Μάρκος Πόρκιος Κάτων Λικινιανός

Μάρκος Πόρκιος Κάτων Λικινιανός
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	192 π.Χ. Αρχαία Ρώμη
Θάνατος	152 π.Χ.[1]
Χώρα πολιτογράφησης	Αρχαία Ρώμη
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	λατινική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	Ρωμαίος πολιτικός Ρωμαίος στρατιωτικός
Οικογένεια
Σύζυγος	Αιμιλία
Τέκνα	Γάιος Πόρκιος Κάτων Μάρκος Πόρκιος Κάτων[1]
Γονείς	Κάτων ο Πρεσβύτερος[1] και Λικινία
Αδέλφια	Μάρκος Πόρκιος Κάτων Σαλονιανός (ετεροθαλής αδελφός από πατέρα)
Οικογένεια	Πόρκιοι Κάτωνες
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Ρωμαίος συγκλητικός Πραίτορας (152 π.Χ.)[2]

Ο Μάρκος Πόρκιος Κάτων, λατιν.: Marcus Porcius Cato Licinianus, (191 – 152 π.Χ.) ^[3] ήταν γιος τού Μ. Π. Κάτωνα τού Πρεσβύτερου τού τιμητή από την πρώτη σύζυγό του Λικινία, και από εκεί ονομάστηκε Λικινιανός, για να ξεχωρίζει από τον ετεροθαλή αδελφό του, Μάρκο Πόρκιο Κάτωνα Σαλονιανό, τον γιο της Σαλονίας. Διακρίθηκε ως νομικός.

Βιογραφία

Πρώιμη ζωή και εκπαίδευση

Ο πατέρας του έδωσε μεγάλη προσοχή στην εκπαίδευσή του, τη σωματική, αλλά και την ψυχική: πρόσεχε για να φυλάσσει το νεαρό μυαλό εκείνου από κάθε ανήθικο σπίλωμα. Ο νέος διδάχτηκε να ιππεύει, να κολυμπάει, να παλεύει, να αμύνεται και, ίσως με το μειονέκτημα μίας αδύναμης σωματικής διάπλασης, εκτέθηκε σε αντιξοότητες κρύου και ζέστης, για να σκληρύνει το σώμα του. Ο πατέρας του δεν επέτρεπε στον λόγιο σκλάβο του Χίλωνα να επιβλέπει την εκπαίδευση τού γιου του, μήπως το αγόρι αποκτούσε δουλικές αντιλήψεις ή συνήθειες, αλλά τού έγραψε μαθήματα ιστορίας με μεγάλα γράμματα με το χέρι του και στη συνέχεια συνέθεσε ένα είδος εγκυκλοπαίδειας για τη χρήση από εκείνον. Κάτω από τέτοια διδαχή, ο νεαρός Κάτων έγινε ένας σοφός και ενάρετος άνθρωπος.

Η ζωή ως στρατιώτης

Πρώτα έγινε στρατιώτης και υπηρέτησε, το 173 π.Χ., στη Λιγουρία υπό τον ύπατο Mάρκο Πόρκιο Λαίνα. Στη λεγεώνα στην οποία ανήκε, έχοντας διαλυθεί, έδωσε στρατιωτικό όρκο για δεύτερη φορά, με τη συμβουλή τού πατέρα του, για να έχει τα νόμιμα προσόντα να πολεμήσει εναντίον τού εχθρού. ^[4] Το 168 π.Χ. πολέμησε εναντίον τού Περσέα της Μακεδονίας στη μάχη της Πύδνας υπό τον ύπατο Λεύκιο Αιμίλιο Παύλο ΜΑκεδονικό, την κόρη του οποίου, Αιμιλία Τερτία, νυμφεύτηκε στη συνέχεια. Διακρίθηκε στη μάχη με την προσωπική του ανδρεία, σε μία μάχη στην οποία πρώτα έχασε και τελικά ανέκτησε το σπαθί του. Οι λεπτομέρειες αυτής της μάχης σχετίζονται με παραλλαγές πολλών συγγραφέων. ^{[5] [6] [7] [8]} Επέστρεψε στα στρατεύματα με τη δική του πλευρά καλυμμένος με πληγές και έγινε δεκτός με χειροκροτήματα από τον ύπατο, ο οποίος τού έδωσε απαλλαγή, για να θεραπευτεί. Και εδώ ο πατέρας του φαίνεται να τον προειδοποίησε να μην πάρει άλλο μέρος στη μάχη, καθώς μετά την απόλυσή του δεν ήταν πλέον στρατιώτης. ^[9]

Η ζωή ως νομικός

Στο εξής φαίνεται να έχει αφοσιωθεί στην άσκηση τού νόμου, στην οποία απέκτησε σημαντική εξέχουσα θέση. Στο σκοτεινό και φθαρμένο απόσπασμα τού Σέξτου Πομπώνιου Περί των απαρχών τού Δικαίου, ^[10] αφού αναφέρει τον Σέξτο και τον Πόπλιο Αίλιο και τον Πόπλιο Ατίλιο, ο συγγραφέας προχωρά μιλώντας για τους δύο Κάτωνες. ^[11] Αυτό το απόσπασμα φαίνεται να μιλά για έναν Κάτωνα πριν από τον τιμητή, αλλά ο Πομπόνιος έγραψε σε παραγράφους, αφιερώνοντας μία σε κάθε διαδοχή νομικών, και η λέξη Deinde (Έπειτα) ^[12] αρχίζει την παράγραφο τού Κάτωνα, αν και ο τιμητής είχε αναφερθεί με προσδοκία στο τέλος της προηγούμενης παραγράφου. Από τους Κάτωνες, πατέρα και γιο, ^[13] οι μετέπειτα νομικοί εντόπισαν τη διαδοχή τους. Ο Σουλπίκιος Απολινάρις, σε εκείνο το απόσπασμα τού Aύλου Γέλλιου ^[14] που είναι η κύρια αρχή σε σχέση με τη γενεαλογία τού γένους τού Κάτωνα, λέει ότι ο γιος έγραψε «egregios de juris disciplina libros» (εξαιρετικά βιβλία για την πειθαρχία του δικαίου). ^[15] Ο Φήστος (υπό τον Mούνδο) παραθέτει το commentarii juris civilis (σχόλια στο αστικό δίκαιο) τού Κάτωνα, πιθανώς τού γιου, και ο Ιούλιος Παύλος ^[16] παραθέτει το 15ο βιβλίο τού Κάτωνα. Ο Κικέρων ^[17] επικρίνει τον Κάτωνα και τον Βρούτο, επειδή εισήγαγαν στη δημοσιευμένη απάντησή τους τα ονόματα των προσώπων, που τους συμβουλεύτηκαν. Ο Κέλσος ^[18] παραθέτει μία γνώμη τού Κάτωνα σχετικά με τον ενδιάμεσο μήνα και η regula ή sententia Catoniana (κανόνας ή πρόταση τού Κάτωνα) αναφέρεται συχνά στη Digest (Σύνοψη). Το regula Catoniana ήταν ένας περίφημος κανόνας του ρωμαϊκού δικαίου, σύμφωνα με τον οποίο μία κληρονομιά δεν θα έπρεπε ποτέ να είναι έγκυρη, εκτός εάν θα ήταν έγκυρη εάν ο διαθέτης είχε πεθάνει αμέσως μετά τη διαθήκη του. Αυτός ο κανόνας (που είχε αρκετές εξαιρέσεις) ήταν μία ιδιαίτερη περίπτωση μίας γενικότερης αρχής: «Quod initio non valet, id tractu temporis non potest convalescere» (Ό,τι δεν ισχύει στην αρχή δεν μπορεί να ενισχυθεί στην πορεία). ^[19] Η μεγαλύτερη διασημότητα τού γιου ως νομικού, και η γλώσσα των σχολίων από τον Κάτωνα, καθιστούν πιθανό ότι ο γιος είναι ο Κάτων της (Digest) Σύνοψης. Από τον τρόπο με τον οποίο ο Κάτων αναφέρεται στα Ιδρύματα, ^[20] — «Apud Catonem bene scriptum refert antiquitas» (Του Κάτωνα είναι τα καλογραμμένα θέματα της αρχαιότητας), — μπορεί να συναχθεί ότι ήταν γνωστός μόνο από δεύτερο χέρι την εποχή του Ιουστινιανού.

Απεβίωσε όταν ήταν διορισμένος πραίτωρ (praetor designatus), περί το 152 π.Χ., λίγα χρόνια πριν από τον πατέρα του, ο οποίος μετά την απώλειά του παραιτήθηκε και, λόγω της ένδειας, του έκανε μία λιτή κηδεία. ^{[21] [22]}

Παραπομπές

1. «Porcii» (Ρωσικά)
2. «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά)
3. Sumner, Orators in Brutus, p. 63.
4. Cicero, On duties, i. 11.
5. Plutarch, Life of Cato the Elder, 20.
6. Justinus, xxxiii. 2.
7. Valerius Maximus, iii. 12. § 16.
8. Frontinus, Stratagems, iv. 5. § 17.
9. Plutarch, Roman questions, 39.
10. Justinian, Digest (corpus iuris civilis), 1. tit. 2. § 38. [Edition of Theodor Mommsen/Paul Krüger (ed.), Berlin, 1870].
11. To be precise: “Hos sectatus ad aliquid est Cato. Deinde M. Cato, princeps Porciae familiae, cujus et libri extant; sed plurimi filii ejus; ex quibus caeteri oriuntur”.
12. “afterwards”
13. esc quibus
14. Gellius, xiii. 18.
15. “renowned books about jurisprudence”
16. Justinian, Digest, 45. tit. 1. s. 4. § 1
17. Cicero, The orator, ii. 33.
18. Justinian, Digest, 50. tit. 16. s. 98. § 1
19. “What is not good in the beginning cannot be rendered good by time, this, though true in general, is not universally so.” John Bouvier, A law dictionary adapted to the constitution and laws of the United States of America and of the several states of the American Union, sixth edition, Childs & Peterson, Philadelphia, 1856.
20. Gaius, Institutes, 1. tit. 11. § 12
21. Livy, Periochae, 48.
22. Cicero, On old age, 19.

Βιβλιογραφικές αναφορές

• Gregori Maians i Císcar ( Gregorius Majansius ), ad XXX Iurisconsultus (Σχόλια σε τριάντα νομικούς), i. Ι — 113.
• EL Harnier, de Regula Catoniana, Heidelb. 1820.
• Wilhelm Drumann, Geschichte Roms (Ιστορία της Ρώμης), vp 149, 6 Bde. Königsberg 1834–1844.
• Graham Vincent Sumner, The Orators in Cicero's Brutus: Prosopography and Chronology, (Phoenix Supplementary Volume XI. ), Toronto and Buffalo, University of Toronto Press, 1973.
• Αυτή η καταχώρηση ενσωματώνει κείμενο δημόσιου τομέα αρχικά από:
  • William Smith (επιμ. ), Νέο Κλασικό Λεξικό Ελληνικής και Ρωμαϊκής Βιογραφίας, Μυθολογίας και Γεωγραφίας, 1851.
  • William Smith (επιμ. ), Λεξικό Ελληνικής και Ρωμαϊκής Βιογραφίας και Μυθολογίας, 1870.