Ανδρέας Μούντριχας

Ανδρέας Μουντρίχας
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Ανδρέας Μούντριχας (Ελληνικά)
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	αξιωματικός Αστυνομικού Σώματος στρατιωτικός εργάτης ορυχείου συνδικαλιστής

Ο Ανδρέας Μούντριχας ή Ορέστης ή Καπετάν Ορέστης ήταν από τους σημαντικότερους καπετάνιους του ΕΛΑΣ κατά την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης. Μετά τα Δεκεμβριανά αποχώρησε από τους κόλπους της Αριστεράς και έγινε συντηρητικός συνδικαλιστής.

Στον ΕΛΑΣ

Ήταν υπαξιωματικός της Ελληνικής Χωροφυλακής, και έγινε μέλος του ΚΚΕ. Δεν έκανε ποτέ δήλωση μετανοίας. Στην Κατοχή σε ηλικία περίπου σαράντα ετών και παρά τους δισταγμούς της ηγεσίας του ΚΚΕ ^[1], έχοντας αναλύσει επιτυχώς την κατάσταση στην ύπαιθρο όπου είχε ενταθεί το φαινόμενο της ληστείας: Οι συμμορίες στα βουνά δεν έχουν ούτε οργάνωση, ούτε πειθαρχία, ούτε ιδεολογία. Κινδυνεύουν να περάσουν στον εχθρό, ή εν πάση περιπτώσει, να προσθέσουν μια επί πλέον θεομηνία, στη θεομηνία της τριπλής κατοχής. Η μόνη λύση είναι να δοθεί το χρίσμα της αντίστασης στους ληστές και να τους μετατρέψει σε αντάρτες^[2] οργάνωσε πρώτος το αντάρτικο στο χώρο της Αττικοβοιωτίας με δυο ακόμη συντρόφους του^[3]. Κατόπιν συνδέθηκε με τον ΕΛΑΣ και έγινε σταδιακά καπετάνιος του 34ου συντάγματος, ύστερα της 5ης ταξιαρχίας και τέλος της 2ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Λόγω της εργασιακής του εμπειρίας σε λατομεία και μεταλλεία ξεκίνησε πρώτα τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα με σαμποτάζ σε γέφυρες^[4]. Παραβρέθηκε στην σύσκεψη των καπετάνιων μεραρχιών του ΕΛΑΣ που συγκάλεσε ο Άρης Βελουχιώτης στις 17-11-1944 και συμφώνησε με την εισήγηση του Αρχηγού του ΕΛΑΣ να αντιμετωπισθούν οι βρετανικές δυνάμεις ως στρατός Κατοχής^[5], κάτι το οποίο δεν έγινε τελικά δεκτό.

Θεωρήθηκε ως πολιτικός υπεύθυνος για την πρώτη διάλυση του 5/42 συντάγματος της ΕΚΚΑ, αναφερθείς ότι έδρασε χωρίς ανώτερη εντολή^[6].

Ο Γάλλος δημοσιογράφος Ντομινίκ Εντ (Dominique Εudes) στο έργο του "Οι Καπετάνιοι" αξιολογεί ότι ήταν κακός κομμουνιστής και καλός καπετάνιος, και πως αμφισβητούσε τις πολιτικές επιλογές των κομματικών στελεχών του ΚΚΕ πάνω στους αντάρτες άντρες του, καθώς και ήταν υπέρμαχος της σύγκρουσης με τις βρετανικές και κυβερνητικές δυνάμεις.

Δεκεμβριανά

Την περίοδο των Δεκεμβριανών θεωρήθηκε ότι κράτησε αμφίσημη στάση, καθώς ενώ στην Αθήνα οι ΕΑΜίτες έλεγαν ως αναθάρρηση "έρχεται ο Ορέστης", η μεραρχία του κατηγορήθηκε ότι αδράνησε, ενώ το 2ο Σύνταγμα (Καπετάνιος Νικηφόρος) αφοπλίστηκε από τους Βρετανούς χωρίς να πολεμήσει. Η ηγεσία του ΚΚΕ θεωρώντας τον υπεύθυνο είχε συζητήσει να περάσει στρατοδικείο και πιθανά να εκτελεστεί, κάτι που δεν έγινε τελικώς αφού δεν προσήλθε σε συνάντηση^[7].

Απελευθέρωση

Αν και τον πρώτο καιρό της Απελευθέρωσης πρότεινε στον γενικό γραμματέα του ΚΚΕ Γιώργη Σιάντο να οργανώσει αντάρτικο με στόχο την τιμωρία των παρακρατικών ομάδων που κυνηγούσαν μέλη του ΕΑΜ, εν τούτοις σταδιακά απομακρύνθηκε και στο τέλος διαγράφηκε από το ΚΚΕ τον Απρίλη του 1946. Είχε φιλικές και πολιτικές σχέσεις με τον Γιάννη Πετσόπουλο, ο οποίος έκανε σφοδρή κριτική στο ΚΚΕ και στη Συμφωνία της Βάρκιζας. Για τις σχέσεις με τον Πετσόπουλο καθώς και την προγενέστερη δράση επί Δεκεμβριανών, σε πολιτικοστρατιωτική σύσκεψη πρώην στελεχών του ΕΛΑΣ επικρίθηκε από τον Νίκο Ζαχαριάδη, ενώ οι τότε συνεργάτες του στον ΕΛΑΣ τον υπερασπίστηκαν σθεναρά ^[8]. Μετέπειτα έκανε κριτική στο ΚΚΕ και διαφώνησε πλήρως με τη δημιουργία του ΔΣΕ, θεωρώντας ότι είχε αργήσει επίτηδες η δημιουργία του. Τελικώς καταγγέλθηκε από την ηγεσία του ΚΚΕ ως πράκτορας του εχθρού. Αν και κατηγορήθηκε για εκκαθαρίσεις πολιτικών αντιπάλων για την περίοδο της Κατοχής, μεταπολεμικά δικάστηκε στη Χαλκίδα και αθωώθηκε^[9], ίσως και λόγω των καλών σχέσεων με τους Βρετανούς και της ύστερης αντικομμουνιστικής και φιλοβασιλικής του στάσης^[10].

Μετά τον εμφύλιο έγινε συνδικαλιστής μεταλλωρύχος^[11], και γενικός γραμματέας της Ομοσπονδίας Εργατοτεχνιτών Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, καθώς και αντιπρόσωπος της στη Γ.Σ.Ε.Ε, όπου κατηγορήθηκε ότι έδρασε και απεργοσπαστικά^[12].

Σύμφωνα με τον Νικήτα, ο οποίος ήταν στενός συνεργάτης του στον ΕΛΑΣ καθ' όλη τη διάρκεια της Κατοχής, ο Μούντριχας είχε πολλά προσόντα γι’ αρχηγός, όπως είχε και πολλές αδυναμίες – εγωισμό, φιλοδοξία, εκδικητικότητα. Πίστεψε στον αγώνα αληθινά, μ’ όλη τη δύναμη της ψυχής του. Όταν είδε τα όνειρά του να διαψεύδονται, τον αγώνα του λαού και τον δικό του να προδίδεται, τότε πάτησε στην άλλη όχθη για να εκδικηθεί ως άνθρωπος των άκρων. Δεν πρόδωσε τους παλιούς του συντρόφους, τουναντίον κοπτόταν να τους φανεί χρήσιμος. Ωστόσο συμβιβάστηκε με το κατεστημένο και το υπηρέτησε, κατ’ ανάγκη πλέον, ως εργατοπατέρας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο έχασε την αγωνιστική του αίγλη κι αξιοπρέπεια.^[13]

Παραπομπές

1. εφημερίδα Ελευθερία Φύλλο: 2/7/1963, Σελίδα: 3
2. ΟΙ ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΙ Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 1943-1949 EUDES DOMINIQUE σελ 14-15
3. Γερμανική κατοχή, αντίσταση και εμφύλιος πόλεμος στη Βοιωτία (1941-1949) Χανδρινός Ιάσονας, «Γερμανική κατοχή, αντίσταση και εμφύλιος πόλεμος στη Βοιωτία (1941-1949)», IΔΡΥΜA ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
4. Άρης Βελουχιώτης: Το χαμένο αρχείο, άγνωστα κείμενα Η στάση της ηγεσίας του ΚΚΕ απέναντι στον Άρη Βελουχιώτη, 1941-1945 Γρηγόρη Φαράκου, Ελληνικά Γράμματα, 1998 σελ 205
5. -Άρης ο αρχηγός των ατάκτων Ιστορική βιογραφία, Διονύσης Χαριτόπουλος , εκδόσεις ΤΟΠΟΣ, Αθήνα 2009, σελ 628-629
6. Φαράκος Γρηγόρης , Ο ΕΛΑΣ και η εξουσία, τόμος 1, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2000, σελ. 184
7. Ιωαννίδης Γιάννης, Αναμνήσεις. Προβλήματα της πολιτικής του ΚΚΕ στην εθνική αντίσταση 1940-1945 (Το πρακτικό μιας συζήτησης). Επιμέλεια: Αλέκος Παπαπαναγιώτου. Θεμέλιο, 1979 σελ 362
8. Απογευματινή, 3 Ιουλίου 1959 23 Ιουλίου 1959, συνέντευξη Ανδρέα Μουντρίχα
9. «Για την "Ενωμένη Εθνική Αντίσταση" Γιάννης Χοντζέας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2013. 
10. The Struggle for Greece, 1941-1949, C. M. Woodhouse σελ 64
11. εφημερίδα Ελευθερία Φύλλο: 27/1/1961, Σελίδα: 4
12. «Άρης, ο λαϊκός αγωνιστής Προλεταριακή Σημαία, φ. 445-446, 12/1/02». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2013. 
13. Μπουτσίνης, Γιώργος (2019). Το Αντάρτικο στην Αττική 1941-1945, τόμος α΄. Αθήνα: Άνω Τελεία. σελ. 82. ISBN 9786188460720.