Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου και Προφήτου Ηλία Άνω Νευροκοπίου
Ιεραρχία
Μητροπολίτης
Σεραφείμ (Ζελιάζκωφ Ντινκώφ)
Η Ιερά Μητρόπολις Νευροκοπίου (βουλγαρικά: Неврокопска Света Митрополия) είναι σημαντική πρώην επισκοπή του Οικουμενικού Πατριαρχείου και σημερινή επαρχία της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η μητρόπολη εδρεύει στο Γκότσε Ντέλτσεφ (Άνω Νευροκόπι) της Νότιας Βουλγαρίας και Μητροπολίτης της από τις 19 Ιανουαρίου 2014 είναι ο Σεραφείμ (Ζελιάζκωφ Ντινκώφ).
Ιστορία
Η ιστορία του Χριστιανισμού στην περιοχή ξεκινά με το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου στην Αμφίπολη, κατά τη δεύτερη αποστολική περιοδεία του (49-52 μ.Χ).
Επί Βυζαντίου υπήρχε η επισκοπή Νικοπόλεως (Νευροκοπίου). Αυτή άλλοτε είναι ανεξάρτητη, άλλοτε για εθνικούς και γεωγραφικούς λόγους υπαγόταν ή συνενωνόταν με μια από τις γειτονικές Μητροπόλεις Μελενίκου, Ζιχνών, Σερρών, Φιλίππων ή Δράμας. Πριν την ανάδειξη της αρχιεπισκοπής Ζιχνών σε μητρόπολη το 1329, ανήκε στους Φιλίππους, κατόπιν υπήχθη στη Ζιχνών και αργότερα στη Σερρών. Στα μέσα του 15ου αιώνα ανυψώθηκε σε Μητρόπολη[1].
Τον Ιούλιο του 1655, με απόφαση του Πατριάρχη Ιωαννίκιου Β΄, η Μητρόπολη Ζιχνών ενώνεται με τη Μητρόπολη Νευροκοπίου[2], ενώ τον Δεκέμβριο του 1663 επί Πατριάρχου Διονυσίου Γ΄ η Μητρόπολη Ζιχνών προσαρτάται στη Μητρόπολη Δράμας - Φιλίππων με την ονομασία Μητρόπολη Δράμας - Φιλίππων - Ζιχνών[3].
Μπεράτι διορισμού του Εξαρχικού Μητροπολίτη Ιλαρίωνα, 1894.
Στις 27 Οκτωβρίου 1882, επί Πατριάρχου Ιωακείμ Γ΄, ιδρύθηκε η Ιερά Αρχιεπισκοπή Νευροκοπίου. Αυτή περιέλαβε στη δικαιοδοσία της από την Μητρόπολη Δράμας τις περιφέρειες Νευροκοπίου (σημερινό Γκότσε Ντέλτσεφ Βουλγαρίας) και Ζυρνόβου (σημερινό Κάτω Νευροκόπι Δράμας) και από την Μητρόπολη Σαμακοβίου το τμήμα Ραζλοκίου (Razlog), το οποίο δεν είχε περιληφθεί στη Βουλγαρική Ηγεμονία. Η Αρχιεπισκοπή ανυψώθηκε σε Μητρόπολη το 1888.
Το 1894 ιδρύθηκε η Μητρόπολη Νευροκοπίου της Βουλγαρικής Εξαρχίας με την άδεια της Οθωμανικής κυβέρνησης. Στις 24 Απριλίου του ίδιου έτους χειροτονήθηκε ο πρώτος Μητροπολίτης Νευροκόπσκι Ιλαρίων (Πεντσέφ Ιβάνωφ), ο οποίος έγινε θερμά δεκτός από ολόκληρο τον βουλγαρικό πληθυσμό.
Κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, στις 17 Αυγούστου 1916, βουλγαρικά στρατεύματα εισήλθαν σε ελληνικό έδαφος και στις 6 Σεπτεμβρίου τρία κατεχόμενα χωριά ανατέθηκαν πνευματικά στη Μητρόπολη Νευροκοπίου[4].
Το 1921, η έδρα της Μητρόπολης μεταφέρθηκε από το (Άνω) Νευροκόπι στην Γκόρνα Τζουμάγια και το 1928 επέστρεψε στο Νευροκόπι. Τα επόμενα χρόνια, η έδρα μεταφέρθηκε πολλές φορές μεταξύ Νευροκοπίου και Γκόρνα Τζουμάγια. Το 1951, με το νέο καταστατικό της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας εγκαταστάθηκε στην Γκόρνα Τζουμάγια, που είχε μετονομαστεί σε Μπλαγκόεβγκραντ, ενώ το 1994, μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος, η έδρα επέστρεψε στο Νευροκόπι.
Βούλγαροι Μητροπολίτες που χειροτονούνταν από την Εξαρχία συνέχισαν να θεωρούνται από το Οικουμενικό Πατριαρχείο σχισματικοί ως το 1945. Μετά την άρση του σχίσματος το 1945, η Ιερά Μητρόπολις Νευροκοπίου αποτελεί μέρος της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (από το 1953 Πατριαρχείο Βουλγαρίας).
Το μέρος της παλαιάς Μητρόπολης Νευροκοπίου, δηλαδή η περιφέρεια Ζυρνόβου (σημερινό Κάτω Νευροκόπι Δράμας) που περιήλθε στην Ελληνική επικράτεια, επανενώθηκε το 1958 με τη Μητρόπολη Ζιχνών[5] και έκτοτε συναποτελούν την Μητρόπολη Ζιχνών και Νευροκοπίου.
Τον Ιούλιο του 1655 καθαιρείται από τον Πατριάρχη Ιωαννίκιο Β'. Τον ίδιο μήνα και έτος εκδίδεται τόμος συνοδικός από τον ίδιο Πατριάρχη για την ένωση των μητροπόλεων Νευροκοπίου και Ζιχνών[2]
↑Цокова, Полина (2009). «Дейността на Неврокопската митрополия в периода на войните 1912 - 1919 година». Исторически преглед (София: Институт по история при БАН) 65 (1-2): 98.
