Γρηγόριος Αντίοχος

Γρηγόριος Αντίοχος
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	Δεκαετία του 1130 (πιθανώς)[1] Κωνσταντινούπολη[2]
Θάνατος	Δεκαετία του 1200 (πιθανώς)[1]
Χώρα πολιτογράφησης	Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	μεσαιωνική ελληνική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ρήτορας[1] συγγραφέας δημόσιος υπάλληλος
Περίοδος ακμής	12ος αιώνας[3]
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Δρουγγάριος της Βίγλας[2]

Ο Γρηγόριος Αντίοχος ήταν Βυζαντινός αξιωματούχος και συγγραφέας του 12ου αιώνα.

Βιογραφία

Ο Γρηγόριος Αντίοχος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, την πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, περί το 1125^[4]. Καταγόταν από άσημη οικογένεια, αλλά ο πατέρας του, το όνομα του οποίου είναι άγνωστο, είχε ιδρύσει ένα μικρό γυναικείο μοναστήρι στο Φόρο του Βοός^[4][5]. Ο Γρηγόριος ήταν προφανώς μοναχοπαίδι^[5] και έλαβε εξαιρετική μόρφωση από τον Νικόλαο Κατάφλωρο (του οποίου τον επικήδειο έγραψε το 1160), τον Νικόλαο Αγιοθεοδωρίτη και τον Ευστάθιο Θεσσαλονίκης^[4][5]. Στενά συνδεδεμένος με τους πνευματικούς κύκλους της πρωτεύουσας, ήδη πριν από το 1159 εγκατέλειψε τη λογοτεχνική του σταδιοδρομία για να εισέλθει στη δημόσια διοίκηση και σύντομα έγινε μέλος της κεντρικής αυτοκρατορικής γραφειοκρατίας^[4][5].

Πριν από το 1175 ο Γρηγόριος ήταν δικαστής και αρκετά εξέχων ώστε να βγάλει τον επικήδειο λόγο του αυτοκράτορα Μανουήλ Α' Κομνηνού στις 22 Ιανουαρίου 1181^[5]. Η σταδιοδρομία του υπό την μετέπειτα αντιβασιλεία και το καθεστώς του Ανδρόνικου Α΄ Κομνηνού είναι άγνωστη^[5], αλλά η σύγχρονη επιστήμη θεωρεί πιθανότατο ότι υποστήριξε τον Ανδρόνικο και έτσι αναγκάστηκε να παραιτηθεί υπό τον Ισαάκιο Β' Άγγελο^[4]. Ο Γρηγόριος Αντίοχος επανεμφανίζεται μόλις περί το 1196 ως μέγας δρουγγάριος της Βίγλας, με τον βαθμό του πρωτονωβελισσιμοϋπερτάτου^[4][5]. Η μετέπειτα μοίρα του και η ημερομηνία του θανάτου του είναι άγνωστα^[5]. Είχε πολλά παιδιά, από τα οποία το μεγαλύτερο έγινε μοναχός^[5].

Εργα

Ο Γρηγόριος Αντίοχος άφησε μεγάλο συγγραφικό έργο που απαρτίζεται από επιστολές, ομιλίες, εγκώμια και επιταφίους, που αποτελούν σημαντική πηγή για την βυζαντινή ιστορία^[5]. Στο έργο του, εμφανίζεται ως «υπερασπιστής όχι μόνο της αυτοκρατορικής παντοδυναμίας, αλλά και της Γερουσίας · ευνόησε τη «δημοκρατική» φρασεολογία, αλλά στάθηκε μακριά από τους στρατιωτικούς διοικητές»^[4]. Μία από τις κύριες επιρροές του ήταν ο δάσκαλός του, Ευστάθιος ο Θεσσαλονίκης^[4]. Στα έργα του «δίνει ζωή σε βιβλία και καρπούς και προικίζει τα ζώα με λογική»^[4]. Η Μαρίνα Λουκάκη σημειώνει ότι, χωρίς να είναι βυζαντινός συγγραφέας πρώτης τάξεως, εντούτοις συμβάλλει στη γνώση του πνευματικού περιβάλλοντος της εποχής του και ότι τα γραπτά του αντικατοπτρίζουν την αναζήτηση λεξιλογίου και περίπλοκων δομών, με επαναλαμβανόμενη χρήση νεολογισμών και μορφών λογοτεχνικά έργα ποικίλης ποιότητας^[6].

Μερικά από τα έργα του Γρηγορίου Αντιόχου είναι:

• Ομιλία του αυτοκράτορα Μανουήλ στο Λοπάδιον πριν από τη Μάχη του Μυριοκέφαλου.
• Επικήδειοι λόγοι προς τιμήν του πατέρα του.
• Επικήδειος λόγος προς τιμήν του Μανουήλ Α'.
• Επικήδειος λόγος προς τιμήν του Νικολάου Κατάφλωρου.
• Ομιλία στον αυτοκράτορα Ισαάκ Άγγελο που πήγε σε εκστρατεία στο Δυρράχιο κατά των Νορμανδών ή των Σέρβων.
• Μια παρηγορητική ομιλία προς τιμήν του Μιχαήλ Αγιοθεοδωρίτη που μόλις έχασε την αδερφή του.
• Ομιλία στον Πατριάρχη Λουκά Χρυσοβέργη.
• Επικήδειος λόγος προς τιμήν του Ανδρόνικου Κοντοστεφάνου.

Παραπομπές

1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 125379483. Ανακτήθηκε στις 20  Ιανουαρίου 2021.
2. Ανακτήθηκε στις 30  Ιουλίου 2024.
3. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 119521784. Ανακτήθηκε στις 20  Ιανουαρίου 2021.
4. ODB, σελ. 119.
5. Guilland 1967, σελ. 577.
6. Loukaki 2016, σελ. 6.

Πηγές

• Guilland, Rodolphe (1967). «Le Drongaire et le Grand drongaire de la Veille». Recherches sur les institutions byzantines, Tome I (στα French). Berlin: Akademie Verlag. σελίδες 563–587. 
• (Αγγλικά) Kazhdan, Alexander, επιμ. (1991). «Antiochos, Gregory». The Oxford Dictionary of Byzantium. Οξφόρδη και Νέα Υόρκη: Oxford University Press, σελ. 119. ISBN 0-19-504652-8. 
• Loukaki, Marina (2016). Grégoire Antiochos. Éloge du patriarche Basile Kamatèros: Texte, traduction, commentaire suivis d’une analyse des œuvres de Grégoire Antiochos. Paris: Publications de la Sorbonne. ISBN 978-2859442996. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2023.