Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Ξενοφώντος είναι μία εκ των είκοσι μονών του Αγίου Όρους και κατατάσσεται δέκατη έκτη (16η) στην ιεραρχική τάξη των Αγιορείτικων μονών.
Το παλαιό καθολικό είναι ιστορημένο με τοιχογραφίες της κρητικής σχολής (1544) και η τράπεζα με τοιχογραφίες του 1475. Σημαντικό κτίσμα είναι το παρεκκλήσιο του Αγίου Δημητρίου.
Πανοραμική άποψη της Μονής Ξενοφώντος.Ο Πατριαρχικός και Συνοδικός Τόμος χορήγησης αυτοκέφαλου καθεστώτος στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, φιλοτεχνημένος στη Μονή Ξενοφώντος.
Η Μονή ιδρύθηκε λίγο πριν το 998. Με σιγίλλιο του Πατριάρχη Γαβριήλ Δ΄ έγινε κοινοβιακή το 1784 και έκτοτε λειτουργεί μέχρι σήμερα.
Η σημερινή μορφή της μονής είναι αποτέλεσμα σειράς επισκευών και επεκτάσεων που ολοκληρώθηκαν στο τέλος περίπου του 18ου αιώνα. Η Μονή Ξενοφώντος έχει δύο Καθολικά τιμώμενα στον Άγιο Γεώργιο. Το παλαιότερο είναι από τα μικρότερα του Αγίου Όρους και ο νάρθηκας του εφάπτεται ουσιαστικά στην ανατολική πλευρά της Τράπεζας. Οι πολύ ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες του κυρίως ναού είναι του Κρητικού ζωγράφου Αντωνίου και χρονολογούνται περί το 1544. Το νεότερο Καθολικό θεμελιώθηκε από το Φιλόθεο το 1817, και περατώθηκε σε είκοσι χρόνια. Η μονή κατέχει ως μέγα θησαύρισμα τη θαυματουργή εικόνα της Θεοτόκου της Οδηγήτριας.
Το παλαιό καθολικό της μονής.
Κατά την εποχή του Ρώσου μοναχού Βασιλείου Μπάρσκι (1744) αναφέρεται, και περιέργως μεταξύ μόνο των Ρώσων, ως φημισμένο ίαμα - θαυματουργό, νερό που ανέβλυζε στην άμμο στην αριστερή πλευρά της παραλίας της Μονής.
Την τελευταία τριακονταπενταετία, με την καθοδήγηση του Γέροντος και Καθηγουμένου Αρχιμανδρίτου Αλεξίου, καταβάλλεται αγώνας για πνευματική προσφορά και την αποκατάσταση του κτηριακού συγκρότηματός της και για τη συνέχιση των πατροπαράδοτων τεχνών, όπως η αγιογραφία και η ξυλογλυπτική.
Το καθολικό της μονής.
Εξαρτήματα
Η μονή Ξενοφώντος έχει εξαρτήματά της, τη Σκήτη Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, δύο Κελλιά, του Αγίου Τρύφωνα και του Αγίου Νεκταρίου που βρίσκονται στη γεωγραφική της περιοχή, και το αντιπροσωπείο της του Αγίου Ανδρέα στις Καρυές. Σε αυτά εγκαταβιώνουν πέντε μοναχοί. Επίσης διαθέτει τέσσερα Καθίσματα. Στα εξαρτήματά της διαβιούν δεκαπέντε μοναχοί.
Μετόχια
Εκτός Αγίου Όρους η Μονή διαθέτει μετόχια όπως:
Στο Ακριτοχώρι Σερρών, το Ιερό Ησυχαστήριο Τιμίου Προδρόμου (όπου εγκαταβιούν 45 μοναχές).[1]
Στη Σκόπελο την Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Κυρίου.
Μοναστική δύναμη
Η Μοναστική δύναμη της Μονής, σύνολο μοναχών και εξαρτηματικών, κυμαίνεται σήμερα στα 55 άτομα.
Τοποθεσία
Είναι παραθαλάσσια, επί της δυτικής πλευράς της χερσονήσου, σε απόσταση είκοσι λεπτών από τη Μονή Δοχειαρίου και πενήντα λεπτών από τη Μονή Αγίου Παντελεήμονος.
Τέχνες
Στα διακονήματα των μοναχών συμπεριλαμβάνεται η ανάπτυξη της τέχνης της ξυλογλυπτικής (εκκλησιαστικές κατασκευές και άλλες κατασκευές με ξύλο) αλλά και της τέχνης της αγιογραφίας, συνεχίζοντας πατροπαράδοτα την κατασκευή χειροποίητων εικόνων. Κορυφαίο δείγμα αποτελεί η εικόνα της Παναγίας της Ξηροκρήνης που αγιογραφήθηκε το έτος 2016 από τον μοναχό Λουκά Ξενοφωντινό και φυλάσσεται στον Ιερό Ναό Αγίων Πάντων Θεσσαλονίκης.
_-_2016.jpg){kind=small}
