Άγαλμα της Ελευθερίας

Συντεταγμένες: 40°41′21″N 74°02′40″W

Μνημείο Παγκόσμιας
Κληρονομιάς της UNESCO

Άγαλμα της Ελευθερίας
Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων Π.Κ.
Χώρα μέλος	ΗΠΑ
Τύπος	μνημείο
Κριτήρια	i, vi
Ταυτότητα	307
Περιοχή	Βόρεια Αμερική
Ιστορικό εγγραφής
Εγγραφή	1984 (8η συνεδρίαση)

Το Άγαλμα της Ελευθερίας, ή αλλιώς η Ελευθερία που διαφωτίζει τον κόσμο είναι 92 μέτρα και εικονίζει την Ελευθερία ως γυναικεία μορφή, να κρατά στο υψωμένο δεξί της χέρι έναν πυρσό και στο αριστερό της μια πλάκα στην οποία αναγράφεται η ημερομηνία «4 Ιουλίου 1776», η οποία είναι η ημέρα ανεξαρτησίας των Ηνωμένων Πολιτειών. Το άγαλμα αυτό, είναι ένα δώρο από τη Γαλλία προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και δεσπόζει στην νησίδα Λίμπερτυ Άιλαντ (Liberty Island) στην είσοδο του λιμανιού της Νέας Υόρκης.^[1]

Σχετικά με την κατασκευή του αγάλματος

Η ιδέα του αγάλματος ανήκει στον Γάλλο ιστορικό Εντουάρ ντε Λαμπουλέ, ο οποίος πρότεινε να κατασκευαστεί ένα μνημείο προς τιμήν της γαλλοαμερικανικής φιλίας. ^[2] Το 1874, ο Φρεντερίκ Μπαρτολντί, έμπειρος γλύπτης, άρχισε να εργάζεται στο Παρίσι για την κατασκευή του χρησιμοποιώντας ένα παλιότερο σχέδιό του που είχε απορριφθεί. Συγκεκριμένα ο Μπαρτολντί είχε προτείνει στην κυβέρνηση της Αιγύπτου να χρηματοδοτήσει την κατασκευή ενός γιγάντiου αγάλματος στο πνεύμα του αρχαίου ελληνικού Κολοσσού της Ρόδου με αφορμή τα εγκαίνια της διώρυγας του Σουέζ.^[3] Το άγαλμα θα αναπαριστούσε μια νεαρή Αιγύπτια χωρική με μαντήλα που θα κρατούσε έναν πυρσό, θα τοποθετούνταν στο Πορτ Σάιντ και θα είχε τίτλο «η Αίγυπτος διαφωτίζει την Ασία». Αλλά η Αίγυπτος που είχε ήδη επενδύσει τεράστια χρηματικά ποσά και πολύ χρόνο για την κατασκευή της διώρυγας αρνήθηκε να χρηματοδοτήσει το άγαλμα και προτίμησε να χτίσει στη θέση του έναν φάρο ύψους 55 μέτρων. Όταν ο Λαμπουλέ πρότεινε στον Μπαρτολντί να κατασκευάσει ένα άγαλμα για την γαλλοαμερικανική φιλία, ο Μπαρτολντί βρήκε την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει το σχέδιό του και η Αιγύπτια φελάχα μετατράπηκε σε κολοσσιαία θεά ενώ ο τίτλος του αγάλματος άλλαξε και έγινε «η Ελευθερία διαφωτίζει τον κόσμο».^[3]

Τη στατική δομή του αγάλματος μελέτησε ο μηχανικός Γκυστάβ Άιφελ, για την κατασκευή ενός τεράστιου χαλύβδινου σκελετού. Τον σκελετό αυτό κάλυψε ο Μπαρτολντί με φύλλα χαλκού σφυρηλατημένα στο χέρι για να δώσει στο άγαλμα την μορφή που ήθελε. Το κολοσσιαίο άγαλμα αποσυναρμολογήθηκε σε 350 κομμάτια και μεταφέρθηκε στις ΗΠΑ το 1885, όπου συναρμολογήθηκε ξανά.^[4]

Σχετικά με την ανέγερση του αγάλματος

Το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών αποφάσισε να τοποθετηθεί στη συγκεκριμένη νησίδα, από όπου είναι ορατό σε όποιον μπαίνει ή βγαίνει από το λιμάνι της Νέας Υόρκης. Εγκαινιάστηκε στις 28 Οκτωβρίου του 1886 υπό την παρουσία μόνο δύο γυναικών, της συζύγου του Μπαρτολντί και την κόρη του προέδρου της γαλλικής επιτροπής, γεγονός που θεωρήθηκε οξύμωρο αφού το άγαλμα απεικόνιζε μία γυναίκα.^[5] Η επίσημη δικαιολογία ήταν ότι δεν είχαν προσκληθεί γυναίκες για λόγους ασφαλείας αλλά ορισμένες σουφραζέτες κατάφεραν να πλησιάσουν με πλοίο που είχαν ναυλώσει για αυτόν τον σκοπό.^[5] Επικεφαλής της πορείας διαμαρτυρίας που είχαν οργανώσει οι σουφραζέτες για την περίσταση ήταν η φεμινίστρια Ματίλντα Τζόσλιν Γκέιτζ καθώς θεωρούσε υποκρισία να παρουσιάζεται η «ελευθερία» ως γυναίκα τη στιγμή που οι αληθινές γυναίκες στην Αμερική στερούνταν πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων.^[6]

Το 1903, μετά από πρωτοβουλία της φιλάνθρωπου Τζορτζίνα Σκάιλερ^[7], τοποθετήθηκε στη βάση του αγάλματος πλακέτα που αναγράφει το σονέτο της ποιήτριας και ακτιβίστριας Έμμα Λάζαρους «Ο Νέος Κολοσσός» που είχε γραφτεί το 1883 με σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων για την ανέγερση του αγάλματος. Το ποίημα αντιπαρέβαλε στο αρρενωπό αρχαίο ελληνικό άγαλμα του Κολοσσού της Ρόδου το Άγαλμα της Ελευθερίας ως σύμβολο μητρικής ισχύoς και ισότητας που αντί να στέκεται φρουρός όπως ο αρχαίος Κολοσσός εκείνη, η «Μητέρα των εξόριστων», στέκεται στο λιμάνι καλοσωρίζοντας τους ξένους κραυγάζοντας «με χείλη βουβά» το καλωσήρθες.^[8] Το ποίημα της Λάζαρους που μέχρι σήμερα παραμένει ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα ποιήματα της σύγχρονης εποχής^[9][8][10], μετέτρεψε το άγαλμα της ελευθερίας από σύμβολο του διεθνούς ρεπουμπλικανισμού, όπως ήταν η πρόθεση του Μπαρτολντί, σε σύμβολο μητρικής φιλοξενίας και ελπίδας για τους απανταχού κατατρεγμένους.^[11] Η φράση του ποιήματος «δώστε σε μένα τους φτωχούς, τους καταφρονεμένους σας» έγινε σύμβολο των Η.Π.Α. ως χώρα που προωθεί την ελευθερία και τα τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και ως χώρα υποδοχής μεταναστών η εργασία των οποίων συνέβαλλε στην ανάπτυξή της.^[12][8]

Δεν μοιάζει με τον μπρούτζινο τον κολοσσό της Ρόδου

Που τα κυρίαρχα σκέλη του σε δυο στεριές πατούσαν·

Εδώ στις πύλες του Ωκεανού τις δυτικές θα στέκει

Μι’ αντρογυναίκα με πυρσό, που αντίς για φλόγα υψώνει

Την αστραπή αιχμάλωτη, και τ’ όνομά της: Μάνα,

Μητέρα των εξόριστων. Από τον φάρο – χέρι της

Φωτοβολάει ως πέρα παγκόσμιο καλωσόρισμα

Και μ’ ένα βλέμμα ήρεμο στ’ απάνεμο λιμάνι

Δεσπόζει που δυο δίδυμες πόλεις το περιζώνουν.

«Κρατείστε εσείς τις τελετές Χώρες Παλιές», κραυγάζει.^{[Σημ. 1]}

«Δώστε σε μένα τους φτωχούς, τους καταφρονεμένους σας

Που τσάκισαν οι συμφορές και λαχταρούν γι’ ανάσα

Ελεύθερη, στείλτε μου εδώ τους ανεμοδαρμένους,

Τους άστεγους, τους ναυαγούς κι όλο τ’ ανθρωπολόι

Που περισεύει ανέλπιδο στις σκυθρωπές ακτές σας.

Πίσω απ’ την πύλη τη χρυσή τη λάμπα μου ανυψώνω».^[13]

Το άγαλμα ζυγίζει 228,456 τόνους και το ύψος του, χωρίς τη βάση, είναι 46,5 μέτρα, ενώ με τη βάση είναι 93. Στο εσωτερικό του, 168 σκαλιά επιτρέπουν την άνοδο στο κεφάλι, όπου υπάρχουν 25 παράθυρα, και άλλα 58 στο χέρι, που κρατάει τον πυρσό, ο οποίος το 1986 καλύφθηκε με λεπτά φύλλα χρυσού 24 καρατίων.

Η βάση του φιλοξενεί από το 1972 το Μουσείο Μετανάστευσης, το 1924 ανακηρύχθηκε σε εθνικό μνημείο^[5] ενώ από το 1986 αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.^[14]

Σημειώσεις

1. Η φράση στο κείμενο της Λάζαρους είναι στην πραγματικότητα «Κρατείστε, χώρες παλιές, τα τελετουργικά σας, κραυγάζει με χείλη βουβά» (Keep, ancient lands, your storied pomp!" cries she with silent lips) αλλά στην πλακέτα που υπάρχει στο άγαλμα λείπει το κόμα μετά το κρατείστε (Keep ancient lands, your storied pomp) με αποτέλεσμα να υπάρχει συχνά η παρεξήγηση πως το ποίημα λέει «κρατείστε χώρες παλιές, τα τελετουργικά σας», που νοηματικά είναι το ακριβώς αντίθετο από αυτό που έγραψε η Λάζαρους. Shapiro, Gary (2006-12-08) "Misprint spied in Lazarus poem in Liberty Island", The New York Sun.

Δείτε επίσης

• Ο κατάλογος με τα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Άγαλμα της Ελευθερίας

• Το Άγαλμα της Ελευθερίας στην ιστοσελίδα της UNESCO
• Η επίσημη ιστοσελίδα για το Άγαλμα της Ελευθερίας
• Ο επίσημος ιστορικός οδηγός για το Άγαλμα της Ελευθερίας Αρχειοθετήθηκε 2007-06-09 στο Wayback Machine.
• Ντοκιμαντέρ για το Άγαλμα της Ελευθερίας
• Statue of Liberty-Ellis Island Foundation Η ιστοσελίδα για το Άγαλμα της Ελευθερίας
• Στοιχεία για το Άγαλμα της Ελευθερίας
• Άρθρο για το Άγαλμα της Ελευθερίας
• Ιστορικές πληροφορίες και φωτογραφίες

Παραπομπές

1. . «travelstyle.gr/agalma-tis-eleutherias-10-pragmata-pou-de-gnwrizate/». 
2. . «nps.gov/stli/Liberty Enlightening the World». 
3. Blakemore, Erin. «The Statue of Liberty Was Originally a Muslim Woman». Smithsonian Magazine (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2020. 
4. . «history.com/topics/landmarks/statue-of-liberty». 
5. «Μηχανή του χρόνου: Τι σχέση έχει το άγαλμα της Ελευθερίας με τον Κολοσσό της Ρόδου». www.news247.gr. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2020. 
6. «Matilda Joslyn Gage (U.S. National Park Service)». www.nps.gov (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2021. 
7. «Georgina Schuyler | People | Collection of Cooper Hewitt, Smithsonian Design Museum». collection.cooperhewitt.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2020. 
8. Hunter, Walt (16 Ιανουαρίου 2018). «The Story Behind the Poem on the Statue of Liberty». The Atlantic (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2020. 
9. «Emma Lazarus, The Courageous Jewish Poet Behind The Statue Of Liberty's Famous Inscription». All That's Interesting (στα Αγγλικά). 29 Αυγούστου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2020. 
10. Foundation, Poetry (6 Απριλίου 2020). «Emma Lazarus: "The New Colossus" by Austin Allen». Poetry Foundation (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2020. 
11. Auster, Paul (2005). Collected prose : autobiographical writings, true stories, critical essays, prefaces, and collaborations with artists (1η έκδοση). New York: Picador. ISBN 978-0-312-42468-8. 57694273. 
12. «Immigration and Americanization, 1880-1930». Digital Public Library of America. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2020. 
13. «Emma Lazarus «Ο νέος κολοσσός» (μετφρ. Μήτσος Λυγίζος) [Απαγγελία- Επιμέλεια: Παναγιώτης Μανιάτης]». Ποιείν. 27 Ιουλίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2020. 
14. . «whc.unesco.org/en/Statue of Liberty».