Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές.Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 16/04/2020.
Σύμφωνα με επιγραφή του 1805, που βρίσκεται στο νάρθηκα παρεκκλησίου της Μονής, ιδρυτής της φέρεται ο γνωστός στρατηγός του ΙουστινιανούΒελισσάριος ο οποίος έκτισε το 532 μ.Χ. τη Μονή, πιθανόν για να εξιλεωθεί από τη σφαγή των στασιαστών στην περίφημη «Στάση του Νίκα» στην Κωνσταντινούπολη. Η αρχική αυτή Μονή, που ήταν αφιερωμένη στη Παναγία και ονομαζόταν "Παναγία η Λιθαριώτισσα" ή "Λιθοστρωτιώτισσα", καταστράφηκε από τους Τούρκους το 1458. Σύμφωνα με την παράδοση, την περίοδο εκείνη λόγω της εξαιρετικά οχυρής της θέσης, η Μονή είχε γίνει καταφύγιο των κατοίκων των γύρω χωριών οι οποίοι με αρχηγό των αγωνιστή Γιάννο αντιστάθηκαν για πολλές μέρες στις επιθέσεις των Τούρκων. Παρά την γενναία και σκληρή αντίσταση των υπερασπιστών της Μονής, οι Τούρκοι κατάφεραν τελικά να την κυριεύσουν. Από τη φρικτή σφαγή (μακελειό) που ακολούθησε τα κελιά των μοναχών γέμισαν με αίμα. Έκτοτε η Μονή πήρε το προσωνύμιο "Μακελλαριά". Το 1784 η Μονή ανακαινίστηκε από τον Ιερομόναχο Νεόφυτο.
Πάνω στο βράχο που είναι χτισμένη η Μονή βρίσκεται και το καθολικό της, το οποίο είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Πρόκειται για έναν απλό μονόχωρο ναό με καμαρωτή οροφή χωρίς κάποιο ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον εντός του οποίου υπάρχουν δύο θαυμάσια μαρμαρόγλυπτα μανουάλια, κατασκευασμένα το 1813. Δίπλα στο καθολικό υπάρχει ένας νεότερος αλλά μεγαλύτερος ναός βυζαντινού ρυθμού με ωραίο ξυλόγλυπτο τέμπλο αφιερωμένος στην Αγία Τριάδα. Στο ναό αυτό φυλάσσεται πάνω σε πολυτελές ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι η θαυματουργή εικόνα της "Παναγίας της Μακελλαρίτισσας". Ένας ακόμα μικρός ναός, εντός σπηλαίου, βρίσκεται λίγο χαμηλότερα από τη θέση του σημερινού μοναστηριού και είναι αφιερωμένος στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Εκεί ο βράχος πάνω από την Αγία Τράπεζα στάζει όλο το χρόνο νερό στο οποίο ο λαός αποδίδει ιαματική δύναμη.
Κειμήλια της Μονής
Ο πολυτιμότερος θησαυρός της Μονής είναι η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας και το κιούπι με το θαυματουργό λάδι, που βρέθηκε μέσα στο βράχο όταν ξανακτίστηκε το μοναστήρι μετά την καταστροφή που υπέστη από τους Τούρκους το 1458, το οποίο σώζεται έως και σήμερα. Σημαντικά κειμήλια του μοναστηριού, όπως επίχρυσες λειψανοθήκες, βυζαντινές εικόνες και επάργυρα Ιερά Ευαγγέλια, έχουν κλαπεί σε ληστεία που έγινε το Σεπτέμβριο του 1980. Επίσης στη Μονή σώζονται καρυοφύλλια, γιαταγάνια και κουμπούρες των οπλαρχηγών και των παλικαριών που συμμετείχαν στην ξακουστή Μάχη της Καυκαριάς, με τα οποία κατατρόπωσαν τα στρατεύματα του Ιμπραήμ το 1827, καθώς και κάποιες στολές αγωνιστών του 1821.
Η Μονή Σήμερα
Τη σημερινή της μορφή η Μονή την πήρε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν ανακαινίστηκε εκ νέου από τους Ιερομονάχους Αγαθάγγελο και Άνθιμο. Η Μονή, αφού έμεινε κλειστή για μεγάλο χρονικό διάστημα, την 1η Αυγούστου 2011 άρχισε πάλι να λειτουργεί με την εγκατάσταση δύο νέων μοναζουσών, της μοναχής Μαρκέλλας και της μοναχής Συγκλητικής οι οποίες και ανέλαβαν να ξαναζωντανέψουν το μοναστήρι.
