Λεπτομέρεια ξυλογραφίας του 1582, η οποία αναπαριστά τη Σφαγή του Βασί το 1562 με την εκτέλεση δεκάδων Ουγενότων, το γεγονός της έναρξης των θρησκευτικών πολέμων
Οι Γαλλικοί θρησκευτικοί πόλεμοι (1562–1598), είναι η συλλογική ονομασία για την περίοδο της εμφύλιας πολεμικής σύγκρουσης και των στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Γαλλία του 16ου αιώνα, μεταξύ των Γάλλων καθολικών και των προτεσταντών Ουγενότων[1]. Μεταξύ 2.000.000 και 4.000.000 ανθρώπων υπολογίζεται πως σκοτώθηκαν λόγω των πολέμων αυτών[1], έως το τέλος της σύρραξης το 1598. Η σύγκρουση είχε να κάνει με τις θρησκευτικές και φατριακές αντιπαραθέσεις των Γαλλικών αριστοκρατικών οίκων, κυρίως των Βουρβόνων της νότιας Γαλλίας και των Γκιζ της Λωραίνης στη Βόρεια Γαλλία, όπου και οι δύο πλευρές έλαβαν βοήθεια από δυνάμεις του εξωτερικού, κυρίως της Ισπανίας.
Δεν υπάρχει συμφωνία από τους ιστορικούς για τον ακριβή αριθμό των συγκρούσεων και οι αντίστοιχες ημερομηνίες κατά τις οποίες συνέβησαν, με μερίδα τους να υποστηρίζει πως το Έδικτο της Νάντης το 1598 τερμάτισε τους πολέμους[2], αλλά η μετέπειτα αναζωπύρωση της επαναστατικής δραστηριότητας κάνει κάποιους να πιστεύουν πως η συνθήκη του Αλέ το 1629 είναι το πραγματικό τέλος. Παρόλα αυτά, υπάρχει κοινή συμφωνία πως η Σφαγή του Βασί το 1562, αποτελεί την έναρξη των θρησκευτικών πολέμων και το Διάταγμα της Ναντ, 32 έτη αργότερα, τερμάτισε τον κύριο όγκο των συγκρούσεων. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, υπήρξε μια σειρά από σύνθετες διπλωματικές διαπραγματεύσεις και ειρηνευτικές συμφωνίες, οι οποίες ακολουθούνταν τακτικά από ανανεωμένες συγκρούσεις και εξαιρετικά αιματηρές διαμάχες για την εξουσία.
Ανάμεσα στις πολυάριθμες συγκρούσεις, γνωστή είναι και η Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου το 1572, η οποία ήταν η αφετηρία για τη σφαγή χιλιάδων Ουγενότων πολιτών κατά τις επόμενες μέρες(οι διάφορες εκτιμήσεις κυμαίνονται ευρέως από 5.000 έως 100.000[3][4][5][6]) σε όλη τη χώρα από τους Καθολικούς Γάλλους. Το τέλος των πολέμων βρήκε τους Ουγενότους να έχουν κερδίσει σημαντικές ελευθερίες και δικαιώματα από το Έδικτο της Νάντης, αν και αυτό δεν έφερε το τέλος της εχθρικότητας απέναντί τους. Οι πόλεμοι αποδυνάμωσαν την εξουσία της μοναρχίας, η οποία ήταν ήδη αδύναμη από την περίοδο εξουσίας του Φραγκίσκου Β΄ και κατόπιν του Καρόλου Θ΄, αν και αργότερα επανέκτησε κάποια από τη δύναμη της υπό τον Ερρίκο Δ΄ της Γαλλίας.
Μερικές δεκαετίες αργότερα το 1685, το Έδικτο της Νάντης αναιρέθηκε βάσει του νέου Έδικτου του Φοντενμπλό, και η καταστολή και καταδίωξη των Ουγενότων συνεχίστηκε ως και τα μέσα του 18ου αιώνα, κατά τη διάρκεια του οποίου και μετανάστευσαν μαζικά προς άλλες προτεσταντικές χώρες της Ευρώπης, καθώς και σε Αμερική και Αυστραλία. Το 1985, ο πρόεδρος της Γαλλικής δημοκρατίας Φρανσουά Μιτεράν εξέφρασε ιστορική δημόσια συγγνώμη προς τους απογόνους των Ουγενότων σε όλο τον κόσμο για την καταδίωξη κατά τους θρησκευτικούς πολέμους και μετέπειτα[7], και την ίδια χρονική περίοδο η Γαλλική κυβέρνηση εξέδωσε αναμνηστικό γραμματόσημο όπου αναφέρεται πως η Γαλλία είναι το σπίτι των Ουγενότων[8].
↑Philip Benedict, ‘Un roi, une loi, deux fois: Parameters for the History of Catholic-Protestant Co-existence in France, 1555-1685’, in O. Grell & B. Scribner (eds), Tolerance and Intolerance in the European Reformation (1996), pp. 65-93
