Εζέν Ντυμπουά

Εζέν Ντυμπουά
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Tomas Dubois (Ολλανδικά)
Γέννηση	28  Ιανουαρίου 1858[1][2][3] Eijsden[4][5]
Θάνατος	16  Δεκεμβρίου 1940[1][6][2] Haelen[7]
Αιτία θανάτου	νόσος
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο των Κάτω Χωρών[8]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσα	Γαλλικά
Ομιλούμενες γλώσσες	Γαλλικά[2]
Εκπαίδευση	διδάκτωρ ιατρικής
Σπουδές	Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ (από 1877)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	έφορος ιατρός παλαιοανθρωπολόγος ανατόμος διδάσκων πανεπιστημίου[9] γεωλόγος
Εργοδότης	Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ (1928–1929)[10] Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ (1926–1928)[11] Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ (1907–1926)[11] Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ (1899–1907)[11] Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ (1886–1887)[11] Μουσείο Τέιλερς (από 1899) Royal Netherlands Army
Οικογένεια
Τέκνα	Marie Eugénie Hooijer-Dubois
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	επίτιμος διδάκτωρ (1897)
Σχετικά πολυμέσα

Ο Μαρί Εζέν Φρανσουά Τομά Ντυμπουά (Marie Eugène François Thomas Dubois, 28 Ιανουαρίου 1858 – 16 Δεκεμβρίου 1940) ήταν Ολλανδός παλαιοανθρωπολόγος, γεωλόγος και ανατόμος. Απέκτησε παγκόσμια φήμη για την ανακάλυψη απολιθωμάτων του Pithecanthropus erectus («άνθρωπος της Ιάβας»), που αργότερα μετονομάσθηκε στην επιστημονική ονομασία Homo erectus. Παρά το ότι απολιθώματα από ανθρωπίδες είχαν ανακαλυφθεί και μελετηθεί και παλαιότερα, ο Ντυμπουά υπήρξε ο πρώτος επιστήμονας στην ιστορία που ξεκίνησε μια έρευνα με αυτόν τον σκοπό.

Ζωή και έργο

Ο Εζέν γεννήθηκε και μεγάλωσε στο χωριό Eijsden της νότιας Ολλανδίας, όπου ο πατέρας του Ζαν Ζοζέφ, μετανάστης από το Βέλγιο, είχε φαρμακείο και μεταγενέστερα έγινε δήμαρχος.

Ενδιαφερόμενος για όλα τα φαινόμενα του φυσικού κόσμου, ο Εζέν εξερεύνησε τα «σπήλαια» (grotten, στην πραγματικότητα ορυχεία ασβεστόλιθου) του όρους του Αγίου Πέτρου και δημιούργησε συλλογές από μέρη φυτών, πέτρες, έντομα, κοχύλια και κρανία ζώων. Από την ηλικία των 12 ή 13 ετών, προκειμένου να συνεχίσει το σχολείο, πήγε στην πόλη Ρουρμόντ, όπου τον φιλοξενούσε μια οικογένεια. Στο Ρουρμόντ άκουσε για πρώτη φορά για τη νέα τότε θεωρία της εξελίξεως του Δαρβίνου, σε διαλέξεις που έδινε ο Γερμανός βιολόγος Καρλ Φοχτ.

Ανθιστάμενος στο σχέδιο του πατέρα του να ακολουθήσει το επάγγελμά του, ο Εζέν, ενθαρρυνόμενος και από τους δασκάλους του, απεφάσισε το 1877 να σπουδάσει ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ. Φοιτητής ακόμα, δίδαξε ανατομία στη μόλις ιδρυθείσα σχολή τέχνης στο Κρατικό Μουσείο, στην Κρατική Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών και στην «Κρατική Πρότυπη Σχολή για Διδάσκοντες Σχέδιο» (Rijksnormaalschool voor Teekenonderwijzers).^[12] Το 1884 πήρε πτυχίο ιατρικής και με πρόσκληση του καθηγητή του της ανατομικής Μαξ Φυρμπρίνγκερ, απεφάσισε να συνεχίσει με μεταπτυχιακές σπουδές. Από το 1881 μέχρι το 1887 μελέτησε συγκριτική ανατομία ως βοηθός του Φυρμπρίνγκερ. Το 1885 διερεύνησε τους λάρυγγες των σπονδυλωτών, έρευνα που τον οδήγησε στο να αναπτύξει μια υπόθεση περί της εξελίξεως αυτού του οργάνου. Παρά το γεγονός αυτό, το κύριο ενδιαφέρον του προσανατολίσθηκε προς την ανθρώπινη εξέλιξη, έχοντας επηρεασθεί από τον Ερνστ Χέκελ, ο οποίος είχε επιχειρηματολογήσει ότι πρέπει να υπάρχουν «ενδιάμεσα είδη» ανάμεσα στον πίθηκο και τον άνθρωπο.

Ο Ντυμπουά συνεισέφερε ένα άρθρο για την ανατομία των φαλαινών σε ένα βιβλίο του Ολλανδού ζωολόγου Μαξ Καρλ Βίλχελμ Βέμπερ. Μετά, εμπνευσμένος από την πρόσφατη τότε ανακάλυψη απολιθωμάτων ανθρώπου του Νεάντερταλ στο βελγικό χωριό Σπυ, πέρασε τις διακοπες του αναζητώντας απολιθώματα κοντά στο χωριό που γεννήθηκε. Στη θέση Χένκεπουτ^[13], κοντά στο χωριό Ρίκολτ (Rijckholt), όπου είχε ανακαλυφθεί το 1881 ένα προϊστορικό ορυχείο πυριτόλιθου , ο Ντυμπουά ανεκάλυψε μερικά προϊστορικά ανθρώπινα κρανία.

Με τη σκέψη ωστόσο ότι οι ρίζες του ανθρώπινου είδους πρέπει να βρίσκονται στην τροπική ζώνη, το 1887 κατατάχθηκε στον ολλανδικό στρατό και κανόνισε να σταλεί στην ολλανδική αποικία των Ανατολικών Ινδιών, τη σημερινή Ινδονησία, στενοχωρώντας έτσι για την αποχώρηση τους συναδέλφους του. Μαζί με τη σύζυγό του και τη νεογέννητη κόρη τους εγκαταστάθηκε στην αποικία με στόχο να αναζητήσει τον «χαμένο κρίκο» στην εξέλιξη του ανθρώπου. (Είχε την αδιάσειστη πεποίθηση ότι υπήρχε μόνο ένας «χαμένος κρίκος».)^[14]

Ανακαλύπτοντας ανθρωπίδες

Από το 1887 μέχρι το 1895, ο Ντυμπουά ερεύνησε σε πιθανές θέσεις κοντά σε ποτάμια και μέσα σε σπήλαια, πρώτα στη Σουμάτρα και μετά στην Ιάβα.

Το 1891 ανεκάλυψε υπολείμματα οστών ενός είδους που περιέγραψε ως «ένα είδος μεταξύ ανθρώπων και πιθήκων» και το ονόμασε Pithecanthropus erectus (= «πιθηκάνθρωπος που στέκεται όρθιος») ή «άνθρωπο της Ιάβας». Σήμερα ωστόσο ταξινομείται στο γένος «άνθρωπος» ως Homo erectus (ο «όρθιος άνθρωπος»), κατά μερικούς και στο υποείδος Homo erectus erectus.^[15] Αυτά υπήρξαν τα πρώτα δείγματα υπολειμμάτων από πρώιμες ανθρωπίδες που βρέθηκαν ποτέ έξω από την Αφρική και την Ευρώπη. Εκείνη την εποχή ο Ντυμπουά έψαχνε σε θέσεις όπως το Σανγκίραν στην Κεντρική Ιάβα και το Τρίνιλ στην Ανατολική Ιάβα. Στη δεύτερη θέση βρήκε τα σημαντικά αυτά υπολείμματα.

Τα μετέπειτα χρόνια

Το 1897 ο Ντυμπουά ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτορας της βοτανικής και ζωολογίας από το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ και δύο έτη αργότερα, το 1899, έγινε καθηγητής της γεωλογίας, μια θέση που δεν τον απέτρεψε από το να συνεχίσει έρευνες στην ανατομία. Διετέλεσε επίσης (από το 1897 έως το 1928) έφορος παλαιοντολογίας, γεωλογίας και ορυκτολογίας στο Μουσείο Τέυλερς, όπου διατηρούσε και τα δείγματα του H. erectus. (Σε αυτή τη θέση διαδέχθηκε τον Τιμπέριους Κορνέλις Βίνκλερ, έναν από τους πρώτους μεταφραστές, το 1860, του έργου του Δαρβίνου Η καταγωγή των ειδών και από τους πρώτους πρόμαχους της θεώριας της ανθρώπινης εξέλιξης.)

Το 1919 ο Ντυμπουά έγινε μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών της Ολλανδίας.^[16]

Παρά το ότι η επιστημονική κοινότητα είχε αρχίσει να στρέφεται αργά προς τις απόψεις του τις δεκαετίες του 1920 και του 1930, ο Ντυμπουά πέθανε πικραμένος στην κωμόπολη Χάλεν της Ολλανδίας, σε ηλικία 83 ετών.^[17] Θάφτηκε την ίδια μέρα στο Φένλο («Algemene Begraafplaats», κωδ. τάφου NH2\26\-\BR).

Η κληρονομιά και η μνήμη του

Η παλαιοντολογική συλλογή και το επιστημονικό αρχείο του Ντυμπουά βρίσκονται σήμερα στο Κέντρο (και μουσείο) Βιοποικιλότητας «Naturalis» στο Λέιντεν.^[18] Μια έκθεση εκεί είναι αφιερωμένη στα ευρήματά του του Homo erectus, όπου εκτίθεται ο ολότυπος του ανθρώπου της Ιάβας «Trinil 2».

Σύμφωνα με τη Πατ Σίπμαν, καθηγήτρια της ανθρωπολογίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, ο Ντυμπουά άσκησε εξαιρετικά μεγάλη επίδραση «στη θεμελίωση της παλαιοανθρωπολογίας. Δεν ανεκάλυψε απλώς τα απολιθώματα. Τα ανέλυσε με εντελώς νέους τρόπους. Τράβηξε τα ανθρώπινα απολιθώματα από αυτό το πλαίσιο της ταξινομικής-φυλετικής ταυτοποιήσεως και τα ώθησε μέσα σε ένα εξελικτικό πλαίσιο, και αυτό υπήρξε μια πραγματική επανάσταση.»^[19] Στο «Μουσείο Οικογενειακής Ιστορίας» (Internationaal Museum voor Familiegeschiedenis) στο χωριό Eijsden όπου γεννήθηκε, ένας ειδικός τομέας είναι αφιερωμένος στη ζωή και το έργο του. Επίσης, ο αστεροειδής 206241 Ντυμπουά (Dubois), που ανακαλύφθηκε το 2002, ονομάσθηκε έτσι προς τιμή του Εζέν Ντυμπουά^[20] (Minor Planet Circular 66245, 7 Ιουνίου 2009)^[21].

Παραπομπές

1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12044482h. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
3. «Marie Eugène François Thomas Dubois» 12556170.
4. «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
5. id002258. Ανακτήθηκε στις 9  Σεπτεμβρίου 2019.
6. «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 27  Σεπτεμβρίου 2015.
7. Album Academicum. id002258. Ανακτήθηκε στις 9  Σεπτεμβρίου 2019.
8. id002258. Ανακτήθηκε στις 9  Σεπτεμβρίου 2019.
9. Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
10. Album Academicum. id002258. Ανακτήθηκε στις 15  Σεπτεμβρίου 2019.
11. Album Academicum. Ανακτήθηκε στις 15  Σεπτεμβρίου 2019.
12. «Rijksmuseum Research Library - online-catalogue». euromuse.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2014. 
13. «Summary: Prehistorical flint-mining in the Netherlands: Rijckholt (Ryckholt) - St. Geertruid». Vuursteenmijnen.nl. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2014. 
14. Morwood and van Oosterzee 2007: 124
15. [1] Αρχειοθετήθηκε May 15, 2008, στο Wayback Machine.
16. «M.E.F.Th. Dubois (1858 - 1940)». Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2015. 
17. Prothero, Donald R. (2018). When Humans Nearly Vanished: The Catastrophic Explosion of the Toba Volcano. Washington, DC. σελ. 105. ISBN 978-1588346360. 
18. de Vos, J. (2004). «The Dubois collection: a new look at an old collection» (PDF). Scripta Geologica 4: 267-285. http://www.repository.naturalis.nl/record/215474. 
19. «The discovery and re-discovery of Eugène Dubois», Radio Netherlands Archives, 7 Νοεμβρίου 2000
20. «206241 Dubois (2002 WM28)». Minor Planet Center. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2019. 
21. «MPC/MPO/MPS Archive». Minor Planet Center. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2019. 

Πηγές

• Morwood, Mike, and van Oosterzee, Penny: A new human: the startling discovery and strange story of the "hobbits" of Flores, Indonesia, Smithsonian Books, 2007

Βιβλιογραφία

• Shipman, Pat: The Man who Found the Missing Link. Eugène Dubois and His Lifelong Quest to Prove Darwin Right, Harvard University Press, Απρίλιος 2002, 528 σελίδες, ISBN 0-674-00866-9
• Theunissen, B.: Eugene Dubois and the ape-man from Java, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht 1989

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• «DUBOIS - The Quest for the Missing Link» Αρχειοθετήθηκε 2011-02-01 στο Wayback Machine., σε ειδικό ιστότοπο (www.eugenedubois.eu) στην ολλανδική γλώσσα
• Βιογραφία στο TalkOrigins Archive