PROFILBARU.COM

.

Η Δεύτερη Διάσκεψη του Καΐρου (αγγλικά: Second Cairo Conference) στις 4-6 Δεκεμβρίου 1943, που πραγματοποιήθηκε στο Κάιρο της Αιγύπτου, αφορούσε την πιθανή συμβολή της Τουρκίας στις συμμαχικές δυνάμεις του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.^[1] Στη συνάντηση παρευρέθηκαν ο Πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούζβελτ των Ηνωμένων Πολιτειών, ο Πρωθυπουργός Ουίνστον Τσώρτσιλ του Ηνωμένου Βασιλείου και ο Πρόεδρος Ισμέτ Ινονού της Δημοκρατίας της Τουρκίας .^[1]

Ιστορικό

Μέχρι το 1941, τόσο ο Ρούσβελτ όσο και ο Τσώρτσιλ διατήρησαν την άποψη ότι η συνεχιζόμενη ουδετερότητα της Τουρκίας θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των Συμμάχων εμποδίζοντας τις δυνάμεις του Άξονα να φτάσουν στα στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου της Μέσης Ανατολής. Αλλά οι πρώτες νίκες του Άξονα μέχρι το τέλος του 1942 ανάγκασαν τον Ρούσβελτ και τον Τσώρτσιλ να επανεκτιμήσουν μια πιθανή τουρκική συμμετοχή στον πόλεμο με την πλευρά των Συμμάχων. ^[1]Η Τουρκία είχε διατηρήσει έναν μεγάλο στρατό και πολεμική αεροπορία καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου, και ειδικά ο Τσώρτσιλ ήθελε τους Τούρκους να ανοίξουν ένα νέο μέτωπο στα Βαλκάνια.^[1] Πριν από τη διάσκεψη στο Κάιρο, στις 30 Ιανουαρίου του 1943, ο Τσώρτσιλ συναντήθηκε κρυφά με τον Ινονού μέσα σε ένα βαγόνι τρένου στο σταθμό Γιενίς, 23 χιλιόμετρα έξω από τα Άδανα της Τουρκίας, για να συζητήσουν το ζήτημα (βλ. Διάσκεψη των Αδάνων) ^[1] Ο Ρούσβελτ, από την άλλη πλευρά, εξακολουθούσε να πιστεύει ότι μια τουρκική συμμετοχή θα ήταν πολύ επικίνδυνη και η ενδεχόμενη αποτυχία της Τουρκίας θα είχε καταστροφικές συνέπειες για τους Συμμάχους. ^[1]

Ο Ινονού γνώριζε πολύ καλά τις δυσκολίες και τις απώλειες των εδάφων, του πληθυσμού και του πλούτου που η χώρα του είχε υποφέρει κατά τη διάρκεια 11 ετών αδιάκοπων πολέμων (ο Ιταλο-τουρκικός πόλεμος, οι Βαλκανικοί πόλεμοι, ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος και ο τουρκικός πόλεμος της ανεξαρτησίας) μεταξύ 1911 και 1922, και ήταν αποφασισμένος να κρατήσει την Τουρκία μακριά από έναν άλλο πόλεμο όσο μπορούσε. Ο Ινονού ήθελε επίσης διαβεβαιώσεις για οικονομική και στρατιωτική βοήθεια προς την Τουρκία, καθώς και εγγύησεις ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο θα παραμείναν δίπλα στην Τουρκία σε περίπτωση σοβιετικής εισβολής στα τουρκικά στενά μετά τον πόλεμο, όπως ο Ιωσήφ Στάλιν είχε εκφράσει ανοιχτά.^[1] Ο φόβος μιας σοβιετικής εισβολής και η κρυφή επιθυμία του Στάλιν να ελέγξει τα τουρκικά στενά οδήγησαν τελικά την Τουρκία να εγκαταλείψει την αρχή της ουδετερότητας στις εξωτερικές σχέσεις και να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ το 1952.

Ίσως ο μεγαλύτερος λόγος για τον δισταγμό της Τουρκίας να ενταχθεί αμέσως στον πόλεμο με την πλευρά των Συμμάχων ήταν η ενδεχόμενη μείωση του ποσού της οικονομικής και στρατιωτικής βοήθειας που ο Τσώρτσιλ είχε υποσχεθεί στα Άδανα.^[1] Έως τον Δεκέμβριο του 1943, οι αγγλοαμερικανικές αρχές θεώρησαν ότι η συνολική κατάσταση είχε αλλάξει τόσο ριζικά, ώστε να χρειαζόταν μια πολύ μικρότερη κλίμακα βοήθειας από εκείνη που προβλέπει η συμφωνία Hardihood της άνοιξης του 1943. ^[1] Οι Βρετανοί πρότειναν μια μειωμένη κλίμακα του σχεδίου ενίσχυσης Κρόνος. ^[1] Οι Τούρκοι, από την άλλη πλευρά, θέλησαν να βεβαιωθούν ότι κατά την είσοδό τους στον πόλεμο θα ήταν αρκετά ισχυροί για να υπερασπιστούν την πατρίδα τους και αμφέβαλαν ότι το νέο σχέδιο θα ικανοποιούσε πλήρως τις ανάγκες ασφαλείας τους.^[1]Ο Τσόρτσιλ, αντιμέτωπος με την Επιχείρηση Overlord μόλις έξι μήνες μακριά, απρόθυμα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι πόροι που απαιτούνται και ο χρόνος που απαιτείται για την ενίσχυση της Τουρκίας δεν θα μπορούσαν να παραχωρηθούν. ^[1] Οι αρχηγοί προσωπικού των ΗΠΑ και οι σχεδιαστές τους, από την άλλη πλευρά, αισθάνθηκαν ανακουφισμένοι από το γεγονός ότι επιτέλους είχε απομακρυνθεί αυτή η πιθανή απειλή για συγκέντρωση στην επιχείρηση Overlord.^[1]

Στο τέλος της διάσκεψης, αποφασίστηκε η διατήρηση της ουδετερότητας της Τουρκίας.^[1] Αποφασίστηκε επίσης να κατασκευαστεί η αεροπορική βάση Ιντσιρλίκ κοντά στα Άδανα για πιθανές αεροπορικές επιχειρήσεις συμμάχων στην περιοχή, αλλά οι κατασκευαστικές εργασίες ξεκίνησαν μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.^[1] Η αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ έπαιξε αργότερα σημαντικό ρόλο για το ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Μια άλλη απόφαση ήταν να αναβληθεί η Επιχείρηση Ανακίμ εναντίον της Ιαπωνίας στη Βιρμανία.^[1]

Ο Ρούσβελτ και ο Ινονού πήραν αυτό που ήθελαν, ενώ ο Τσώρτσιλ ήταν λίγο απογοητευμένος από το αποτέλεσμα, καθώς πίστευε ότι μια ενεργή τουρκική συμμετοχή στον πόλεμο θα επιτάχυνε τη γερμανική ήττα χτυπώντας το «μαλακό υπογάστριο» τους στα νοτιοανατολικά.

Η Τουρκία εντάχθηκε τελικά στον πόλεμο με την πλευρά των Συμμάχων στις 23 Φεβρουαρίου 1945, αφού ανακοινώθηκε στη Διάσκεψη της Γιάλτας ότι μόνο τα κράτη που ήταν επίσημα σε πόλεμο με τη Γερμανία και την Ιαπωνία έως την 1η Μαρτίου 1945 θα γίνουν δεκτά στα Ηνωμένα Έθνη.^[2] Ωστόσο, η Τουρκία δεν συμμετείχε άμεσα σε στρατιωτική σύγκρουση καθώς περιορισε της συμμετοχής της στην παροχή υλικών και προμηθειών για τους Συμμάχους και την επιβολή πολιτικών και οικονομικών κυρώσεων στα κράτη του Άξονα.

Ένα άλλο θέμα που συζητήθηκε ήταν η ανεξαρτησία της Ινδοκίνας από τη Γαλλική Αποικιακή Αυτοκρατορία, όπως τεκμηριώθηκε εν συντομία από τα έγγραφα του Πενταγώνου.^[3]

Δείτε επίσης

Διάσκεψη των Αδάνων, στις 30-31 Ιανουαρίου 1943, στην οποία συμμετείχαν ο Πρόεδρος Ισμέτ Ινονού της Τουρκίας και ο πρωθυπουργός Ουίνστον Τσώρτσιλ του Ηνωμένου Βασιλείου.
Πρώτη Διάσκεψη του Καΐρου στις 22-26 Νοεμβρίου 1943, στην οποία συμμετείχαν ο Πρόεδρος Φράγκλίνος Ρούσβελτ των Ηνωμένων Πολιτειών, ο πρωθυπουργός Ουίνστον Τσώρτσιλ του Ηνωμένου Βασιλείου και ο στρατηγός Τσιάνγκ Κάι-Σεκ της Δημοκρατίας της Κίνας.
Καταλόγος Διασκέψεων του Β' Παγκοσμίου Πολέμου

Παραπομπές

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 ^1,15 U.S. Army: "Strategic Planning for Coalition Warfare, 1943-1944" by Maurice Matloff, Chapter XVI, pp. 379-380. Αρχειοθετήθηκε 2015-09-24 στο Wayback Machine. Center of Military History, United States Army, Washington D.C., 1990. Library of Congress Catalog Card Number 53-61477. First Printed 1959-CMH Pub 1-4.
↑ Mustafa Aydın, SAM, "Turkish Foreign Policy: Framework and Analysis", Center for Strategic Research, 2004, p. 47.
↑ “Pentagon Papers Part 1.” U.S. National Archives, U.S. Government, 8 June 2011, www.archives.gov/research/pentagon-papers.