Βλαδίμηρος Α΄ του Κιέβου

Βλαδίμηρος Α΄
Ο Βλαδίμηρος
Μέγας Πρίγκιπας του Κιέβου
Περίοδος	980 - 1015
Προκάτοχος	Γιαροπόλκ
Διάδοχος	Σβιατοπόλκ Α΄
Γέννηση	960
Θάνατος	15 Ιουλίου 1015
Σύζυγος	Ολάβα/Αλόγκια (Ελληνίδα μοναχή) Ρογκνέντα Αδέλα Βουλγαρίας Μαφρίντα Άννα Πορφυρογέννητη Ριχίλντα των Οθωνιδών
Επίγονοι	Ιζιασλάβ του Πολότσκ Γιαροσλάβ Α΄ ο Σοφός Μστισλάβ του Τσέρνιγοβ Μπόρις και Γκλεμπ Σουντισλάβ
Οίκος	Ρουρικιδών
Πατέρας	Σβιατοσλάβ Α΄ του Κιέβου
Μητέρα	Μαλούσα
Θρησκεία	Χριστιανός Ορθόδοξος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Βλαδίμηρος Α΄ ο Μέγας (ρωσικά Владимир Святославич, 960 – 15 Ιουλίου 1015) ήταν μέγας πρίγκιπας του Κιέβου, δηλαδή αρχηγός του κράτους των Ρως, από το 980 έως το 1015. Ανήκε στη βαραγγική δυναστεία των Ρουρικίδων και το πραγματικό σκανδιναβικό όνομά του ήταν Βαλνταμάρ (Valdamarr), το οποίο αργότερα εκσλαβίσθηκε σε Βολοντίμιρ (Володимеръ) για να σημαίνει αυτός που εξουσιάζει τον κόσμο.

Σέ μία βαρβαρική Εὐρώπη ὁ Μέγας Βλαδίμηρος ἦταν ὁ πρῶτος Ἡγεμόνας πού κατάργησε τήν θανατική ποινή, ἐνῶ ὁ Γιαροσλάβος ὁ Σοφός κατάργησε τά βασανιστήρια!^[1]

Η παιδική ηλικία

Το ακριβές έτος γέννησης του Βλαδίμηρου μας είναι άγνωστο, εντοπίζεται όμως στα τέλη της δεκαετίας του 950. Ήταν νόθος γιος του Σβιατοσλάβ Α΄ του Κιέβου με την υπηρέτριά του Μαλούσα. Δεδομένου ότι ο πατέρας του απουσίαζε συνεχώς σε εκστρατείες, την ανατροφή του ανέλαβαν ο θείος του Ντομπρίνια και η Xριστιανή γιαγιά του Χέλγκα, αδελφός της Μαλούσα και μητέρα του Σβιάτοσλαβ αντίστοιχα. Η επιρροή των δύο αυτών προσώπων θα αποδειχθεί σημαντικότατη στις μετέπειτα αποφάσεις του.

Όταν ο Σβιάτοσλαβ κατέλαβε τα βορειοανατολικά Βαλκάνια και μετακίνησε την πρωτεύουσα στον Δούναβη (Περεγιασλάβετς, 969), εγκατέστησε τους νεαρούς γιους του ως Πρίγκιπες (τοπικούς κυβερνήτες) σε διάφορες πόλεις των Ρως. Οι σημαντικότερες δόθηκαν στον Γιάροπολκ (Κίεβο), τον Βλαδίμηρο (Νόβγκοροντ) και τον Όλεγκ (Ντρέβλινια). Με αυτόν τον τρόπο οι τρεις τους έπαιρναν τις πρώτες θέσεις στην κούρσα της διαδοχής που θα ερχόταν πολύ σύντομα.

Η αναρρίχηση και τα πρώτα χρόνια στον θρόνο

Ο Σβιάτοσλαβ πλήρωσε την επέκταση στα Βαλκάνια με την ίδια του τη ζωή το 972, όταν δολοφονήθηκε από Πεσενέγους κατ' εντολή του Βυζαντινού Αυτοκράτορα Ιωάννη Τζιμισκή. Η πρωτεύουσα επέστρεψε στο Κίεβο και το στέμμα πέρασε στον Γιάροπολκ, αλλά ο Όλεγκ (με την υποστήριξη του Βλαδίμηρου) αμφισβήτησε τη νομιμότητά του. Ακολούθησε εμφύλιος πόλεμος όπου νίκησε ο πρώτος - ο Όλεγκ σκοτώθηκε το 977, ενώ ο Βλαδίμηρος απέδρασε στη Σκανδιναβία για να μην πέσει στα χέρια του αδελφού του. Κατά τη διάρκεια της αυτοεξορίας του συγκρότησε ένα στράτευμα από Βαράγγους μισθοφόρους και το 978 ανακατέλαβε το Νόβγκοροντ. Δύο χρόνια αργότερα κατέλαβε και το Κίεβο χωρίς μάχη, σκοτώνοντας ύπουλα τον Γιάροπολκ ενώ διαπραγματεύονταν (980) και φορώντας το στέμμα του.

Τα πρώτα χρόνια του στο τιμόνι των Ρως χαρακτηρίσθηκαν από έναν επιτυχημένο συνδυασμό διπλωματίας και πολέμου. Ασφάλισε τα νότια σύνορά του επιτρέποντας σε τουρκικά φύλα να εγκατασταθούν εκεί, δημιουργώντας μία ασπίδα προστασίας έναντι μελλοντικών εισβολών. Παράλληλα διοργάνωσε επιτυχημένες εκστρατείες κατά κατά των Πολωνών, των Γιοτβιγκίων (βαλτικός λαός), των Βουλγάρων του Βόλγα και των Πεσενέγων, με τις οποίες επανασταθεροποίησε την κυριαρχία του Κιέβου στο σύστημα ποτάμιων συγκοινωνιών της ανατολικής Ευρώπης, ιδιαίτερα στην Εμπορική Οδό Βαράγγων - Ελλήνων.

Την ίδια περίοδο ο Βλαδίμηρος προσπάθησε να μεταρρυθμίσει τον σλαβικό παγανισμό, καθιερώνοντας τη λατρεία του Περούν ως υπέρτατης θεότητας. Η προσπάθεια απέτυχε και τον οδήγησε στην απόφαση να εισαγάγει κάποια μονοθεϊστική θρησκεία από τα γειτονικά κράτη.

Η «χριστιανική περίοδος»

Άγιος Βλαδίμηρος ο Ισαπόστολος βασιλιάς των Ρώσων
Εικόνα του Άγιου Βλαδίμηρου, Νόβγκοροντ, 16ος αιώνας
Ισαπόστολος
Γέννηση	περ. 958
Κοίμηση	1015
Τιμάται από	Ορθόδοξη Εκκλησία Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία Λουθηρανισμό Αγγλικανισμό
Εορτασμός	15 Ιουλίου
Σύμβολα	στέμμα, σταυρός, θρόνος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Η Βάπτιση του Αγίου Πρίγκιπα Βλαντιμίρ, από τον Viktor Vasnetsov (1890)

Το 988 ο Βλαδίμηρος προχώρησε σε μία επιλογή που του χάρισε το προσωνύμιο Μέγας: εισήγαγε τον χριστιανισμό από το Βυζάντιο - ο ίδιος βαπτίσθηκε στη Χερσώνα της Κριμαίας. Στην πραγματικότητα εισήγαγε μια νέα ιδεολογία, κοινή για τη βαραγγική άρχουσα τάξη και τον σλαβικό απλό λαό του κράτους του. Μακροπρόθεσμα η κίνηση αυτή ομογενοποίησε πολιτισμικά την επικράτεια των Ρως, ενώ ταυτόχρονα δημιούργησε ισχυρούς δεσμούς με τη στρατιωτική και οικονομική υπερδύναμη της εποχής. Οι δεσμοί επιβεβαιώθηκαν και με τον γάμο του με την πριγκίπισσα Άννα, αδελφή του Αυτοκράτορα Βασιλείου Β΄ του Βουλγαροκτόνου. Δεν είναι πάντως ιστορικά εξακριβωμένο εάν χώρισε τις δεκάδες συζύγους που είχε προτού βαπτισθεί Χριστιανός και νυμφευθεί την Άννα.

Τα υπόλοιπα χρόνια της βασιλείας του υπήρξαν ειρηνικά, με εξαίρεση κάποιες περιστασιακές συγκρούσεις με τους Πεσενέγους στον νότο. Για την καλύτερη διακυβέρνηση της χώρας σχημάτισε ένα συμβούλιο αποτελούμενο από βογιάρους ευγενείς, ενώ τοποθέτησε δώδεκα από τους γιους του ως πρίγκιπες στις μεγαλύτερες πόλεις της επικράτειας, όπως είχε κάνει και ο πατέρας του.

Ο Βλαδίμηρος πέθανε στο Μπερέστοβο (πόλη κοντά στο Κίεβο) το 1015 καθ' οδόν προς το Νόβγκοροντ, όπου πήγαινε για να τιμωρήσει τον γιο του (και τοπικό πρίγκιπα) Γιάροσλαβ, επειδή ο τελευταίος αρνήθηκε να του αποδώσει φόρους. Τον διαδέχθηκε για λίγο ο μεγαλύτερος γιος του Σβιάτοπολκ, ο οποίος όμως ανατράπηκε από τον Γιάροσλαβ, που ήταν ο νεότερος (όπως ο πατέρας του), διοικούσε το Νόβγκοροντ (όπως ο πατέρας του) και κυβέρνησε τους Ρως για 35 χρόνια (όπως ο πατέρας του)!

Ο Βλαδίμηρος ανακηρύχθηκε άγιος τόσο από την Ορθόδοξη^{[εκκρεμεί παραπομπή]} όσο και από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία για τον εκχριστιανισμό τού λαού του. Η μνήμη του εορτάζεται στις 15 Ιουλίου.

Οικογένεια

Από τη σύζυγό του Ολάβα/Αλόγκια είχε τέκνο:

• Βιτσεσλάβ π. 977-π. 1010, πρίγκιπας του Νόβγκοροντ.

Από την Ελληνίδα, πρώην μοναχή, χήρα του αδελφού του Γιαροπόλκ Α΄ του Κιέβου:

• (;) Σβιατοπόλκ Α΄ π. 980-π. 1019, πρίγκιπας του Τούροβ, ίσως όμως είναι γιος τού Γιαροπόλκ Α΄.

Από τη Ρογκνέντα, κόρη του Ρόγκβολντ πρίγκιπα του Πολότσκ:

• Ιζιασλάβ 978-1001, πρίγκιπας του Πολότσκ.
• Γιαροσλάβ Α΄ π. 978-1054, πρίγκιπας του Ροστόβ, Νόβγκοροντ και μεγάλος πρίγκιπας του Κιέβου.
• Βσέβολοντ π. 984-1013.
• Μστισλάβ απεβ. π. 1035, πρίγκιπας του Τσέρνιγοβ, Τμουταρακάν.
• Πρεντσλάβα, παλλακίδα του Μπόλεσλαβ Α΄ της Πολωνίας.
• Πρεμισλάβα απεβ. 1015, παντρεύτηκε τον δούκα Βλντισλάβ/Λαζλό τον φαλακρό του Οίκου των Άρπαντ.
• Μστισλάβα.

Από την Αδέλα από τη Βουλγαρία:

• Μπόρις 986-1015, πρίγκιπας του Ροστόβ, άγιος.
• Γκλεμπ 987-1015, πρίγκιπας του Μούρομ, άγιος.
• Στανισλάβ π. 985-1015, πρίγκιπας του Σμολένσκ.
• Σουντισλάβ απεβ. 1063, πρίγκιπας του Πσκοβ.

Από τη Μαφρίντα

• Σβιατοσλάβ π. 982-1015, πρίγκιπας των Ντρεβλιανών.

Από την Άννα των Μακεδόνων την πορφυρογέννητη, κόρη του Ρωμανού Β΄ Αυτοκράτορα των Ρωμαίων:

• Θεοφάνα, παντρεύτηκε τον Οστρομίρ κυβερνήτη του Νόβγκοροντ.
• Οι προαναφερθέντες Μπορίς και Γκλεμπ, ίσως δεν είναι τέκνα της Αδέλας, αλλά της Άννας.

Από τη Ριχίλντα, εγγονή του Όθωνα Α΄ της Γερμανίας:

• Μαρία Ντομπρονίεγκα 1012-1087, παντρεύτηκε τον Καζμίρ Α΄ της Πολωνίας.

Άλλα τέκνα:

• (νόθη) Βλαντιμίροβνα, απεβ. 1044, παντρεύτηκε τον Μπέρναρτ των Μπίλουνκ μαργράβο του Νόρντμαρκ.
• Ποζβίζντ γενν. 988, μάλλον είναι ο πρίγκιπας Χρυσόχειρ, που αναφέρει ο Νικήτας Χωνιάτης.

Παραπομπές

1. Μάρκου, Αντώνιος (23 Απριλίου 2009). «Ρωσική Ιστορία - Μητροπολιτική Περίοδος (988-1589)». ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ: Ἰστοσελίδα τοῦ Κέντρου Ἁγιολογικῶν Μελετῶν «Ὅσιος Συμεών ὁ Μεταφραστής». Ὑπεύθυνος: Ἀντ. Μάρκου, Καθηγητής Ἁγιολογίας. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2015. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Βλαδίμηρος Α΄ του Κιέβου