereira 2017
- Alfredo Abad: Pensar lo Implícito: En Torno a Gómez Dávila, Postergraph, Pereira 2008
- Alfredo Abad: «Gómez Dávila y las raíces gnósticas de la modernidad en Revista Ideas y Valores», Universidad Nacional No. 142, Bogotá
- «Nicolás Gómez Dávila Crítica e Interpretación», Revista de Filosofía Paradoxa No. 14, Universidad Tecnológica de Pereira, 2007
- Hernán D. Caro: «El buen odioso – La apoteósis alemana de Nicolás Gómez Dávila», Revista Arcadia, 2008
- Sergio Knipe: «Anthropotheism: Nicolás Gómez Dávila on Democracy», στο The Initiate: Journal of Traditional Studies, επιμ. David J. Wingfield, τεύχος 1, άνοιξη 2008
- José Miguel Oviedo: Breve historia del ensayo hispanoamericano, Μαδρίτη 1981, σσ. 150-151
- Reinhart Maurer: «Reaktionäre Postmoderne – Zu Nicolás Gómez Dávila», Aufklärung und Postmoderne – 200 Jahre nach der französischen Revolution das Ende aller Aufklärung?, επιμ. J. Albertz, Βερολίνο 1991, σσ. 139-150
- Óscar Torres Duque: Nicolás Gómez Dávila: la pasión del anacronismo, Boletín Cultural y Bibliográfico τόμ. 32, νο. 40 (1995), σσ. 31-49
- Juan Gustavo Cobo Borda: «Nicolás Gómez Dávila, un pensador solitario», Desocupado lector, Bogotá 1996, σσ. 94-96
- Till Kinzel: «Vom Sinn des reaktionären Denkens. Zu Nicolás Gómez Dávilas Kulturkritik», Philosophisches Jahrbuch 1/2002, σσ. 175-185
- Till Kinzel: Nicolás Gómez Dávila. Parteigänger verlorener Sachen, Schnellroda, 2003, β΄ εκδ. 2005, γ΄ έκδ. 2006
- Philippe Billé (επιμ.): Studia Daviliana. Études sur N.G.D., La Croix-Comtesse, 2003
- Reinhart Maurer: «Ausnahmslose Gleichheit?», Die Ausnahme denken (FS Kodalle), τόμ. 2, επιμ. C. Dierksmeier, Würzburg 2003, σσ. 165-176
- Vittorio Hösle: «Variationen, Korollarien und Gegenaphorismen zum ersten Band der „Escolios a un texto implícito“ von Nicolás Gómez Dávila», Die Ausnahme denken, 2003, σσ. 149-163
- Till Kinzel: «Ein kolumbianischer Guerillero der Literatur. N.G.D.s Ästhetik des Widerstands», Germanisch-Romanische Monatsschrift, 1/2004, σσ. 87-107
- Virgil Nemoianu: «Nicolás Gómez Dávila: Parteigänger verlorener Sachen», βιβλιοπαρουσίαση στο MLN – τόμ. 119, αρ. 5, Δεκέμβριος 2004 (τεύχος συγκριτικής λογοτεχνίας), σσ. 1110-1115
- Prawdziwy reakcjonista. Nicolásowi Gómezowi Dávili w stulecie urodzin, μετάφρ. Krzysztof Urbanek, Furta Sacra, Βαρσοβία 2013
- Oczyszczenie inteligencji. Nicolás Gómez Dávila – myśliciel współczesny?, μετάφρ. Krzysztof Urbanek, Furta Sacra, Βαρσοβία 2010
- Między sceptycyzmem a wiarą. Nicolás Gómez Dávila i jego dzieło, μετάφρ. Bogna J. Obidzińska και Krzysztof Urbanek, Furta Sacra, Βαρσοβία 2008
- Krzysztof Urbanek: «En torno a Nicolás Gómez Dávila», Paradoxa - Revista de Filosofía, αρ. 14, Κολομβία, Δεκέμβριος 2007
- Krzysztof Urbanek: «Nicolás Gómez Dávila – myśliciel świadomie niekonserwatywny», Cywilizacja, αρ. 23/2007
- Krzysztof Urbanek: «Nicolás Gómez Dávila i demokracja», Pro Fide Rege et Lege, 1/2007
- Till Kinzel: Randbemerkungen zu Nicolás Gómez Dávila als Lehrer des Lesens, στο: Einfache Formen und kleine Literatur. Für Hinrich Hudde zum 65. GEburtstag., εκδ.. Michaela Weiß / Frauke Bayer, Χαϊδελβέργη, χειμώνας 2010, σσ. 77-88
- Enver J. Torregroza Lara: «Antropología y fenomenología en Nicolás Gómez Dávila», Pensamiento: Revista de Investigación e Información Filosófica, τόμ. 76, νο. 291, σσ. 1153-1171
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
|
|
