Γιόζεφ Φράιχερ φον Φράνκενσταϊν

Γιόζεφ Φράιχερ φον Φράνκενσταϊν
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	30  Σεπτεμβρίου 1910 Schloss Traunegg
Θάνατος	7 Οκτωβρίου 1963 (53 ετών) Σαν Φρανσίσκο
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	κλασικός φιλόλογος
Εργοδότης	Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών
Οικογένεια
Σύζυγος	Kay Boyle (από 1963)[1]
Τέκνα	Felicitas Baronin von und zu Franckenstein[2] Johannes Baron von und zu Franckenstein[2]
Γονείς	Konrad Baron von und zu Franckenstein[2] και Anna Gräfin Esterhazy von Galantha[2]

Ο Γιόζεφ Φράιχερ φον Φράνκενσταϊν (πλήρες όνομα: Joseph Maria Casimir Konrad Michael Benedictus Maurus Placidus Freiherr von und zu Franckenstein) (30 Σεπτεμβρίου 1910 - 7 Οκτωβρίου 1963) ήταν Γερμανό-Αυστριακός φιλόλογος, αντιφρονών και αντιστασιακός κατά του ναζιστικού καθεστώτος.

Πρώτα χρόνια

Ο Βαρώνος Γιόζεφ Φράνκενσταϊν ήταν ο εγγονός του γαιοκτήμονα και Λόρδου του Τράουνεγκ Χάινριχ Μαρία Φρίντριχ Καρλ Φράιχερ φον Φράνκενσταϊν και της Κόμισσας Έλεν του Άρκο Τσίνεμπεργκ.^[3].

Αφού σπούδασε κλασική φιλολογία και ολοκλήρωσε το διδακτορικό του, εργάστηκε ως περιστασιακός δημοσιογράφος και ορειβάτης στην Αυστρία σε δύσκολες οικονομικές περιόδους και πολιτικές αναταραχές μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Λίγο μετά τη προσάρτηση της Αυστρίας στη Ναζιστική Γερμανία το 1938, άρχισε να αντιτίθεται ανοιχτά στο ναζιστικό καθεστώς. Αυτό τον οδήγησε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν-Γκούζεν από το οποίο κατάφερε να φύγει το 1939. Ο μεγαλύτερος αδερφός του Χάιρνιχ, ο οποίος είχε ήδη φύγει από τη Γερμανία το 1934 και είχε μεταναστεύσει στην Τουρκία, καθώς και ο ξάδερφος του Γιοργκ φον Φράνκενσταϊν τον υποστήριξαν.

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Το φθινόπωρο του 1940 γνώρισε την Αμερικανίδα συγγραφέα Κέι Μπόιλ^[4] στη γαλλική πόλη Μεγκέβ, της οποίας τα παιδιά από τον πρώτο γάμο της δίδαξε ως δάσκαλος. Ο Φράνκενσταϊν παντρεύτηκε την Κέι Μπόιλ το 1943 και κατόπιν εργάστηκε με Αμερικανική υπηκοότητα στο Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ ως αξιωματικός στην υπηρεσία πληροφοριών. Υποστηριζόμενος σθεναρά από τη σύζυγό του, τελικά διορίστηκε στο OSS το 1944 και ήταν σε θέση να πολεμήσει ενεργά ως κατασκόπος στη Γαλλία^[5] για την υποστήριξη της Αντίστασης εναντίον των Ναζί κατόπιν δικού του αιτήματος. Αφού συνελήφθη από τα Waffen-SS και καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά κατάφερε να αποδράσει ξανά και να επιστρέψει στην Αγγλία.

Μεταπολεμικός βίος

Επέστρεψε στη Γερμανία το 1946 ως αξιωματικός τύπου της στρατιωτικής κυβέρνησης,^[6] ενώ η Κέι Μπόιλ άρχισε να εργάζεται στη Γερμανία ως ξένη ανταποκρίτρια του περιοδικού The New Yorker. Ωστόσο, η ίδια αρχικά αρνήθηκε να ζήσει στη Γερμανία και πήγε με την οικογένεια της πρώτα στο Παρίσι, απ' όπου πήγε ερευνητικά ταξίδια στη Γερμανία. Μόνο τον Μάιο του 1948 μετακόμισε με τα τρία μικρότερα παιδιά της στον σύζυγό της στο Μάρμπουργκ της Έσσης. Στα τέλη του 1948 η οικογένεια μετακόμισε, αυτή τη φορά στη Φρανκφούρτη, όπου ο Φράνκενσταϊν δημοσίευε άρθρα στη Die Neue Zeitung, μια γερμανική εφημερίδα αμερικανικής ιδιοκτησίας.

Το 1953, στη μέση του Ψυχρού Πολέμου, το «κυνήγι των μαγισσών» του γερουσιαστή των ΗΠΑ Τζόζεφ ΜακΚάρθι δεν σταμάτησε καν μπροστά σε πολύ τιμημένους ήρωες πολέμου και ο Φράνκενσταϊν ανακρίθηκε από μια εξεταστική επιτροπή για θέματα πίστης και ασφάλειας. Οι κατηγορίες παρέμειναν ασαφείς, αλλά οι δραστηριότητες και τα άρθρα της Κέι Μπόιλ για τα ανθρώπινα δικαιώματα μπορεί να συνέβαλαν στην κλήση του. Απαλλάχθηκε από όλες τις κατηγορίες, αλλά αφέθηκε ελεύθερος λίγο μετά και η διαπίστευση της Κέι Μπόιλ ανακλήθηκε από τον The New Yorker.

Μετά την επιστροφή της στις ΗΠΑ, η οικογένεια εγκαταστάθηκε στο Κονέκτικατ όπου ο Φράνκενσταϊν δίδαξε σε πανεπιστήμιο θηλέων. Όπως πολλοί μη δημοφιλείς Αμερικανοί διανοούμενοι της εποχής - συμπεριλαμβανομένων των ναζιστικών αντιπάλων και των εξόριστων, όπως ο Μπέρτολτ Μπρεχτ και ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, αλλά και Αμερικανοί, όπως ο ηθοποιός και ακτιβιστής πολιτικών δικαιωμάτων Πωλ Ρόμπεσον, παρακολουθούνταν στενά, κάτι που άφησε ένα ιδιαίτερα βαθύ οικονομικό και προσωπικό σημάδι στον Φράνκενσταϊν.

Ύστερα χρόνια

Το 1960 ο Γιόζεφ φον Φράνκενσταϊν έγινε Πολιτιστικός σύμβουλος στην Τεχεράνη, αλλά έπρεπε να επιστρέψει στις ΗΠΑ το 1963 λόγω της σοβαρής επιδείνωσης της υγείας του.

Απεβίωσε στις 7 Οκτωβρίου στο Σαν Φρανσίσκο.

Περαιτέρω ανάγνωση

• Georg Albert von und zu Franckenstein: Between Vienna and London. Memories of an Austrian diplomat. Leopold Stocker Publishers, Graz 2005, (ISBN 3-7020-1092-0).
• Lives Out of Letters: Essays on American Literary Biography and Documentation in Honor of Robert N. Hudspeth, by Robert D. Habich and Robert N. Hudspeth (2004), (ISBN 9780838640050)
• The Two Worlds of William March, by Roy S. Simmonds (2011), (ISBN 9780817356873)
• A Twentieth-Century Life in Letters (English Edition) by Kay Boyle and Sandra Spanier (2015), (ISBN 9780252097362)

Παραπομπές

1. p9087.htm#i90870. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
2. Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
3. Genealogisches Handbuch des Adels Volume 27; Freiherrliche Häuser A IV, CA Starke Verlag.
4. «Kay Boyle, 90, Writer of Novels and Stories, Dies». nytimes.com. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2020.  (Αγγλικά)
5. Code name Brooklyn: Jewish agents in enemy territory. Operation Greenup by Peter Pirker, (2019) Verlagsanstalt Tyrolia, (ISBN 3702237577).
6. Post-war Germany as reflected in American novels of the occupation period by Martin Meyer, Verlag: Tübingen. Fool, (1994), (ISBN 9783823346548)