Ο Λούντβιχ Αντσενγκρούμπερ (γερμ. Ludwig Anzengruber, 29 Νοεμβρίου 1839 – 10 Δεκεμβρίου 1889) ήταν Αυστριακός θεατρικός συγγραφέας, μυθιστοριογράφος και ποιητής, που γεννήθηκε και πέθανε στη Βιέννη.
Οικογένεια και νεαρή ηλικία
Η οικογένεια Αντσενγκρούμπερ καταγόταν από το Ρηντ ιμ Ίνκραϊς της Άνω Αυστρία. Ο παππούς του Λούντβιχ, ο Γιάκομπ Αντσενγκρούμπερ, ήταν αγρότης, ενώ ο πατέρας του συγγραφέως, ο Γιόχαν, άφησε το σπίτι των γονέων του σε νεαρή ηλικία και εγκαταστάθηκε στη Βιέννη, βρίσκοντας εργασία ως λογιστής στην οικονομική υπηρεσία των βασιλικών γαιών της Αυστρίας. Το 1838 νυμφεύθηκε τη Μαρία Χέρμπιχ, κόρη φαρμακοποιού. Το κοινωνικό υπόβαθρο των γονέων του Λούντβιχ έπαιξε ρόλο σε πολλά από τα έργα του. Η μεγαλύτερη επιρροή στο να γίνει θεατρικός συγγραφέας ήταν ο πατέρας του, που ήταν ερασιτέχνης ποιητής και δραματουργός ο ίδιος, χωρίς να δημοσιεύει τα ποιήματά του.
Σε ηλικία μόλις 5 ετών ο Λούντβιχ έμεινε ορφανός από πατέρα και η μητέρα του προσπάθησε να ζήσει την οικογένεια με την πενιχρή σύνταξη χηρείας της. Δέκα χρόνια αργότερα, όταν πέθανε και η γιαγιά του Λούντβιχ, που τους βοηθούσε οικονομικά, τα πράγματα έγιναν ακόμα χειρότερα, αλλά η μητέρα άρχισε να εργάζεται ως μοδίστρα, ώστε να στείλει τον γιο της στο γυμνάσιο των Πιαριστών. Ωστόσο μετά δύο χρόνια εκεί, το 1855, ο Λούντβιχ εγκατέλειψε εξαιτίας κακής βαθμολογίας και από το 1856 μέχρι το 1858 ήταν μαθητευόμενος υπάλληλος σε βιβλιοπωλείο. Τότε είχε τη δυνατότητα να διαβάσει πολλά βιβλία, έστω και αν μετά από διαφωνίες με το αφεντικό σταμάτησε τη μαθητεία του.
Σε ηλικία 19 ετών, μετά από μια σοβαρή προσβολή από τυφοειδή πυρετό, ο Λούντβιχ απεφάσισε να γίνει ηθοποιός. Την επόμενη δεκαετία δοκίμασε την τύχη του σε αυτόν τον τομέα, ταξιδεύοντας με διάφορους περιοδεύοντες θιάσους στις επαρχίες της Αυστρίας. Αν και δεν επέδειξε κάποιο ερμηνευτικό ταλέντο, η εμπειρία του αυτή ήταν χρήσιμη μετέπειτα. Μια δυσκολία του σχετικώς με την ηθοποιία ήταν η διάλεκτος και η προφορά του, από την οποία δεν κατόρθωσε να απαλλαγεί ποτέ εντελώς. Από το 1866 ζούσε πλέον μονίμως στη Βιέννη.
Η δημιουργική εποχή
Το 1869 ο Αντσενγκρούμπερ προσλήφθηκε σε μια θέση υπαλλήλου στο αρχηγείο της αστυνομίας και το 1870, υπό το ψευδώνυμο L. Gruber, συνέγραψε το έργο που τού άνοιξε τον δρόμο για τη σταδιοδρομία του ως συγγραφέα: το δράμα Der Pfarrer von Kirchfeld (= «ο εφημέριος του Κίρχφελντ»). Αυτό «ανέβηκε» για πρώτη φορά το ίδιο έτος στη σκηνή στο «Θέατρο στη Βιέννη» (Theater an der Wien) και από την πρεμιέρα του στις 5 Νοεμβρίου σημείωσε μεγάλη επιτυχία. Ο Χάινριχ Λάουμπε, επικεφαλής του Μπούργκτεατερ και θεατρικός συγγραφέας ο ίδιος, έγραψε μια ενθουσιώδη κριτική. Από τότε εξάλλου ο Αντσενγκρούμπερ γνώρισε και έγινε φίλος με τον Πέτερ Ρόζεγκερ. Η άμεση επιτυχία του έργου επέφερε την παραίτηση του συγγραφέα από τη θέση του στην αστυνομία και την αποκλειστική αφιέρωσή του στη συγγραφή.
Το 1873, παρά τις προειδοποιήσεις της μητέρας του, ο Αντσενγκρούμπερ πήρε ως σύζυγό του τη 16χρονη τότε Αντελίντε Λίπκα (Adelinde Lipka, 1857-1914), που ήταν αδελφή του παιδικού του φίλου Φραντς. Παρά το γεγονός ότι απέκτησαν τρία τέκνα, ο γάμος αντιμετώπισε κρίση και το 1889 κατέληξε σε διαζύγιο.
Από την άλλη, η φήμη του Αντσενγκρούμπερ εδραιώθηκε και διαδόθηκε, με έργα του να παίζονται σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Από τον Απρίλιο του 1882 έως τον Μάιο του 1885 ήταν συντάκτης της βιεννέζικης εφημερίδας Die Heimat (= «η πατρίδα»), ενώ από τον Μάιο του 1884 συνεισέφερε κείμενα στο βιεννέζικο εβδομαδιαίο σατιρικό περιοδικό Figaro και τον Αύγουστο του 1888 έγινε συντάκτης του Wiener Bote (= «αγγελιοφόρος της Βιέννης»).
Τον Σεπτέμβριο του 1888 πήρε στη θέση του «δραματουργού» στο υπό ίδρυση νέο Λαϊκό Θέατρο της Βιέννης, που δημιουργήθηκε μετά από προσπάθειες του ίδιου και άλλων κατοίκων της πόλεως και εγκαινιάσθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 1889 με το έργο του Αντσενγκρούμπερ Der Fleck auf der Ehr (= «Η κηλίδα της τιμής»).
Στα τέλη Νοεμβρίου ο Λούντβιχ Αντσενγκρούμπερ μολύνθηκε από το μικρόβιο του άνθρακα, και λιγότερο από δύο εβδομάδες αργότερα πέθανε από σηψαιμία σε ηλικία 50 ετών.
Επιλεγμένη εργογραφία
Θεατρικά έργα
Τα περισσότερα από τα έργα του Αντσενγκρούμπερ ασχολούνται με τη ζωή των Αυστριακών χωρικών. Ο τόνος τους είναι κάπως μελαγχολικός, αλλά υπάρχουν διάσπαρτες ευχάριστες και έξυπνες σκηνές.
- Der Pfarrer von Kirchfeld (= «Ο εφημέριος του Κίρχφελντ»), λαϊκό δράμα μετά μουσικής σε 4 πράξεις - παγκόσμια πρεμιέρα: Theater an der Wien, 5 Νοεμβρίου 1870
- Der Meineidbauer («Ο ψευδορκών αγρότης») λαϊκό δράμα μετά μουσικής σε 3 πράξεις) - παγκόσμια πρεμιέρα: Theater an der Wien, 9 Δεκεμβρίου 1871
- Die Kreuzelschreiber, κωμωδία μετά μουσικής σε 3 πράξεις - παγκόσμια πρεμιέρα: Theater an der Wien, 12 Οκτωβρίου 1872
- Elfriede, σε 3 πράξεις - παγκ. πρεμιέρα: Carl-Theater, 24 Απριλίου 1873
- Die Tochter des Wucherers («Η κόρη του τοκογλύφου»), σε 5 πράξεις - παγκ. πρεμιέρα: Theater an der Wien, 17 Οκτωβρίου 1873
- Der G'wissenswurm («Ο σκώληκας της συνειδήσεως»), αγροτική κωμωδία μετά μουσικής σε 3 πράξεις - παγκ. πρεμιέρα: Theater an der Wien, 19 Σεπτεμβρίου 1874
- Hand und Herz («Χέρι και καρδιά»), τραγωδία σε 4 πράξεις - παγκ. πρεμιέρα: Wiener Stadttheater, 31 Δεκεμβρίου 1874
- Doppelselbstmord («Διπλή αυτοκτονία), τραγωδία σε 3 πράξεις - παγκ. πρεμιέρα: Theater an der Wien, 1 Φεβρουαρίου 1876
- Der ledige Hof, σε 4 πράξεις - παγκ. πρεμιέρα: Theater an der Wien, 27 Ιανουαρίου 1877
- Das vierte Gebot («Η τέταρτη εντολή»), σε 4 πράξεις - παγκ. πρεμιέρα: Josefstädter Theater, 29 Δεκεμβρίου 1878
Μυθιστορήματα
- Der Schandfleck (= «Το σημάδι της ντροπής») - 1η έκδοση 1877, 2η έκδοση 1884
- Der Sternsteinhof (= «Το αρχοντικό του Στέρνσταϊν) - 1885
Τα άπαντα του Αντσενγκρούμπερ με βιογραφία του εκδόθηκαν σε 10 τόμους το 1890 (3η έκδ. 1897), ενώ η αλληλογραφία του με επιμέλεια του A. Bettelheim το 1902).
Πηγές
- Franz Baumer: Ludwig Anzengruber, Weilheim (Stöppel) 1989
- Anton Bettelheim: Ludwig Anzengruber, Βερολίνο 1891
- Anton Büchner: Zu Ludwig Anzengrubers Dramentechnik, διατριβή, Gießen 1911
- Alfred Kleinberg: Ludwig Anzengruber. Ein Lebensbild., εκδ. Cotta, Στουτγάρδη 1921
- Werner Martin: Der Kämpfer. Atheismus bei Anzengruber, Βερολίνο 1960
- Edward McInnes: «Ludwig Anzengruber and the popular dramatic tradition», Maske and Kothurn, τόμ. 21 (1975), σσ. 135-152
- Το λήμμα «Αντσενγκρούμπερ Λουδοβίκος» στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 6, σελίδα 145
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Παραπομπές
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12319253g. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) SNAC. w6wm50nh. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ 5,0 5,1 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
- ↑ «Anzengruber, Ludwig» (Γερμανικά) σελ. 367.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jn20000600314. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12319253g. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
