Ελεύθερη Ουκρανία

Θέση της Ελεύθερης Ουκρανίας στον χάρτη της Ουκρανίας

Η Ελεύθερη Ουκρανία (Ουκρανικά: Слобiдська Україна, Ρωσικά: Слобожанщина) ήταν μια ιστορική περιοχή της Ρωσικής Αυτοκρατορίας του 17ου - 18ου αιώνα που καταλάμβανε το έδαφος του σημερινού Χάρκοβο καθώς και τμήματα των περιοχών Ντονέτσκ, Βοροσίλοφγκραντ, Βορόνεζ, Μπέλγκοροντ και Κουρσκ.

Κατά το δεύτερο μισό του 16ου αιώνα η περιοχή αυτή κατοικήθηκε από Ουκρανούς Κοζάκους και αγρότες που κατέφυγαν εκεί εξ αιτίας της καταπίεσης που δέχονταν από Πολωνούς μεγιστάνες, ευρισκόμενοι υπό την κυριαρχία της άλλοτε Ρτζετσποσπόλιτα (= παλαιότερη ονομασία της Πολωνίας, κατ΄ έννοια της δημοκρατίας). Οι παραπάνω έποικοι της περιοχής αυτής εγκαταστάθηκαν σε μεγάλα "ελεύθερα χωριά", απ΄ όπου και τελικά η ονομασία "ελεύθερη Ουκρανία".

Ο δε κοζακικός εξ αυτών πληθυσμός ονομάστηκε "ελεύθεροι κοζάκοι". Οι Τσάροι εκμεταλλευόμενοι κατάλληλα το γεγονός αυτής της εγκατάστασης συνέδραμαν για την ανάπτυξη της περιοχής έχοντας έτσι έτοιμο εγκατεστημένο μόνιμα ακριτικό λαό για να συνδράμει σε τυχόν πολεμική εμπλοκή με την Πολωνία. Εκ του λόγου αυτού στο βόρειο τμήμα της Ελεύθερης Ουκρανίας εγκαταστάθηκαν και Ρώσοι στρατιώτες, καθώς και πολλοί δραπέτες αγρότες. Για την Πολωνία η περιοχή αυτή θεωρούταν αναρχοκρατούμενη. Τελικά με παρέμβαση των Τσάρων, το 1765, στην Ελεύθερη Ουκρανία δημιουργήθηκε και αναγνωρίστηκε δικό της Κυβερνείο όπου το 1835 μετονομάστηκε σε κυβερνείο του Χάρκοβο, ή Χαρκόβου, εγκαταλείποντας την ονομασία Ελεύθερη Ουκρανία.

Ετυμολογία

Το όνομα προέρχεται από τον όρο σλομπόντα ( = ελεύθερος), αναφερόμενο σε οποιοδήποτε αποικιακό οικισμό ή αποικία απαλλαγμένη από φορολογικές υποχρεώσεις και την λέξη Ουκρανία με την αρχική της έννοια ως "συνοριακή περιοχή". Η ετυμολογία της λέξης Ουκρανία εκλαμβάνεται ως έτσι μεταξύ των Ρώσων,^[1] καθώς και από Ουκρανούς και ξένους ιστορικούς όπως οι Ορέστ Σουμπτέλνι,^[2] Πωλ Μάγκοτσι,^[3] Ομελιάν Πρίτσακ,^[4] Μιχαήλο Χρουσέβσκι,^[5] Ιβάν Οχιγιένκο,^[6] Πέτρο Τολότσκο^[7] και άλλους. Υποστηρίζεται από την Εγκυκλοπαίδεια της Ουκρανίας^[8] και το Ετυμολογικό λεξικό της Ουκρανικής γλώσσας.^[9] Στη Ρωσία, το όνομα "Ουκρανία" θεωρείται ως υποκείμενο του οκράινα, δηλαδή ένα σύνορο (κράι), οπότε η Ελεύθερη Ουκρανία είναι γνωστή ως "σύνορα προς ελεύθερη εγκατάσταση". Στην Ουκρανία, η περιοχή είναι αποδεκτή ως περιοχή ελεύθερη προς εγκατάσταση, μέρος του συνόλου της Ουκρανίας.

Γεωγραφική έκταση

Το έδαφος της ιστορικής Ελεύθερης Ουκρανίας αντιστοιχεί στην επικράτεια της σημερινής ουκρανικής περιφέρειας (επαρχία) του Χαρκόβου (στο σύνολό της) και τμήματα των περιοχών Σούμι, Ντόνετσκ και Λουχάνσκ. Επίσης καταλαμβάνει τμήματα των περιφερειών Μπέλγκοροντ, Κουρσκ και Βορόνεζ της Ρωσίας.^[10]

Παραπομπές

1. Vasmer Etymological Dictionary
2. Orest Subtelny. Ukraine: A History. University of Toronto Press, 1988
3. A History of Ukraine. University of Toronto Press, 1996 (ISBN 0-8020-0830-5)
4. From Kievan Rus' to modern Ukraine: Formation of the Ukrainian nation (with Mykhailo Hrushevski and John Stephen Reshetar). Cambridge, Massachusetts: Ukrainian Studies Fund, Harvard University, 1984.
5. Грушевський М. Історія України-Руси. Том II. Розділ V. Стор. 4
6. Історія української літературної мови. Київ — 2001 (Перше видання Вінніпег — 1949)
7. Толочко П. П. «От Руси к Украине» («Від Русі до України»). 1997
8. Енциклопедія українознавства. У 10-х томах. / Головний редактор Володимир Кубійович. — Париж; Нью-Йорк: Молоде життя, 1954—1989.
9. Етимологічний словник української мови: У 7 т. / Редкол. О. С. Мельничук (голов. ред.) та ін. — К.: Наук. думка, 1983 — Т. 6: У — Я / Уклад.: Г. П. Півторак та ін. — 2012. — 568 с. (ISBN 978-966-00-0197-8).
10. What Makes Kharkiv Ukrainian, The Ukrainian Week (23 November 2014)

Πηγές

• Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια, τομ.10ος, σελ.509.