Ο Γιόχαν Νίμαν (4 Αυγούστου 1913 - 14 Οκτωβρίου 1943) ήταν Γερμανός SS και αυτουργός του Ολοκαυτώματος, ο οποίος υπηρέτησε ως αναπληρωτής διοικητής στο στρατόπεδο εξόντωσης του Σομπίμπουρ κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Ράινχαρντ. Υπηρέτησε επίσης ως Leichenverbrenner (αποτεφρωτής πτωμάτων) στα κέντρα ευθανασίας Γκράφενεκ, Βρανδεμβούργου και Μπέρνμπουργκ κατά τη διάρκεια του Προγράμματος Ευθανασίας T-4 (Aktion T4) του προγράμματος «ευθανασίας» των SS. Ο Νίμαν σκοτώθηκε στις 14 Οκτωβρίου 1943, κατά τη διάρκεια μιας εξέγερσης των φυλακισμένων στο Σομπίμπουρ.
Καριέρα στα SS
Ο Νίμαν έγινε μέλος του Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος (Κόμμα των Ναζί) το 1931 με αριθμό μέλους το 753,869 και της SS το 1934 με αριθμό μέλους 270,600. Αρχικά υπηρέτησε στο στρατόπεδο εξόντωσης του Μπέλζεκ, όπου ήταν επικεφαλής του Camp II, της περιοχής εξόντωσης.[1] Έπειτα, μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο εξόντωσης του Σομπίμπορ. Το 1942, ο Νίμαν ενεργούσε ως αναπληρωτής διοικητής στο Σομπίμπουρ σε διάφορες περιστάσεις, πριν του δοθεί μόνιμα η θέση στις αρχές του 1943. Μετά την επίσκεψη του Χάινριχ Χίμλερ στο Σομπίμπουρ στις 12 Φεβρουαρίου 1943, ο Νίμαν προάχθηκε σε SS-Untersturmführer.[2]
Ο Καρλ Φρένζελ, επίσης διοικητής στο Σορμπίμπουρ, θυμάται το πώς ο Νίμαν χειρίστηκε μία συγκεκριμένη απειλή πιθανής απόδρασης κρατουμένων από το στρατόπεδο:[3][4]
«
Ένας Πολωνός Κάπο μου είπε πως κάποιοι Ολλανδοί Εβραίοι οργάνωναν απόδραση κι έτσι το μετέφερα στον Αναπληρωτή Διοικητή Νίμαν. Ο Νίμαν διέταξε να εκτελεστούν οι εβδομήντα-δύο Εβραίοι.
»
Στις 14 Οκτωβρίου 1943, έλαβε χώρα μία εξέγερση κρατουμένων στο στρατόπεδο Σομπίμπουρ. Ο Νίμαν ήταν ο ανώτερος SS αξιωματικός που βρισκόταν σε καθήκον εκείνη τη μέρα κι έτσι ήταν το πρώτο άτομο που έγινε στόχος για να δολοφονηθεί από τους κρατούμενους. Ο Νίμαν σκοτώθηκε στους στρατώνες του ράφτη του στρατοπέδου με ένα κτύπημα στο κεφάλι με τσεκούρι από τον Αλεξάντερ Σουμπάγιεφ, έναν Εβραίο στρατιώτη του Κόκκινου Στρατού που πιάστηκε αιχμάλωτος και φυλακίστηκε στο Σομπίμπουρ.[5] (289)
Τον Ιανουάριο του 2020, η εφημερίδα The Times δημοσίευσε πως 350 φωτογραφίες από το Σομπίμπουρ και άλλα μέρη που τράβηξε ο Νίμαν κατά την περίοδο του πολέμου, είχαν γίνει πρόσφατα διαθέσιμες στο κοινό από τους απογόνους του Νίμαν. Στο Βερολίνο διεξήχθη μία έκθεση όπου παρουσιάστηκαν οι φωτογραφίες, ενώ κυκλοφόρησε κι ένα βιβλίο που περιείχε τις συγκεκριμένες φωτογραφίες. Δύο φωτογραφίες ίσως να απεικονίζουν τον Τζον Ντεμιανιούκ, έναν Ουκρανό Τραβνίκι φρουρό ο οποίος μετανάστευσε μετά τον πόλεμο στις Ηνωμένες Πολιτείες και το 2011 καταδικάστηκε από ένα δικαστήριο του Μονάχου με την κατηγορία «της συνεργίας σε φόνο 27,900 Εβραίων στο Σομπίμπουρ».[6]