Μονή Καλαμούς Ξάνθης

Συντεταγμένες: 41°09′24.55″N 24°53′07.80″E

Μονή Καλαμούς Ξάνθης
Είδος	μοναστήρι
Γεωγραφικές συντεταγμένες	41°9′25″N 24°53′8″E
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Ξάνθης και Δημοτική Κοινότητα Ξάνθης
Χώρα	Ελλάδα
δεδομένα (π)

Η Μονή Καλαμούς^[1] ή Ιερά Μονή της Παναγίας Καλαμούς βρίσκεται βόρεια της πόλης της Ξάνθης σε απόσταση περίπου 4 χλμ. από το κέντρο της πόλης. Είναι κτισμένη επάνω σε βράχο με υψόμετρο 170 μέτρων στο τέλος μιας χαράδρας ανατολικά του Κόσυνθου ποταμού και έχει θέα στα βόρεια όλη την ορεινή περιοχή της Ροδόπης μέχρι τα σύνορα προς τη Βουλγαρία και στα νότια την πεδιάδα της Ξάνθης.^[2]

Ιστορικό

Η χρονολογία ίδρυσής της πιθανολογείται γύρω στον 11ο αιώνα σύμφωνα με σπαράγματα θωρακίου μαρμάρινου μεσοβυζαντινού τέμπλου και ανάγλυφης επιτύμβιας στήλης που έχουν βρεθεί. Στα αρχεία της μονής υπάρχουν χειρόγραφες μαρτυρίες για την ιστορική παρουσία της μονής την περίοδο 13ος - 15ος αιώνας. Η περίοδος ακμής της ήταν μέσα του 15ου και 16ος αιώνας όταν λειτούργησε μικρό βιβλιογραφικό εργαστήριο. Εξακολούθησε να ακμάζει τον 18ο και 19ο αιώνα μετά όμως τους σεισμούς του 1829 υπέστη μεγάλες καταστροφές^[3] ενώ μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή η περιουσία της παραχωρήθηκε για την αποκατάσταση των ακτημόνων προσφύγων.

Τα αρχεία στη διάρκεια της Β΄ Βουλγαρικής Κατοχής (1916-1918) κλάπηκαν από τον κατοχικό βουλγαρικό στρατό, και κρατούνται έως σήμερα στη Βουλγαρία, τα κειμήλια και οι θησαυροί της μονής όπως και της Μονής Παναγίας Εικοσιφοινίσσης Παγγαίου της Μητροπόλεως Δράμας και άλλων πολλών από τη Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών, τη Μονή Ταξιαρχών και τη Μονή Παναγίας Αρχαγγελιώτισσας Ξάνθης. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, οι Ιερές Μητροπόλεις καθώς και οι αρχές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχουν διατυπώσει επισήμως αίτημα για την επιστροφή των κλαπέντων ελληνικών κειμηλίων.^{[4][5][6][7][8]}

Η μονή είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, είναι γυναικεία και τα κτίσματά της είναι των αρχών του 20ου αιώνα. Ο ναός της ανηγέρθηκε το 1965, στη θέση του παλαιότερου (πρόχειρα κατασκευασμένου) όπως επίσης και τα κελιά των καλογραιών στη δυτική πλευρά του μοναστηριού.

Πηγή

• Ιερά μονή Παναγίας Καλαμούς (Δήμος Ξάνθης)
• Tο μοναστήρι της Παναγίας της Καλαμούς από τον ιστότοπο της Μητρόπολης Ξάνθης και Περιθεωρίου

Παραπομπές

1. «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2021. 
2. «Ιερές Μονές - Ναοί Ξάνθης». Δήμος Ξάνθης - Municipality of Xanthi. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2021. 
3. Κωνσταντίνα Λαντίτσου. Ιερές μονές Παναγίας Καλαμούς και Παναγίας Αρχαγγελιώτισσας στην Ξάνθη. Δείγματα της πολιτιστικής ταυτότητας της Θράκης, σελ. 8 του pdf. http://amaked-thrak.pde.sch.gr/topikiistoria/download/pdf/22%20Lantitsou.pdf. 
4. τα κειμήλια των Μελενικίων που εκλάπησαν από τους Βούλγαρους
5. Φως Φαναρίου: Η Μονή της Εικοσιφοίνισσας
6. Τα «Ελγίνεια» της Εκκλησίας - Κιβωτός της Ορθοδοξίας
7. Το 2017 έτος διεκδίκησης λεηλατημένων κειμηλίων από τις Ιερές Μονές των Σερρών - εφημερίδα ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ
8. Αυτή είναι η ιστορία των κλεμμένων κειμηλίων που ζήτησε ο Πατριάρχης από τους Βούλγαρους - orthodoxia.info