Γιόζεφ Κράμερ

Γιόζεφ Κράμερ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Josef Kramer (Γερμανικά)
Γέννηση	10  Νοεμβρίου 1906[1][2][3] Μόναχο[4]
Θάνατος	13 Δεκεμβρίου 1945 (39 ετών) Χάμελιν[5]
Αιτία θανάτου	απαγχονισμός
Συνθήκες θανάτου	θανατική ποινή
Χώρα πολιτογράφησης	Γερμανική Αυτοκρατορία Δημοκρατία της Βαϊμάρης Ναζιστική Γερμανία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γερμανικά[6]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	λογιστής φρουρός στρατοπέδου συγκέντρωσης[7]
Εργοδότης	Νατζβάιλερ-Στρούτχοφ (1942–1944)[8] Στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς (Μαΐου 1944 – Δεκέμβριος 1944)[8] Στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπέργκεν-Μπέλζεν (1944–1945)[8] Νατζβάιλερ-Στρούτχοφ (από 1941)[7] Στρατόπεδο συγκέντρωσης Ζάξενχαουζεν[7] Στρατόπεδο συγκέντρωσης Νταχάου[7] Στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν-Γκούζεν[7]
Περίοδος ακμής	1932
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/Κίνημα	Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα
Ποινική κατάσταση
Κατηγορίες εγκλήματος	έγκλημα κατά της ανθρωπότητας (θανατική ποινή)
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός	Χάουπτστουρμφυρερ/Σούτσσταφφελ
Πόλεμοι/μάχες	Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Σταυρός Πολεμικής Ανδραγαθίας
Σχετικά πολυμέσα

Ο Γιόζεφ Κράμερ (γερμανικά: Josef Kramer, 10 Νοεμβρίου 1906 - 13 Δεκεμβρίου 1945) ήταν Γερμανός εγκληματίας πολέμου, ο οποίος εργάστηκε στο στρατοπέδο συγκέντρωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου (από τις 8 Μαΐου 1944 έως τις 25 Νοεμβρίου 1944) και ήταν διοικητής του στρατοπέδου συγκέντρωσης Μπέργκεν-Μπέλζεν (από τον Δεκέμβριο του 1944 έως την απελευθέρωσή του, στις 15 Απριλίου 1945). Συνελήφθη από τον Βρετανικό Στρατό στα τέλη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, καταδικάστηκε για εγκλήματα πολέμου και κρεμάστηκε στη φυλακή του Χάμελιν από τον Βρετανό εκτελεστή Άλμπερτ Πιερπόιντ.

Πρώτα χρόνια

Ο Γιόζεφ Κράμερ γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Μόναχο σε μια οικογένεια της μεσαίας τάξης. Οι γονείς του, Τεοντόρ και Μαρία Κράμερ, τον μεγάλωσαν ως «αυστηρό Ρωμαιοκαθολικό».^[9] Το 1915, η οικογένεια μετακόμισε από το Μόναχο στο Άουγκσμπουργκ, όπου ο Κράμερ πήγε στο σχολείο. Ξεκίνησε τη μαθητεία του ως ηλεκτρολόγος το 1920. Από το 1925 έως το 1933, εκτός από ένα διάστημα που εργάστηκε σε πολυκατάστημα και ως λογιστής, ήταν κυρίως άνεργος.

Έγινε μέλος του Ναζιστικού Κόμματος το 1931 και των SS το 1932. Η εκπαίδευσή του στα SS τον οδήγησε να γίνει φύλακας φυλακών και μετά το ξέσπασμα του πολέμου έγινε φρουρός στρατοπέδων συγκέντρωσης.

Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος

Το 1934, διορίστηκε ως φύλακας στο Νταχάου. Η προώθησή του ήταν γρήγορη, αποκτώντας ανώτερες θέσεις στα στρατόπεδα συγκέντρωσης Ζάξενχαουζεν και Μαουτχάουζεν-Γκούζεν. Έγινε βοηθός του Ρούντολφ Ες, του διοικητή του στρατοπέδου του Άουσβιτς το 1940.

Νατζβάιλερ-Στρούτχοφ

Ο Κράμερ ορίστηκε διοικητής του στρατοπέδου συγκέντρωσης Στρούτχοφ τον Απρίλιο του 1941. Το Νατζβάιλερ-Στρούτχοφ ήταν το μοναδικό στρατόπεδο συγκέντρωσης που ιδρύθηκε από τους Ναζί στη σημερινή γαλλική επικράτεια, αν και υπήρχαν γαλλικά στρατόπεδα διέλευσης όπως αυτό στο Ντρανσί. Εκείνη την εποχή, η περιοχή της Αλσατίας-Λωρραίνης στην οποία ιδρύθηκε είχε προσαρτηθεί από τη ναζιστική Γερμανία.^[10]

Tον Αύγουστο του 1943 86 κρατούμενοι από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο Στρούτχοφ όπου και θανατώθηκαν για να ολοκληρωθεί η διαβόητη «συλλογή κρανίων και σκελετών» του καθηγητή ανατομίας Άουγκουστ Χιρττο στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου.^[11] 46 από αυτά τα άτομα προέρχονταν αρχικά από τη Θεσσαλονίκη. Οι θάνατοι των 86 κρατουμένων, σύμφωνα με τα λόγια του Χιρτ, «προκλήθηκαν» σε αυτοσχέδια εγκατάσταση αερίου στο Νατζβάιλερ-Στρούτχοφ και τα πτώματά τους, 57 ανδρών και 29 γυναικών, στάλθηκαν στο Στρασβούργο. Ένα αρσενικό θύμα πυροβολήθηκε καθώς αγωνίστηκε για να αποφύγει την ασφυξία από το αέριο.^[12]

Άουσβιτς

Ο Κράμερ προήχθη στην τάξη του SS Hauptsturmführer το 1942 και τον Μάιο του 1944 μετατέθηκε στο Άουσβιτς όπου περέμεινε από τις 8 Μαΐου 1944 έως τις 25 Νοεμβρίου 1944.^[13] Μετατέθηκε εκεί για να διαχειριστεί τις αφίξεις των νέων κρατουμένων και την επιλογή θυμάτων για τους θαλάμους αερίων. Εκπαιδεύτηκε από τον Ες ως νεοδιορισμένος μαζί με τον Ρίχαρντ Μπερ^[14]. Σύμφωνα με τον εισαγγελέα του δικαστηρίου που τον καταδίκασε, ο Κράμερ ήταν υπεύθυνος για τις δολοφονίες που διαπράχθηκαν στο Άουσβιτς όσο διάστημα βρισκόταν εκεί.^[15] Στο Άουσβιτς, ο Κράμερ έγινε σύντομα γνωστός στους υφισταμένους του ως σκληρός προϊστάμενος. Ένας από τους κατηγορούμενους στη δίκη της Φρανκφούρτης, ο δόκτωρ Φραντς Λούκας, κατέθεσε ότι προσπάθησε να αποφύγει τις αναθέσεις που του έδωσε ο Κράμερ, επικαλούμενος στομαχικές και εντερικές διαταραχές. Όταν ο Λούκας είδε ότι το όνομά του είχε προστεθεί στη λίστα των ιατρών που θα αναλάμβαναν να μεταχειριστούν μια μεγάλη ομάδα κρατουμένων από την Ουγγαρία, αντιτάχθηκε έντονα. Ο Κράμερ αντέδρασε: «Ξέρω ότι βρίσκεσαι υπό έρευνα για παροχή βοήθειας σε κρατούμενους. Τώρα σε διατάζω να πας στη ράμπα, και αν δε συμμορφωθείς με την εντολή, θα ζητήσω να συλληφθείς επιτόπου.» Η επιζήσασα του Άουσβιτς Όλγα Λένγκιελ είχε δει τον Κράμερ κατά τη διάρκεια μιας επιλογής γυναικών στο ιατρείο του γυναικείου στρατοπέδου:

«Ενώ φόρτωνε τα σώματα στο φορτηγό, έσπασε το κρανίο μιας γυναίκας με ένα χτύπημα».^[16]

Μπέλζεν

Τον Δεκέμβριο του 1944, ο SS-Hauptsturmführer Κράμερ μετατέθηκε από το Μπίρκεναου στο Στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπέργκεν-Μπέλζεν, κοντά στο χωριό Μπέργκεν. Το Μπέλζεν αρχικά λειτουργούσε ως προσωρινό στρατόπεδο για όσους εγκατέλειπαν τη Γερμανία, αλλά κατά τη διάρκεια του πολέμου χρησιμοποιήθηκε ως μέρος στέγασης αρρώστων και εκτοπισμένων από όλη τη βορειοδυτική Ευρώπη. Αν και δεν είχε θαλάμους αερίου, η κυριαρχία του Κράμερ ήταν τόσο σκληρή που έγινε γνωστός ως το «τέρας του Μπέλζεν».^[17]

Επιπλέον, οι συνθήκες διαβίωσης των Εβραίων κρατουμένων επιδεινώθηκαν λόγω της μειωμένης διατροφής και του υπερκορεσμού στους στρατώνες των κρατουμένων.

Προς το τέλος του πολέμου, το Μπέργκεν-Μπέλζεν ήταν μέρος προσέλευσης ατόμων που είχαν καταφτάσει από άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης, με αποτέλεσμα το στρατόπεδο να είναι εντελώς γεμάτο, και η ολοένα και πιο κακή κατάσταση του εφοδιασμού και οι επιδημίες να κοστίζουν πολλές ζωές.^[18]

Λίγο πριν από την απελευθέρωση του στρατοπέδου, ο Κράμερ είχε καταστρέψει τα αρχεία του γραφείου του διοικητή και έδωσε εντολή στους εξαντλημένους κρατούμενους να μαζέψουν τα χιλιάδες πτώματα που βρίσκονταν γύρω από τους χώρους του στρατοπέδου.^[19]

Με την κατάρρευση της διοίκησης πολλοί φρουροί δραπέτευσαν και οι τρόφιμοι αφέθηκαν στη μοίρα τους. Τα πτώματα σάπιζαν παντού και οι αρουραίοι επιτίθονταν στους ζωντανούς, οι οποίοι ήταν πολύ αδύναμοι.^[20]

Ο Κράμερ παρέμεινε ακόμη και όταν οι Βρετανοί έφτασαν για να απελευθερώσουν το στρατόπεδο. Υπήρχαν σωροί από πτώματα σε όλο το στρατόπεδο, καθώς και μαζικοί τάφοι και οι καλύβες ήταν γεμάτες με φυλακισμένους σε κατάσταση απίσχνανσης.

Ένας Βρετανός αξιωματικός έδειξε το πιστόλι του στον Κράμερ και τον ανάγκασε να μεταφέρει έναν τραυματισμένο κρατούμενο στο νοσοκομείο. Στις 17 Απριλίου 1945, ο Κράμερ συνελήφθη, τέθηκε υπό κράτηση και μεταφέρθηκε μέσα από το στρατόπεδο δεμένος. Μετά από αρκετές ανακρίσεις, μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου στο Τσέλε στις 18 Απριλίου 1945.^[21] Κατά τη διάρκεια των ανακρίσεων, ο Κράμερ έδωσε εύκολα πληροφορίες. Περιέγραψε το βιογραφικό του και σχολίασε επίσης τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν. Για παράδειγμα, παραδέχτηκε την δολοφονία 86 Εβραίων στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Νατζβάιλερ-Στρούτχοφ. Είπε πως απλά εκτελούσε εντολές χωρίς να αισθάνεται τίποτα.^[22]

Δίκη και εκτέλεση

Ο Κράμερ φυλακίστηκε στη φυλακή του Χάμελιν και μαζί με 44 άλλα μέλη του στρατοπέδου, δικάστηκε στη δίκη του Μπέλζεν από Βρετανικό στρατιωτικό δικαστήριο στο Λύνεμπουργκ. Η δίκη διήρκεσε αρκετές εβδομάδες από τον Σεπτέμβριο έως τον Νοέμβριο του 1945. Κατά τη διάρκεια της δίκης, η Ανίτα Λάσκερ κατέθεσε ότι ο Κράμερ συμμετείχε σε επιλογές κρατουμένων για τους θαλάμους αερίων.^[23] Η Ροζίνα Κράμερ, η σύζυγος του, έφτασε στο Λύνεμπουργκ ως η μοναδική μάρτυρας υπεράσπισης του.^[24]

Στις 17 Νοεμβρίου, 1945, ο Κράμερ καταδικάστηκε σε θάνατο δια απαγχονισμού. Δέκα ημέρες αργότερα, υπέβαλε αίτηση για επιείκεια στον Στρατηγό Μπέρναρντ Μοντγκόμερυ, η οποία δεν έγινε δεκτή. Σε αυτήν, ο Κράμερ κατηγόρησε τους προϊσταμένους του για τις καταστροφικές συνθήκες στο Μπέργκεν-Μπέλζεν και αναφέρθηκε στις σχετικές με τον πόλεμο συνθήκες. Περιέγραψε τον εαυτό του ως παραλήπτη εντολών που έπρεπε να εκπληρώσει το καθήκον του με «αυτοθυσία» και «χωρίς εκτίμηση».^[25] Ζήτησε επιείκεια επισημαίνοντας τα εξής: «1.) Είμαι εντελώς αθώος για τα εγκλήματα για τα οποία έχω κατηγορηθεί σχετικά με το Μπέργκεν-Μπέλζεν και το Άουσβιτς. 2.) Δεν είμαι εγκληματίας πολέμου. 3.) Δεν σκότωσα κανέναν με δική μου πρωτοβουλία. 4.) Ήμουν μόνο στρατιώτης και ως εκ τούτου εκτελούσα τις εντολές των ανωτέρων μου.^[26]

Απαγχονίστηκε στη φυλακή του Χάμελιν από τον Άλμπερτ Πιερπόιντ στις 13 Δεκεμβρίου 1945, σε ηλικία 39 ετών.^[27]

Παραπομπές

1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12093426t. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
3. (Αγγλικά) SNAC. w65x2c4s. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 10  Δεκεμβρίου 2014.
5. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30  Δεκεμβρίου 2014.
6. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12093426t. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
7. «Nuremberg Trials Project». Nuremberg Trials Project.
8. «Nuremberg Trials Project». Nuremberg Trials Project.
9. Tom Segev: Die Soldaten des Bösen. Zur Geschichte der KZ-Kommandanten. Reinbek bei Hamburg 1995, S. 63
10. Karin Orth: Die Konzentrationslager-SS, München 2004, S. 214.
11. «KRAMER PERSISTS IN DENYING GUILT; Belsen Ruler Says He Pon- dered Ethics of Mass Killings but 'Obeyed' Mutely (Published 1945)» (στα αγγλικά). The New York Times. 1945-10-10. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/1945/10/10/archives/kramer-persists-in-denying-guilt-belsen-ruler-says-he-pon-dered.html. Ανακτήθηκε στις 2020-11-14. 
12. Ernst Klee: Auschwitz. Täter, Gehilfen und Opfer und was aus ihnen wurde. Ein Personenlexikon, Frankfurt am Main 2013, S. 233f
13. «Auschwitz Concentration Camp Chain of Command The Historical Timeline». www.holocaustresearchproject.org. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2020. 
14. Karin Orth: Die Konzentrationslager-SS, München 2004, S. 247
15. Law Reports of Trials of War Criminals, Vol. II (1947). The Belsen Trial (PDF). London: The United Nations War Crimes Commission. p. 112 et. seq. Retrieved 16 July 2019.
16. Hermann Langbein: Menschen in Auschwitz, Frankfurt 1980, S. 363.
17. Celinscak, Mark (2015). Distance from the Belsen Heap: Allied Forces and the Liberation of a Concentration Camp. Toronto: University of Toronto Press.
18. Karin Orth: Das System der nationalsozialistischen Konzentrationslager., Hamburg 2002, S. 268f.
19. Karin Orth: Das System der nationalsozialistischen Konzentrationslager., Hamburg 2002, S. 310.
20. Kemp, Paul (1997). "The British Army and the Liberation of Bergen-Belsen 1945". In Reilly, Jo; Cesarani, David; Kushner, Tony; Richmond, Colin (eds.). Belsen in History and Memory. Taylor & Francis. pp. 134–148
21. Karin Orth: Die Konzentrationslager-SS, München 2004, S. 266.
22. Josef Kramer – Er hat nichts gefühlt. In: Der Spiegel,
23. «Law Reports of Trial of War Criminals» (PDF). 
24. «BELSEN CONCENTRATION CAMP WAR CRIMES TRIAL AT LUNEBURG, GERMANY». Imperial War Museums (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2020. 
25. Karin Orth: Die Konzentrationslager-SS, München 2004, S. 280f.
26. Gnadengesuch von Josef Kramer am 27. November 1945 an Bernard Montgomery. Zitiert nach: Karin Orth: Die Konzentrationslager-SS, München 2004, S. 281.
27. Ernst Klee: Auschwitz. Täter, Gehilfen und Opfer und was aus ihnen wurde. Ein Personenlexikon, Frankfurt am Main 2013, S. 233f.