Α.Ο. Προοδευτική Τούμπας

Ο Αθλητικός Όμιλος Προοδευτικής Τούμπας είναι ένα αυτοοργανωμένο ελληνικό αθλητικό σωματείο που δραστηριοποιείται στην περιοχή της Τούμπας, στο Νομό Θεσσαλονίκης. Επίσημο έτος ίδρυσής του είναι το 1952 και χρώματα του το μώβ και το μαύρο. Ο σύλλογος διατηρεί τμήματα ποδοσφαιρου καλαθοσφαίρισης, πετοσφαίρισης και επιτραπέζιας αντισφαίρισης.

Τμήμα ποδοσφαίρου

Προοδευτική Τούμπας

Επίσημη ονομασία	Αθλητικός Όμιλος "Προοδευτικής" Άνω Τούμπας
Σύντομο όνομα	Προοδευτική Τούμπας
Προσωνύμιο	Έκρηξη
Ίδρυση	1952
Έδρα	Τούμπα Θεσσαλονίκης, Ελλάδα
Στάδιο	Δημοτικό Γήπεδο Τριανδρίας
Χρώματα	μωβ και μαύρο
Πρωτάθλημα	Β΄ Ε.Π.Σ. Μακεδονίας
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Πρώτη εμφάνιση Δεύτ. εμφάνιση
Μέσα κοινωνικής δικτύωσης
wikidata (π • σ • ε )

Ιστορία

Η ιστορία της Προοδευτικής ξεκινάει το 1952 με την ένωση τριών ομάδων της περιοχής της Τούμπας, την ΑΕΚ, τον Αστέρα και την Ελπίδα. Ολόκληρη η ονομασία ήταν ΑΟ Προοδευτικής Άνω Τούμπας και ήταν ο τρίτος σύλλογος της περιοχής της Τούμπας που πήρε μέρος στα πρωταθλήματα της ΕΠΣΜ, μετά την ΜΕΝΤ που είχε ιδρυθεί το 1926 και τον ΑΟ Αετιδέα Τούμπας ο οποίος είχε παίξει για πέντε χρονιές τη δεκαετία του 1930. Τα αρχικά χρώματα της Προοδευτικής ήταν κόκκινα με άσπρα^[1] αλλά πολύ γρήγορα θα παίζει με πράσινα και άσπρα αντί των κόκκινων.

Θα πάρει μέρος στα πρωταθλήματα της ΕΠΣΜ το 1953 και την τρίτη χρονιά, το 1955-56 θα κερδίσει αήττητη τον πρώτο της τίτλο της, αυτόν της Γ' Κατηγορίας, και θα ανεβεί στη Β' Κατηγορία της ΕΠΣΜ. Θα αγωνιστεί μία μόνο χρονιά στη Β' κατηγορία, θα υποβιβαστεί αλλά την επόμενη χρονιά με απόφαση της ΕΠΟ θα επανατοποθετηθεί στη Β' Κατηγορία. Η ΕΠΣΜ δεν θα ορίζει τα παιχνίδια της στη Β' αλλά στη Γ' και έτσι εκείνη τη χρονιά η Προοδευτική δεν θα είναι ουσιαστικά σε καμία κατηγορία. Από την επόμενη θα παίξει κανονικά στη Β' Κατηγορία και το 1959-60 θα ανέβει στην Α' Κατηγορία μετά από τον μηδενισμό του ΠΑΟΔ και την κατάληψη της τρίτης θέσης στον τελικό πίνακα της βαθμολογίας. Στην Α' Κατηγορία της ΕΠΣΜ θα αγωνιστεί μέχρι την αναδιάρθρωση του ποδοσφαιρικού από την Χούντα, στο τέλος του 1967, όπου και θα υποβιβαστεί στη Β' Κατηγορία χωρίς να είναι στη ζώνη του υποβιβασμού.^[2]

Ο υποβιβασμός και η γενική αναδιάρθρωση των κατηγοριών θα αποβεί καταστροφική για την πορεία της Προοδευτικής η οποία για επτά χρόνια είχε καθιερωθεί στην Α' Κατηγορία. Τη δεκαετία του '70 παρότι θα ανέβει δύο φορές στην Α' κατηγορία (1969-70 πρωταθλήτρια, 1976-77 δευτεραθλήτρια) θα αντέξει μία χρονιά μόνο στην Α' και θα περιμένει μέχρι το 1982-83 όταν θα ξανακερδίσει το πρωτάθλημα της Β' ΕΠΣΜ για να ανεβεί με αξιώσεις στην ανώτερη κατηγορία. Τελικά, η ομάδα της Τούμπας θα καταφέρει να κερδίσει και τον τίτλο της Α' Κατηγορίας το 1987-88 τον οποίο μέχρι τότε δεν είχε κερδίσει, ενώ στα μπαράζ για την άνοδο στη Δ' Εθνικη με τους άλλους δύο νικητές των ομίλων, Οδυσσέα Κορδελιού και Φοίνικα Πολίχνης θα χάσει με 1-2 και θα έρθει ισόπαλη 0-0 αντίστοιχα, θα έρθει τρίτη χωρίς να μπορέσει να ανέβει στα εθνικά πρωταθλήματα.

Στη συνέχεια και μέχρι την αναδιάρθρωση της ΕΠΣΜ το 2000 και την δημιουργία της Α1, η Προοδευτική θα αγωνιστεί κυρίως στην Α' Κατηγορία εκτός δύο χρονιών (το 1993-94 όπου κέρδισε για ακόμα μία φορά το πρωτάθλημα της Β' κατηγορίας και το 1995-96 όπου ήρθε δεύτερη). Σημαντική αγωνιστική χρονιά ήταν και 1997-98, στην οποία μπορεί αρχικά να έχασε τον τίτλο του πρωταθλητή από τους Ακρίτες Συκεών τρείς αγωνιστικές πριν την λήξη του πρωταθλήματος αλλά στη συνέχεια στα μπαράζ για την άνοδο στη Δ' Εθνική θα κερδίσει διαδοχικά τον ΠΑΟΝΕ με 3-0, τον Ατρόμητο Πλαγιαρίου με 2-1, τον Μέγα Αλέξανδρο με 4-2 στα πέναλτι (κ.α. 2-2) και θα φτάσει στον έναν από τους δύο τελικούς των μπαράζ όπου αντιμετώπισε την Α.Ε. Κρήνης σε διπλούς αγώνες στο ουδέτερο γήπεδο των Λύκων στο Καλοχώρι. Η ομάδα της Κρήνης θα κερδίσει με 3-0 στον πρώτο αγώνα, ενώ ο δεύτερος θα έρθει 0-0 και έτσι μέσα σε έντεκα χρόνια η Προοδευτική θα χάσει δύο φορές την ευκαιρία να αγωνιστεί στη Δ' Εθνικη.

Παύση Συλλόγου, Έκρηξη και Αυτοοργάνωση

Το 2000 θα έρθει η αναδιάρθρωση των κατηγοριών από την ΕΠΣΜ με τη δημιουργία της Α1 με συνέπεια η Προοδευτική από την Α' Κατηγορία στην οποία βρισκόταν να βρεθεί στη Β' Κατηγορία η οποία ήταν στην ουσία η τρίτη σε τάξη κατηγορία των πρωταθλημάτων της Ένωσης.^[3] Παρόλα αυτά η ομάδα της Προοδευτικής θα κερδίσει το πρωτάθλημα της Β' κατηγορίας δύο χρόνια αργότερα, το 2001-02, και θα αγωνιστεί για μία χρονιά στην Α' Κατηγορία (δεύτερο επίπεδο κατηγοριών). Ο υποβιβασμός στη Β' Κατηγορία με την παράλληλη ανάπλαση της "αλάνας της Τούμπας" ως Ολυμπιακό έργο^[4] στην οποία "αλάνα" βρισκόταν τα γήπεδα ποδοσφαίρου και μπάσκετ της Προοδευτικής, θα επιφέρουν τον σταδιακό μαρασμό του συλλόγου, αρχικά με το τμήμα καλαθοσφαίρισης το οποίο θα σταματήσει να αγωνίζεται το 2001 και στη συνέχεια του ποδοσφαιρικού τμήματος το οποίο δεν θα κατεβεί στα πρωταθλήματα της ΕΠΣΜ το 2008-09^[5] ύστερα από 55 χρόνια συνεχούς αγωνιστικής δράσης.

Έκρηξη Θεσσαλονίκης

Παράλληλα με την παύση του συλλόγου, άτομα που δραστηριοποιούνταν στον αναρχικό-αντιεξουσιαστικό χώρο της πόλης, αποφάσισαν τη δημιουργία ενός ερασιτεχνικού σωματείου με αντιφασιστικά, αντιιεραρχικά, αντισεξιστικά χαρακτηριστικά.^[6][7]

Οι γραφειοκρατικές δυσκολίες τις οποίες αντιμετώπισαν για την ένταξη της νέας ομάδας στα μητρώα της ΕΠΣΜ, οδήγησαν τη συνέλευση της Έκρηξης Θεσσαλονίκης, όνομα με το οποίο σκόπευαν να πορευτούν, να απορροφήσουν την Προοδευτική Τούμπας ως υπάρχουσας ανενεργής ομάδας.^[7] Η Προοδευτική έχοντας ιδρυθεί από παλιούς αριστερούς της Τούμπας^[8] δεν ήταν πολύ μακριά από αυτό που ήθελε να δημιουργήσει η Έκρηξη Θεσσαλονίκης και έτσι με συνεννόηση με την τελευταία διοίκηση της ομάδας^[6] το σωματείο πέρασε στα χέρια της συνέλευσης της Έκρηξης και έστω ανεπίσημα ο σύλλογος αναφέρεται ως Προοδευτική Έκρηξη Τούμπας. Επίσημα άλλαξαν το σήμα της ομάδας το οποίο είναι ένα αστέρι μέσα από μία μπάλα και τα χρώματα από πράσινα και λευκά σε μωβ και μαύρα. Το μωβ αναφέρεται ως χρώμα του φεμινιστικού κινήματος και είναι έμμεση μομφή στα ποδοσφαιρικά στερεότυπα.^[8]

Νεότερη ιστορία

Η Προοδευτική επέστρεψε στη Γ' Κατηγορία την αγωνιστική περίοδο 2009-10, κατακτώντας τον τίτλο του τρίτου ομίλου επιστρέφοντας ουσιαστικά στην ίδια κατηγορία στην οποία ήταν προτού της παύσεως της. Ο πρώτος επίσημος αγώνας της Προοδευτικής Έκρηξης Τούμπας θα δοθεί στο γήπεδο του Αγίου Παύλου στον εκτός έδρας αγώνα με την συντοπίτισσα της, Δόξα Αγίου Φανουρίου στις 29 Σεπτεμβρίου του 2009 στον οποίο η Προοδευτική θα κερδίσει με 2-1. Τελικά ο τίτλος θα κριθεί την τελευταία αγωνιστική σε ένα ακόμα τοπικό ντέρμπυ, με τον Φοίνικα Τούμπας, στα γήπεδα των ΤΕΦΑΑ της Θέρμης στο οποίο η Προοδευτική επικράτησε με 0-3. Έκτοτε η ομάδα της Προοδευτικής θα αγωνίζεται στη μόνιμα στη Β' Κατηγορία της ΕΠΣΜ.

Κύπελλο Ελλάδας

Η Προοδευτική όπως όλες οι ομάδες της εποχής έπαιρναν μέρος στους προκριματικούς αγώνες του Κυπέλλου Ελλάδας με ομάδες της ευρύτερης περιοχής, προτού βρεθούν στους κανονικούς γύρους του κυπέλου. Η ομάδα της Τούμπας θα δώσει τον πρώτο της αγώνα στο Κύπελλο Ελλάδας το Νοέμβρη του 1955 στο γήπεδο του Άρη, στον οποίο θα χάσει με 2-0 από την ομάδα του Μακεδονικού. Τα επόμενα χρόνια θα αγωνιστεί κυρίως με ομάδες της ΕΠΣΜ όπως τον Μελιτέα, τη ΜΕΝΤ, τον Αχιλλέα Τριανδρίας, την Α.Ε. Νεάπολης κτλ. Μία χρονιά θα παίξει με τον Άρη Θεσσαλονίκης, το 1958-59, όταν θα χάσει με 5-0 και μία χρονιά με τον Ηρακλή Θεσσαλονίκης. Ο αγώνας με τον Ηρακλή θα είναι και ο τελευταίος αγώνας που έδωσε για το Κύπελλο Ελλάδας αφού από την επόμενη χρονιά, 1970-71, οι ερασιτεχνικές ομάδες δεν παίρναν μέρος στο Κύπελλο Ελλάδας. Για την ιστορία ο αγώνας με τον Ηρακλή έληξε με 7-0 υπέρ της ομάδας του Γηραιού.

Η καλύτερη πορεία της ομάδας της Προοδευτικής για τον θεσμό του κυπέλλου ήταν την χρονιά 1962-63, στην οποία έφτασαν στον Α' (κανονικό) Γύρο (Φάση των 64) όπου αντιμετώπισε την ομάδα της Βέροιας αφού πρώτα είχε αποκλείσει την ΑΕ Χαριλάου, τον Ατρόμητο Θεσσαλονίκης, τον Μέγα Αλέξανδρο Κιλκίς και τον Αχιλλέα Τριανδρίας. Ο αγώνας θα διεξαχθεί στο γήπεδο της Βέροιας στις 6 Μαρτίου του 1963, στον οποίο η τοπική ομάδα θα κερδίσει την Προοδευτική με 6-3.

Κύπελλο ΕΠΣΜ

Από την αγωνιστική περίοδο 1971-72 όταν πλέον οι ΕΠΣ ανά την Ελλάδα αναλάβαν την δημιουργία και τέλεση των δικών τους τοπικών κυπέλλων, η Προοδευτική όπως και οι υπόλοιποι σύλλογοι της Θεσσαλονίκης άρχισαν να παίρνουν μέρος στο Κύπελλο της ΕΠΣΜ. Ο θεσμός του κυπέλλου δεν αγκαλιάστηκε με ζέση από τους συλλόγους^[9] τουλάχιστον μέχρι πριν το τέλος της δεκαετίας του '70. Στην πρώτη της συμμετοχή στο συγκεκριμένο κύπελλο, η Προοδευτική αγωνίστηκε στον Γ' Γύρο αντιμέτωπη με τον ΑΠΟ Νεάπολη, το συγχωνευμένο σύλλογο μεταξύ της ΑΕ Νεάπολης και της Δόξας Νεάπολης^[10] προτού απορροφηθούν από τον Μακεδονικό. Ο αγώνας θα γίνει στο γήπεδο του Μακεδονικού στον οποίο η ομάδα της Προοδευτικής θα χάσει με 1-3.

Η καλύτερη πορεία της Προοδευτικής στον θεσμό θα έρθει τη χρονιά 1993-94 και ενώ η ομάδα βρισκόταν στην Β' Κατηγορία. Στο τέλος της χρονιάς η Προοδευτική θα κερδίσει τον τίτλο και θα ανεβεί στην Α' Κατηγορία αλλά μέχρι να τελειώσει το πρωτάθλημα θα έχει φτάσει για πρώτη και τελευταία φορά στην ιστορία της στους 8 του θεσμού έχοντας κερδίσει τον ΑΟ Σταυρούπολης με 2-1, τον Αισχύλο με 0-1, τον Οδυσσέα Κορδελιού που αγωνιζόταν εκείνη τη χρονιά στη Δ' Εθνική με 0-5, τον Μέγα Αλέξανδρο Καλοχωρίου με 0-1, την Αναγέννηση Χαλκηδόνας που ήταν στον ίδιο όμιλο με τον Οδυσσέα Κορδελιού στην Δ' Εθνική, με 2-1 για να φτάσει στα προημιτελικά στα οποία η κλήρωση την έβαλε να παίξει με τον Αγροτικό Αστέρα, μετέπειτα πρωταθλητή του προαναφερόμενου ομίλου της Δ' Εθνικης. Ο αγώνας έγινε στο γήπεδο της Τριανδρίας στον οποίο ο Αστέρας τελικά θα κερδίσει με 1-2 και θα συνεχίσει μέχρι την κατάκτηση του κυπέλλου ενάντια στον ΠΑΟΔ.^[11]

Τμήμα καλαθοσφαίρισης ανδρών

Προοδευτική Τούμπας
Ταυτότητα
Ψευδώνυμο	'Εκρηξη
Ίδρυση	Τμήμα: 1991
Χρώματα	Μώβ, Μαύρο
Έδρα	25ο Δημοτικό Σχολείο (ως έδρα)
Περιοχή	Τούμπα, Θεσσαλονίκης,
Διοργανώσεις
Διοργανώσεις	Γ1 Κατηγορία Ε.ΚΑ.Σ.Θ.
Μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Ιστορική αναδρομή

Το τμήμα καλαθοσφαίρισης ανδρών της Προοδευτικής Τούμπας θα ιδρυθεί το 1991 και θα ενταχθεί στα μητρώα και στα πρωταθλήματα της ΕΚΑΣΘ την ίδια χρονιά όπου θα πάρει μέρος σε έναν από τους ομίλους της Ε' Κατηγορία μαζί με τους Αχιλλέα Περαίας, την ΑΕΝ Αγ. Τριάδας, τον Άγιο Νικόλαο Καλαμαριάς, την Αναγέννηση Ρυσίου, τον ΑΟΚ Τέννις και τον Ποσειδώνα Καλαμαριάς μεταξύ άλλων.

Θα συνεχίσει να αγωνίζεται στην Ε' Κατηγορία μέχρι το 1994-95 όταν θα έρθει δεύτερη πίσω από το Π.Κ Πολίχνης και έτσι θα πάρει μέρος στα μπαράζ ανόδου με τίς άλλες δευτεραθλήτριες των ομίλων (Μακεδονικό Γέφυρας, Π.Σ. Ευκαρπίας, ΜΑΣ Άγιο Δημήτριο και Αχιλλέα Περαίας). Τελικά στο μίνι πρωτάθλημα θα έρθει δεύτερη πίσω από τον ΜΑΣ Άγιο Δημήτριο και έτσι θα αγωνιστεί στη Δ' Κατηγορία από την επόμενη χρονιά.^[12]

Με την κατεδάφιση του γηπέδου της Προοδευτικής, το οποίο είχε και γήπεδο μπάσκετ, οι ομάδες της Προοδευτικής (τόσο το ανδρικό τμήμα όσο και τα τμήματα νέων, παίδων και κορασίδων) δεν θα μπορέσουν να συνεχίσουν να υπάρχουν και έτσι αποχώρησαν από τα πρωταθλήματα της ΕΚΑΣΘ.

Αναβίωση

Με την επανασύσταση της ομάδας το 2008 και μετά τη δημιουργία του τμήματος της επιτραπέζιας αντισφαίρισης που ακολούθησε το ποδοσφαιρικό τμήμα, το 2015 ήταν η σειρά του τμήματος μπάσκετ να επιστρέψει στα πρωταθλήματα της ΕΚΑΣΘ. Η Προοδευτική θα κερδίσει την άνοδο στην πρώτη της συμμετοχή στον 1ο Όμιλο της Γ2 Κατηγορίας, μέσω των αγώνων μπαράζ.^[13] Έκτοτε η ομάδα της Έκρηξης αγωνίζεται στην Γ1 Κατηγορία της ΕΚΑΣΘ παίρνοντας μέρος παράλληλα και στο αντίστοιχο Κύπελλο που διοργανώνει η Ένωση.

Στατιστικά

Χρονιά	Κατηγορία	Overall	Πρωτάθλημα	Post season	Κύπελο
2015-16	Γ2 1ος Ομιλος	25-7	21-5	4-1	0-1
2016-17	Γ1 2ος Ομιλος	20-8	19-7	–	1-1
2017-18	Γ1 2ος Ομιλος	13-15	12-14	–	1-1
2018-19	Γ1 2ος Ομιλος	9-17	8-16	–	1-1
2019-20*	Γ1 2ος Ομιλος	3-0*	1-0*	–	2-0*
ΣΥΝΟΛΟ		70-47 (.598)	61-42	4-1	5-4

Τμήμα επιτραπέζιας αντισφαίρισης

Το τμήμα της επιτραπέζιας αντισφαίρισης θα είναι το δεύτερο τμήμα το οποίο δημιούργησε η Προοδευτική Έκρηξη Τούμπας μετά την επανίδρυση της το 2008.^[14]

Αρχικά, το 2012, θα πάρει μέρος στα πρωταθλήματα του Π.Ο.Φ.Επ.Α. (Πανελλήνιος 'Ομιλος Φίλων Επιτραπέζιας Αντισφαίρισης), ενώ από το 2014^[15] θα πάρει παράλληλα μέρος και στα πρωταθλήματα της Ε.Φ.Ο.Επ.Α. (Ελληνική Φίλαθλη Ομοσπονδία Επιτραπέζιας Αντισφαίρισης), της επίσημης Ομοσπονδίας του πινγκ-πονγκ.

Το 2015 θα κατεβάσει δύο ομάδες στα πρωταθλήματα του Π.Ο.Φ.Επ.Α.. Την Προοδευτική Έκρηξη Τούμπας και την Προοδευτική Έκρηξη Τούμπας (2). Την αγωνιστική περίοδο 2018-19 η πρώτη ομάδα της θα κερδίσει το πρωτάθλημα της Γ' Κατηγορίας στην Κεντρική Μακεδονία^[16], με συνέπεια να ανεβεί στη Β' Κατηγορία για το 2019-20.

Το αντίστοιχο τμήμα της Ε.Φ.Ο.Επ.Α. για το 2019-20 θα αγωνιστεί στο Β' Τοπίκο Βορείου Ελλάδος.^[17]

Τμήμα πετοσφαίρισης γυναικών

Το τμήμα πετοσφαίρισης γυναικών ήταν το τέταρτο στη σειρά μετά το ποδόσφαιρο, το πινγκ-πονγκ και το μπάσκετ και θα είναι το πρώτο αμιγώς γυναικείο τμήμα (αφού στις ομάδες του πινγκ-πονγκ αγωνιζόταν τόσο άνδρες όσο και γυναίκες στους αγώνες των πρωταθλημάτων). Το 2016 αφού θα δημιουργηθεί η ομάδα, θα ενταχθεί στα μητρώα της Ε.Πε.Σ.Θ. (ΑΜ ΕΟΠΕ 1259)^[18] και θα λάβει μέρος στα πρωταθλήματα της, στην 2η Κατηγορία (Όμιλο Δύσης) όπως λεγόταν την αγωνιστική περίοδο 2016-17.^[19]

Από το έτος 2019-20 η ΕΠΕΣΘ θα δημιουργήσει και τρίτη κατηγορία (Γ' Τοπική) στα πρωταθλήματα των γυναικών. Η Προοδευτική Τούμπας θα αγωνιστεί σε αυτή την κατηγορία.

Τίτλοι

Ποδοσφαιρικό τμήμα

• Α' ΕΠΣΜ: 1987-88
• Β' ΕΠΣΜ: 1969-70, 1982-83, 1993-94, 2001-02
• Γ' ΕΠΣΜ: 1955-56, 2009-10

(το πρωτάθλημα του 2001-02 και του 2009-10 είναι στην ουσία τρίτης και τέταρτης κατηγορίας αντίστοιχα, λόγω της δημιουργίας της Α1 το 2001)

Τμήμα επιτραπέζιας αντισφαίρισης

• Γ' Κατηγορία Κεντρικής Μακεδονίας (Π.Ο.Φ.Επ.Α.): 2018-19

Παραπομπές

1. «Greece Team Colors». Στατιστική Παγκόσμιου Ποδοσφαίρου, rsssf.com. 
2. «Ιστορικά Αποτελέσματα, 1966-67». Από τον ιστότοπο "Ο Aldo Moro ήταν η αρχή...". 
3. «Κατηγορίες». από τον ιστότοπο "στα ξερά της ΕΠΣΜ". Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιανουαρίου 2021. 
4. «ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΗΣ ΑΛΑΝΑΣ ΤΗΣ ΤΟΥΜΠΑΣ». Από τον ιστότοπο greekarchitects.gr. 25 Σεπτέμβριος 2007. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2019. 
5. «Προοδευτική Τούμπας». από τον ιστότοπο "στα ξερά της ΕΠΣΜ". 
6. «Προοδευτική Τούμπας – Η Έκρηξη γεννιέται!!!». από τον ιστότοπο proodeutikitoumpas.wordpress.com. 
7. «Κείμενο της Προοδευτικής Έκρηξης Τούμπας». proodeutikitoumpas.gr. Προοδευτική Τούμπας. 23 Ιουνίου 2014. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2021. 
8. Λυκεσάς, Απόστολος. «Οι αναρχικοί της Τούμπας έφτιαξαν ομάδα». από τον ιστότοπο enallaktikos.gr. 'Εθνος της Κυριακής. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2019. 
9. «Κύπελλο ΕΠΣΜ 1971-72». από τον ιστότοπο "στα ξερά της ΕΠΣΜ". 
10. «Δόξα Νεάπολης». από τον ιστότοπο "στα ξερά της ΕΠΣΜ". 
11. «Κύπελλο». από τον ιστότοπο "στα ξερά της ΕΠΣΜ". 
12. «Προο Μπάσκετ 1991-2001». Από τον ιστότοπο "Ο Aldo Moro ήταν μόνο η αρχή...". 
13. «Γ2 ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΝΔΡΩΝ ΜΠΑΡΑΖ ΘΕΣΕΙΣ 9-12». Επίσημος ιστότοπος ΕΚΑΣΘ. 
14. «Πινγκ Πονγκ Προοδευτικης». Από τον ιστότοπο "Ο Aldo Moro ήταν η αρχή...". 
15. «Πινγκ Πονγκ ΕΦΟΕπΑ». Από τον ιστότοπο "Ο Aldo Moro ήταν η αρχή...". 
16. «Γ' ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 2018-2019». από τον επίσημο ιστότοπο του ΠΟΦΕπΑ. 
17. «Β' ΤΟΠΙΚΟ ΑΝΔΡΩΝ Β.ΕΛΛΑΔΑΣ». από τον επίσημο ιστότοπο της Ε.Φ.Ο.Επ.Α. ^{[νεκρός σύνδεσμος]}
18. «Tα Σωματεία της ΕΠΕΣΘ». Επίσημος ιστότοπος ΕΠΕΣΘ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Δεκεμβρίου 2018. 
19. «Βολλευ, Πρωτάθλημα ΕΠΕΣΘ». Από τον ιστότοπο "Ο Aldo Moro ήταν μόνο η αρχή...". 

Πηγές

• Ψηφιακό αρχείο εφημερίδας "Μακεδονία"
• Ψηφιακό αρχείο εφημερίδας "Αθλητική Ηχώ"
• Εφημερίδες "Σπορ του Βορρά", "Αθλητική της Βορείου Ελλάδας"

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Προοδευτική Τούμπας, επίσημος ιστότοπος.
• Προοδευτική Τούμπας Α.Ο., ανεπίσημο μπλογκ της ομάδας πριν δημιουργηθεί ο επίσημος ιστότοπος
• Αυτοοργάνωσέ το Ντοκιμαντέρ για τις αυτοοργανωμένες ποδοσφαιρικές ομάδες και τον αντιφασισμό στα γήπεδα