Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ουκρανίας (Ουκρανικά: Комуністична партія України, Komunistychna partiya Ukrayiny ή KPU) είναι ένα κομμουνιστικό κόμμα στην Ουκρανία με Πρώτο Γραμματέα τον Πέτρο Σιμονένκο. Παρότι ήταν μεγάλο κόμμα πριν από την Πορτοκαλί Επανάσταση, στις εκλογές του ουκρανικού κοινοβουλίου το 2012 έλαβε 13.18% και λόγω εκλογικού νόμου μόλις 32 στις 450 έδρες.
Μετά την ανατροπή του Βίκτορ Γιανουκόβιτς τον Φεβρουάριο του 2014, το κόμμα έχει απειληθεί με απαγόρευση των δραστηριοτήτων του με την κατηγορία ότι εμπλέκεται στο κίνημα απόσχισης από την Ουκρανία στις ανατολικές περιοχές αλλά και στο ότι η ιδεολογία του κομμουνιστικού κόμματος ισοδυναμεί με τη Ναζιστική Γερμανία - Τρίτο Ράιχ και θεωρείται ένα από τα βασικά αίτια της γενοκτονίας του Ουκρανικού λαού.Η Κοινοβουλευτική Ομάδα του Κομμουνιστικού Κόμματος Ουκρανίας διαλύθηκε την 24η Ιουλίου 2014 δύο μέρες μετά την αλλαγή του κανονισμού του ουκρανικού κοινοβουλίου η οποία χαρακτηρίστηκε φωτογραφική για το συγκεκριμένο κόμμα.[2][3]
Ιστορία
Το KPU επίσημα θεωρεί τον εαυτό του άμεσο διάδοχο του Κομμουνιστικού Κόμματος Ουκρανίας επί Σοβιετικής Ένωσης μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Σοβιετικής Ένωσης (ΚΚΣΕ), το οποίο ιδρύθηκε την 5η Ιουλίου 1918 στη Μόσχα.[4] Το αρχικό κομμουνιστικό κόμμα υπήρξε μέχρι την 6η Νοεμβρίου 1991, όταν το ΚΚΣΕ και τα κόμματα-μέλη του απαγορεύθηκαν.[4] Μεταξύ του 1991 και του 1993, πολλοί μικροί κομμουνιστικοί οργανισμοί δημιουργήθηκαν σε όλη την επικράτεια της Ουκρανίας.[4] «Χωρίς ξεκάθαρη νομιμοποίηση» κομμουνιστές από όλη την Ουκρανία συγκάλεσαν στις 6 Μαρτίου 1993 συνέδριο με την ονομασία Πανουκρανικό Συνέδριο Κομμουνιστών σε μία προσπάθεια να επανιδρύσουν το KPU.[5] Η αντίδραση σε αυτό, από το ουρανικό κοινοβούλιο (Верховна Рада) ήταν η νομιμοποίηση δύο μήνες αργότερα της ίδρυσης κομμουνιστικών κομμάτων.[5] Στις 19 Ιουνίου 1993, το πρώτο Συνέδριο του νεοϊδρυθέντος KPU συγκλήθηκε -επισήμως είχε οριστεί ως το 29ο Συνέδριο, για να υποδηλωθεί ότι το KPU ήταν άμεσος διάδοχος του σοβιετικού KPU- και εξέλεξε το Πέτρο Σιμονένκο ως το Πρώτο Γραμματέα του.[5]
Στις προεδρικές εκλογές του 1994 το KPU υποστήριξε την υποψηφιότητα του Ολεξάντρ Μορόζ (Олександр Мороз) από το Σοσιαλιστικό Κόμμα Ουκρανίας (SPU)[5] Οι σχέσεις μεταξύ του KPU και του SPU ήταν στενές τη δεκαετία του '90, με τον Μορόζ να εκφωνεί ομιλία στο 22ο συνέδριο του KPU (το οποίο πραγματοποιήθηκε το 1999).[5] Στις βουλευτικές εκλογές του 1998 το KPU έλαβε 121 θέσεις, καταντώντας το 19.5% των θέσεων του κοινοβουλίου.[5] Τα θετικά αποτελέσματα οδήγησαν το KPU στο να κατεβάσει δικό του υποψήφιο στις προεδρικές εκλογές του 1999, τον Πρώτο Γραμματέα του κόμματος, Πέτρο Σιμονένκο.[5] Ο Σιμονένκο έλαβε το 23.1% των ψήφων στον πρώτο γύρο, πίσω τον πρώτο Λεονίντ Κούσμα (Леонід Кучма) που έλαβε το 38.0% των ψήφων.[6] Στο δεύτερο γύρο της εκλογικής διαδικασίας ο Σιμονένκο έλαβε 38,0%, χάνοντας από τον Κούσμα ο οποίος έλαβε το 57.7% των ψήφων.[6]
Το συνταγματικό δικαστήριο της Ουκρανίας αναγνώρισε το 2001 ότι η απαγόρευση του KPU ήταν αντισυνταγματική.[7]
Το Φεβρουάριο του 2014, το κόμμα ήρθε σε πλήρη αντίθεση με την Euromaidan (εισαγωγή της χώρας την Ευρωπαϊκή Ένωση και διαδηλώσεις εναντίον του προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς που θεωρήθηκε ότι προτιμούσε τις σχέσεις με τη Ρωσική Ομοσπονδία) θεωρώντας το κίνημα ως πραξικόπημα ανατροπής της εκλεγμένης κυβέρνησης και αντικατάστασής της από φιλο-ΝΑΤΟϊκό καθεστώς και σε ανοιχτή έκκληση του Πρώτου Γραμματέα, κάλεσε τα κομμουνιστικά και τα αριστερά κινήματα ανά τον κόσμο να καταδικάσουν τα γεγονότα ως τέτοια.[8]
Έκτοτε αντιμετωπίζει ισχυρή καταστολή από την κυβέρνηση Γιάτσενιουκ -πολλοί νομοθέτες, μετά την αποπομπή Γιανουκόβιτς, έχουν μιλήσεις για πιθανότητα να τεθεί εκτός νόμου το KPU με την κατηγορία της «συνεργασίας με φιλο-ρώρους αποσχιστές»[9]· στις 6 Μαΐου 2014, το κόμμα εξοργίστηκε όταν οι βουλευτικοί του εκπρόσωποι εκδιώχθηκαν από την κοινοβουλευτική αίθουσα συνεδρίασης.[10] Μία εβδομάδα αργότερα, ο ενεργός πρόεδρος (πρώην, δεν είχε αναλάβει ακόμη καθήκοντα ο νεοεκλεγείς) Αλεξάντερ Τουρτσίνοφ απείλησε να θέσει εκτός νόμου το KPU κατηγορώντας το για εμπλοκή «σε φιλορωσικές ταραχές» στα ανατολικά της χώρας.[11] Στις 8 Ιουλίου 2014 το υπουργείο δικαιοσύνης ζήτησε από το περιφερειακό διοικητικό δικαστήριο του Κιέβου να απαγορεύσει την δραστηριότητα του κόμματος «ως αποτέλεσμα της μεγάλης ποσότητας στοιχείων σχετιζόμενες με παράνομες δραστηριότητες πράξεις από την πλευρά του Κομμουνιστικού Κόμματος» (σύμφωνα με τον υπουργό δικαιοσύνης Παύλο Πετρένκο).[12] Το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και η GUE/NGL του Ευρωενωσιακού Κοινοβουλίου έχουν καταδικάσει την απαγόρευση εκφράζοντας παράλληλα την αλληλεγγύη τους με το KPU.[13][14] Η ρωσική Κρατική Δούμα, επίσης κατήγγειλε την απαγόρευση και θεώρησε ότι «είναι μία προσπάθεια από τις νέες αρχές του Κιέβου να επιβάλλουν σε πολιτικές και κοινωνικές (civil) δυνάμεις που δεν συμφωνούν με τη γραμμή που έχει παρθεί από τις υπερεθνικιστικές δυνάμεις, να σωπάσουν».[15]
Την 1η Ιουλίου 2014 έξι βουλευτές έφυγαν από την κοινοβουλευτική ομάδα του Κομμουνιστικού Κόμματος, μειώνοντάς την σε 23 μέλη.[16] Ψήφισμα, το οποίο χρειαζόταν την υπογραφή του προέδρου της χώρας Πέτρο Ποροσένκο, και το οποίο στηρίχθηκε από 232 βουλευτές, την 22η Ιουλίου 2014 εξουσιοδότησε τον πρόεδρο του κοινοβουλίου να διαλύει όποια κοινοβουλευτική ομάδα έχει χάσει αρκετά από τα μέλη της εν συγκρίσει με τον αριθμό που είχε όταν σχηματίστηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης κοινοβουλευτικής συνεδρίασης.[2][15][17] Αργότερα εκείνη τη μέρα ο Ποροσένκο υπέγραψε το ψήφισμα-νομοσχέδιο και πλέον αποτελεί μέρος του κοινοβουλευτικού κανονισμού.[15] Την επόμενη μέρα ο πρόεδρος της βουλής και πρώην πρόεδρος της χώρας Τουρτσίνοφ ανακοίνωσε την επικείμενη διάλυση του κόμματος και πρόσθεσε μιλώντας στους βουλευτές: «θα πρέπει να ανεχτούμε αυτό το κόμμα για μία ακόμη μέρα».[15] Η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος, πράγματι διαλύθηκε την 24η Ιουλίου 2014 από τον Τουρτσίνοφ.[2] Την ίδια μέρα ανακοινώθηκε ότι μέχρι εκείνη τη στιγμή ασκήθηκαν 308 ποινικές διώξεις κατά των μελών του κόμματος.[18] Τα μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος κατηγορήθηκαν για στήριξη στην προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, για στήριξη των αυτοανακηρυσσόμενων Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, και υποκίνηση για προσάρτηση του Ντνιπροπετροβσκ Ομπλάστ (Дніпропетро́вська о́бласть) στη Ρωσία.[18]
Ιδεολογία
Στο καταστατικό του το Κομμουνιστικό Κόμμα ισχυρίζεται ότι «σε εθελοντική βάση ενώνει τους πολίτες της Ουκρανίας που είναι υποστηρικτές της κομμουνιστικής ιδέας». Το κόμμα θεωρεί τον εαυτό του διάδοχο του Κομμουνιστικού Κόμματος Ουκρανίας της Σοβιετικής Ένωσης και ισχυρίζεται ότι η απαγόρευση του το 1991 ήταν παράνομη, το οποίο επιβεβαιώθημε από απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου Ουκρανίας στις 27 Δεκεμβρίου 2001. Το κόμμα θέτει τον εαυτό του σε αντίθεση με κάθε κυβέρνηση και επιδιώκει πλήρη αποκατάσταση του σοσιαλιστικού κράτους στη χώρα χωρίς καμία συγκεκριμένη συνεργασία με άλλα πολιτικά κόμματα.
Λαϊκή υποστήριξη και εκλογικά αποτελέσματα
Οι εκλογείς του κόμματος είναι πολύ πιστοί σε αυτό.[19]
Στις Ουκρανικές προεδρικές εκλογές του 2010 ο Σιμονένκο έθεσε πάλι υποψηφιότητα, αλλά την απέσυρε στις 16 Μαΐου.[20] Η Κεντρική Εκλογική Επιτροπή ήταν αδύνατο να αφαιρέσει από τα ψηφοδέλτια το όνομά του επειδή αποσύρθηκε πριν από την προθεσμία της 1ης Μαΐου 2014[21] Ως εκ τούτου, στις εκλογές έλαβε παρόλα αυτά το 1.51% των ψήφων.[22][23]
