Ruby

Ruby
Γενικά
Ημερ. Δημιουργίας1995
Είδοςσυναρτησιακή γλώσσα προγραμματισμού, διερμηνευμένη γλώσσα, ελεύθερο λογισμικό, γλώσσα προγραμματισμού
Διανομή
Έκδοση3.3.6 (5 Νοέμβριος 2024)[1]
ΛειτουργικάMicrosoft Windows, Linux, BSD, macOS
Ανάπτυξη
Γραμμένο σεC
Άδεια χρήσηςGPLv2
Σύνδεσμοι
Επίσημος ιστότοπος
https://www.ruby-lang.org/
Αποθετήριο κώδικα
https://git.ruby-lang.org/ruby.git

Η Ruby είναι μια δυναμική, ανακλαστική, αντικειμενοστρεφής γλώσσα προγραμματισμού γενικής χρήσης, που συνδυάζει μια σύνταξη επηρεασμένη από την Perl με χαρακτηριστικά από τη Smalltalk. Η Ruby προήλθε από την Ιαπωνία στα μέσα της δεκαετίας του 1990 και αρχικά σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε από τον Γιουκιχίρο Ματσουμότο. Βασικές της επιρροές είναι η Perl, η Smalltalk, η Eiffel και η Lisp.

Η Ruby υποστηρίζει πολλαπλά παραδείγματα προγραμματισμού όπως ο συναρτησιακός προγραμματισμός, ο αντικειμενοστρεφής προγραμματισμός, ο προστακτικός προγραμματισμός και ο ανακλαστικός (reflective) προγραμματισμός. Έχει σύστημα δυναμικών τύπων και αυτόματη διαχείριση μνήμης, επομένως μοιάζει σε κάποια χαρακτηριστικά της με την Python, την Perl, τη Lisp, τη Dylan, την Pike και τη CLU.

Η πρότυπη υλοποίηση 1.8.7 της Ruby είναι γραμμένη σε C, σαν μια διερμηνευόμενη γλώσσα ενός περάσματος. Προς το παρόν δεν υπάρχει κάποιο επίσημο πρότυπο αναφοράς για τη γλώσσα Ruby, επομένως η αρχική υλοποίηση θεωρείται το ντε φάκτο σημείο αναφοράς. Υπάρχουν αρκετές (ολοκληρωμένες ή σε ανάπτυξη) εναλλακτικές υλοποιήσεις της γλώσσας, συμπεριλαμβανομένων των YARV, JRuby, Rubinius, IronRuby, MacRuby και HotRuby, κάθε μια από τις οποίες και έχει διαφορετική προσέγγιση, με τις IronRuby, JRuby και MacRuby να προσφέρουν just-in-time compilation και τη MacRuby να προσφέρει επιπλέον ahead-of-time compilation. Ο κώδικας της επίσημης έκδοσης 1.9 χρησιμοποιεί τη YARV, όπως και αυτός της έκδοσης 2.0 (σε ανάπτυξη), η οποία και θα αντικαταστήσει την πιο αργή Ruby MRI.

Ιστορία

Γιουκιχίρο Ματσουμότο, ο δημιουργός της Ruby.

Η αρχική ιδέα για τη Ruby προέκυψε στις 24 Φεβρουαρίου 1993 από τον Γιουκιχίρο Ματσουμότο που είχε σκοπό να δημιουργήσει μια νέα γλώσσα που θα ισορροπούσε μεταξύ συναρτησιακού και προστακτικού προγραμματισμού.[2] Ο Ματσουμότο έχει δηλώσει: "Ήθελα μια γλώσσα σεναρίων πιο ισχυρή από την Perl και πιο αντικειμενοστρεφή από την Python. Για αυτό αποφάσισα να σχεδιάσω τη δική μου γλώσσα".[3]

Ετυμολογία του ονόματος "Ruby"

Το όνομα "Ruby" αποφασίστηκε στη διάρκεια μιας ηλεκτρονικής συνομιλίας μεταξύ του Ματσουμότο και του Κέιτζου Ισιτσούκα στις 24 Φεβρουαρίου του 1993, πριν γραφεί κώδικας για τη γλώσσα.[4] Αρχικά προτάθηκαν δύο ονόματα: "Coral" και "Ruby", με το τελευταίο να είναι η επιλογή του Ματσουμότο σε ένα μήνυμα ηλεκτρονικής αλληλογραφίας στη συνέχεια στον Ισιτσούκα.[5] Ο Matsumoto αργότερα είχε δηλώσει ότι ένας παράγοντας υπέρ της επιλογής του ονόματος "Ruby" ήταν το ότι βρισκόταν στην "πέτρα γενεθλίων" (birthstone) ενός από τους συναδέλφους του.[6]

Αρχική δημοσιοποίηση

Η πρώτη δημόσια έκδοση της Ruby 0.95 ανακοινώθηκε σε εγχώριες ομάδες νέων (newsgroups) της Ιαπωνίας την 21η Δεκεμβρίου 1995.[7][8] Στη συνέχεια τρεις εκδόσεις της Ruby έγιναν διαθέσιμες στο διάστημα δύο ημερών[4], ταυτόχρονα με τη δημιουργία της λίστας ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ruby-list (στην Ιαπωνική γλώσσα), η οποία ήταν η πρώτη λίστα για τη νέα γλώσσα.

Ήδη σε αυτή τη φάση της ανάπτυξης ήταν παρόντα αρκετά από τα χαρακτηριστικά που έγιναν γνώριμα από τις επόμενες εκδόσεις της Ruby, όπως η αντικειμενοστρεφής σχεδίαση, οι κλάσεις με κληρονομικότητα, τα mixin, οι απαριθμητές (iterators), τα κλεισίματα (closures), ο χειρισμός εξαιρέσεων (exception handling), και η συλλογή απορριμμάτων.[9]

Ruby 1.0

Η Ruby έφτασε την έκδοση 1.0 στις 25 Δεκεμβρίου 1996.[4]

Μετά την έκδοση Ruby 1.3 το 1999, άρχισε η πρώτη λίστα ταχυδρομείου στην αγγλική γλώσσα, η ruby-talk,[3] που υπήρξε η αρχή ενός αυξανόμενου ενδιαφέροντος για τη γλώσσα εκτός Ιαπωνίας. Το Σεπτέμβριο του 2000, τυπώθηκε το πρώτο βιβλίο στην αγγλική, το "Programming Ruby", το οποίο και αργότερα δημοσιεύθηκε ελεύθερα για το κοινό, ωθώντας και άλλο τη χρήση της Ruby στον αγγλόφωνο κόσμο.

Ruby on Rails

Δείτε επίσης: Ruby on Rails

Το 2005, το ενδιαφέρον για τη γλώσσα Ruby εκτοξεύθηκε σε συνδυασμό με το Ruby on Rails, ένα πλαίσιο ανάπτυξης Web εφαρμογών (web application framework) γραμμένο σε Ruby. Το Rails συχνά θεωρείται ότι έκανε "διάσημη" τη Ruby και συνδέεται τόσο στενά με αυτήν που συχνά οι νέοι προγραμματιστές σε Ruby θεωρούν τη γλώσσα και το πλαίσιο ταυτόσημα.[10]

Ruby 1.9.1

Η Ruby 1.9.1 εισάγει κάποιες σημαντικές αλλαγές σε σχέση με την έκδοση 1.8.6. Κάποια παραδείγματα ακολουθούν:

  • Τοπικές μεταβλητές (μεταβλητές που είναι ορατές μόνο στην ενότητα/block στην οποία δηλώθηκαν)
  • Επιπλέον σύνταξη για λ-εκφράσεις (fun = ->(a,b) { puts a + b })
  • Υποστηρίζονται κωδικοποιήσεις χαρακτήρων ανά συμβολοσειρά

Φιλοσοφία

Ο Ματσουμότο έχει πει ότι η Ruby έχει σχεδιαστεί για παραγωγικότητα και ευχάριστη χρήση από τον προγραμματιστή, ακολουθώντας τις αρχές της καλής σχεδίασης διεπαφών χρήστη.[11] Τονίζει ότι η σχεδίαση συστημάτων πρέπει να δίνει έμφαση στις ανθρώπινες ανάγκες, και όχι σε αυτές του υπολογιστή:[12]

Συχνά οι άνθρωποι, ειδικά οι μηχανικοί υπολογιστών, εστιάζουν στους υπολογιστές. Σκέφτονται: "Κάνοντας αυτό, ο υπολογιστής θα τρέξει πιο γρήγορα. Κάνοντας αυτό, ο υπολογιστής θα τρέξει πιο αποδοτικά. Κάνοντας αυτό, ο υπολογιστής θα ..." Εστιάζουν την προσοχή τους στους υπολογιστές. Αλλά στην πραγματικότητα πρέπει να εστιάσουμε στους ανθρώπους, στο πώς οι άνθρωποι προγραμματίζουν ή χειρίζονται τις εφαρμογές των υπολογιστών. Είμαστε τα αφεντικά. Οχι οι σκλάβοι.

Η Ruby λέγεται ότι ακολουθεί την "αρχή της ελάχιστης έκπληξης", το οποίο σημαίνει ότι η γλώσσα πρέπει να συμπεριφέρεται έτσι ώστε να μην μπερδεύονται οι έμπειροι χρήστες της. Ο Ματσουμότο έχει πει ότι ο βασικός στόχος της σχεδίασής του ήταν να δημιουργήσει μια γλώσσα, την οποία θα απολάμβανε ο ίδιος να χρησιμοποιεί, ελαχιστοποιώντας την προγραμματιστική δουλειά και τα πιθανά διφορούμενα σημεία. Έχει πει ότι δεν είχε εφαρμόσει την αρχή της ελάχιστης έκπληξης στη Ruby,[12] αλλά η φράση έχει πια συνδεθεί στενά με αυτήν. Η φράση η ίδια έχει υπάρξει πηγή εκπλήξεων, αφού οι αρχάριοι χρήστες πιστεύουν ότι σημαίνει ότι οι συμπεριφορές της Ruby προσπαθούν να μοιάσουν σε αυτές άλλων γνώριμων γλωσσών. Σε μια συζήτηση το Μάιο του 2005 στην ομάδα comp.lang.ruby, ο Ματσουμότο προσπάθησε να κρατήσει μια απόσταση μεταξύ της Ruby και της παραπάνω "αρχής", εξηγώντας ότι, αφού κάθε σχεδιαστική απόφαση θα καταπλήξει κάποιον, χρησιμοποιεί ένα προσωπικό μέτρο για την αποτίμηση της "έκπληξης". Αν αυτό το προσωπικό μέτρο παραμένει συνεπές, θα υπάρχουν λίγες εκπλήξεις για αυτούς που το γνωρίζουν.[13]

Ο Matsumoto το περιέγραψε ως εξής σε μια συνέντευξη:[12]

Κάθε άνθρωπος έχει ένα προσωπικό παρελθόν. Κάποιος μπορεί να ήρθε από την Python, κάποιος άλλος από την Perl, και μπορεί να εκπλαγούν από διάφορες όψεις της γλώσσας. Τότε έρχονται και μου λένε, 'ένιωσα έκπληξη από αυτό το χαρακτηριστικό της γλώσσας, η Ruby παραβαίνει την αρχή της ελάχιστης έκπληξης.' Περίμενε. Περίμενε. Η αρχή της ελάχιστης έκπληξης δεν είναι μόνο για εσένα. Η αρχή της ελάχιστης έκπληξης σημαίνει την αρχή της ελάχιστης δικής μου έκπληξης. Και αυτό σημαίνει ότι ισχύει όταν έχεις μάθει τη Ruby αρκετά καλά. Για παράδειγμα, ήμουν προγραμματιστής της C++ πριν αρχίσω τη σχεδίαση της Ruby. Προγραμμάτιζα αποκλειστικά σε C++ για δύο με τρία χρόνια. Και μετά από δύο χρόνια προγραμματισμού με C++, η γλώσσα αυτή εξακολουθεί να με εκπλήσσει.

Χαρακτηριστικά

  • Πλήρως αντικειμενοστρεφής με κληρονομικότητα, mixin, και μετακλάσεις[14]
  • Δυναμικοί τύποι και Duck typing
  • Τα πάντα είναι εκφράσεις (ακόμα και οι εντολές) και τα πάντα εκτελούνται προστακτικά (ακόμα και οι δηλώσεις)
  • Σύντομη και ευέλικτη σύνταξη [15] που ελαχιστοποιεί το "συντακτικό θόρυβο" και είναι η βάση για γλώσσες συγκεκριμένων πεδίων (domain specific languages)[16]
  • Δυναμική ανάκλαση και τροποποίηση αντικειμένων στο χρόνο εκτέλεσης για τη διευκόλυνση του μεταπρογραμματισμού
  • Κλεισίματα, απαριθμητές και γεννήτριες, με μια μοναδική σύνταξη ενοτήτων (blocks)[17]
  • Ρητός συμβολισμός για δυναμικούς πίνακες, πίνακες κατακερματισμού (hashes), κανονικές εκφράσεις και σύμβολα
  • Ενσωμάτωση κώδικα σε συμβολοσειρές (variable interpolation)
  • Παράμετροι με εξορισμού τιμές (Default arguments)
  • Τέσσερα επίπεδα εμβέλειας μεταβλητών: καθολική, κλάσης, στιγμιότυπου κλάσης και τοπική, που σημειώνονται με σύμβολα (sigils) και χρήση κεφαλαίων-μικρών ανά περίπτωση
  • Αυτόματη συλλογή απορριμμάτων
  • Συνέχειες (continuations) πρώτης τάξης
  • Αυστηροί κανόνες έμμεσης μετατροπής τιμών αληθείας (τα πάντα είναι αληθή εκτός του false και του nil)
  • Χειρισμός εξαιρέσεων
  • Υπερφόρτωση τελεστών
  • Ενσωματωμένη υποστήριξη για ρητούς αριθμούς, μιγαδικούς αριθμούς και αριθμητική άπειρης ακρίβειας
  • Ρυθμιζόμενη διανομή των κλήσεων μεθόδων (dispatch) (με τις method_missing και const_missing)
  • Εγγενή νήματα και συνεργατικές ίνες (cooperative fibers)
  • Αρχική υποστήριξη για το πρότυπο Unicode και πολλαπλές κωδικοποιήσεις χαρακτήρων (αν και με κάποια προβλήματα μέχρι την έκδοση 1.9)[18]
  • plug-in API σε C
  • Το κέλυφος Ruby
  • Κεντρική διαχείριση πακέτων μέσω των RubyGems
  • Έχει υλοποιηθεί σε όλες τις σημαντικές πλατφόρμες
  • Μεγάλη βασική βιβλιοθήκη

Σημασιολογία

Η Ruby είναι αντικειμενοστρεφής: κάθε τύπος δεδομένων είναι αντικείμενο, συμπεριλαμβανομένων και των κλάσεων και των τύπων που άλλες γλώσσες θεωρούν βασικούς (όπως οι ακέραιοι, οι τιμές αλήθειας και η τιμή "nil"). Κάθε συνάρτηση είναι μια μέθοδος. Οι τιμές με όνομα (μεταβλητές) πάντα είναι αναφορές σε αντικείμενα, και όχι τα ίδια τα αντικείμενα. Η Ruby υποστηρίζει κληρονομικότητα με δυναμική διανομή μεθόδων (dynamic dispatch), mixin και μεθόδους singleton (που ανήκουν και ορίζονται μόνο σε ένα αντικείμενο και όχι σε ολόκληρη την κλάση). Αν και η Ruby δεν υποστηρίζει πολλαπλή κληρονομικότητα, οι κλάσεις μπορούν να εισάγουν μονάδες κώδικα (modules) σαν mixin. Η διαδικαστική σύνταξη υποστηρίζεται αλλά όλες οι μέθοδοι που ορίζονται εκτός της εμβέλειας ενός συγκεκριμένου αντικειμένου είναι στην πραγματικότητα μέθοδοι της κλάσης Object. Επειδή η κλάση αυτή είναι η βασική κλάση κάθε άλλης βάσης, οι αλλαγές είναι ορατές σε όλες τις κλάσεις και τα αντικείμενα.

Η Ruby έχει περιγραφεί σαν γλώσσα προγραμματισμού πολλών παραδειγμάτων: επιτρέπει διαδικαστικό προγραμματισμό (ο ορισμός συναρτήσεων/μεταβλητών εκτός κλάσεων τις κάνει μέρος της κλάσης ρίζας, 'self' Object), με αντικειμενοστρεφή χαρακτηριστικά (τα πάντα είναι αντικείμενα) ή συναρτησιακά χαρακτηριστικά και συνέχειες - όλες οι εντολές έχουν τιμές, και οι συναρτήσεις επιστρέφουν την τελευταία τιμή τους). Επιτρέπει ενδοσκόπηση (introspection), ανάκλαση (reflection) και μεταπρογραμματισμό, και υποστηρίζει [19] νήματα βασισμένα στο διερμηνέα. Η Ruby έχει δυναμικό σύστημα τύπων και υποστηρίζει παραμετρικό πολυμορφισμό.

Σύμφωνα με τη λίστα συχνών ερωτήσεων της Ruby,[20]:

"Αν σας αρέσει η Perl, θα σας αρέσει η Ruby και θα νιώσετε άνετα με τη σύνταξή της. Αν σας αρέσει η Smalltalk, θα σας αρέσει η Ruby και θα νιώσετε άνετα με τη σημασιολογία της. Αν σας αρέσει η Python, μπορεί (ή μπορεί και όχι) να σας ξενίσει η τεράστια διαφορά στη φιλοσοφία σχεδίασης μεταξύ της Python και των Ruby/Perl."

Σύνταξη

Η σύνταξη της Ruby είναι παρόμοια με αυτή της Perl και της Python. Οι ορισμοί κλάσεων και μεθόδων ξεχωρίζουν από λέξεις-κλειδιά. Σε αντίθεση με την Perl, δεν είναι απαραίτητο οι μεταβλητές να έχουν στην αρχή τους ένα αναγνωριστικό σύμβολο. Όταν αυτό όμως χρησιμοποιείται αλλάζει η σημασία της εμβέλειας της μεταβλητής. Η εμφανέστερη διαφορά σε σχέση με τη C και την Perl είναι ότι συνήθως χρησιμοποιούνται λέξεις-κλειδιά για τον ορισμό λογικών ενοτήτων κώδικα, χωρίς αγκύλες (δηλ., ζευγάρι { και }). Για πρακτικούς λόγους, δεν υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ εκφράσεων και εντολών[21]. Οι αλλαγές γραμμής είναι σημαντικές και αποτελούν το τέλος μιας εντολής - επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα ελληνικό ερωτηματικό στη θέση τους. Σε αντιδιαστολή με την Python, οι εσοχές (indentation) δεν έχουν σημασία.

Μια από τις διαφορές της Ruby σε σχέση με την Python και την Perl είναι ότι η Ruby κρατά όλες τις μεταβλητές ενός αντικειμένου σαν ιδιωτικές (private) μέσα σε μια κλάση και τις εκθέτει προς τα έξω μόνο μέσω μεθόδων πρόσβασης (attr_writer, attr_reader, κλπ.). Σε αντίθεση με τις μεθόδους "getter" και "setter" άλλων γλωσσών όπως η C++ ή η Java, οι μέθοδοι πρόσβασης στη Ruby δημιουργούνται με μια γραμμή κώδικα με χρήση μεταπρογραμματισμού. Επειδή η κλήση αυτών των μεθόδων δε χρειάζεται παρενθέσεις, είναι εύκολο να αλλάξουμε μια μεταβλητή ενός αντικειμένου σε μια πλήρη συνάρτηση, χωρίς να αλλάξουμε ούτε μια γραμμή κώδικα ή refactoring, επιτυγχάνοντας παρόμοια λειτουργικότητα με τα μέλη ιδιοτήτων της C# και της VB.NET. Οι περιγραφείς ιδιοτήτων της Python (property descriptors) είναι παρόμοιοι αλλά έχουν ένα κόστος στη φάση της ανάπτυξης του λογισμικού. Αν κάποιος αρχίσει στην Python με μια δημόσια μεταβλητή ενός αντικειμένου και στη συνέχεια αλλάξει την υλοποίησή της σε μια ιδιωτική μεταβλητή που φαίνεται μέσα από έναν περιγραφέα ιδιοτήτων, ο εσωτερικός κώδικας της κλάσης μπορεί να χρειαστεί να διορθωθεί ώστε να χρησιμοποιεί την ιδιωτική μεταβλητή και όχι τη δημόσια. Η Ruby αφαιρεί αυτήν την επιλογή της σχεδίασης, επιβάλλοντας όλες οι μεταβλητές αντικειμένων να είναι ιδιωτικές, αλλά παρέχει έναν απλό τρόπο να ορίζονται μέθοδοι get και set. Αυτό συμφωνεί με την ιδέα ότι στη Ruby, κανείς δεν έχει άμεση πρόσβαση στα εσωτερικά μέλη μιας κλάσης από το εξωτερικό της αλλά μπορεί μόνο να στείλει ένα μήνυμα στην κλάση και να λάβει μια απάντηση.

Δείτε τα παραδείγματα για δείγματα κώδικα που δείχνουν τη σύνταξη της Ruby.

Διαφορές στη συμπεριφορά σε σχέση με άλλες γλώσσες

Κάποια χαρακτηριστικά που διαφέρουν σημαντικά σε σχέση με γλώσσες όπως η C ή η Perl:

  • Η σύνταξη της γλώσσας διακρίνει μεταξύ κεφαλαίων και μικρών στα αναγνωριστικά (identifiers), θεωρώντας ότι οι μεταβλητές με κεφαλαία είναι σταθερές.
  • Τα σύμβολα $ και @ δεν δείχνουν τον τύπο της μεταβλητής όπως στην Perl, αλλά την εμβέλειά της.
  • Για να δείξετε έναν αριθμό κινητής υποδιαστολής χωρίς δεκαδικό μέρος, πρέπει να τελειώνει σε 0 (99.0) ή να μετατρέπεται ρητά (99.to_f). Δεν αρκεί να προστεθεί η τελεία (99.) γιατί οι αριθμοί ακολουθούν τη σύνταξη των μεθόδων.
  • Η αποτίμηση τιμών αληθείας δεδομένων που δεν είναι αυτού του τύπου είναι αυστηρή: το 0, το "" και το [] αποτιμώνται σε true. Στη C, η έκφραση 0 ? 1 : 0 αποτιμάται σε 0 (δηλ. false). Στη Ruby, όμως, επιστρέφει 1, γιατί όλοι οι αριθμοί αποτιμώνται σε true; μόνο το nil και το false αποτιμώνται σε false. Ένα αποτέλεσμα αυτού του κανόνα είναι ότι οι μέθοδοι της Ruby κατά σύμβαση — για παράδειγμα, οι αναζητήσεις κανονικών εκφράσεων — όταν επιτύχουν επιστρέφουν αριθμούς, συμβολοσειρές, λίστες ή άλλες τιμές που δεν είναι false αλλά επιστρέφουν nil όταν αποτύχουν. Αυτή η σύμβαση χρησιμοποιείται επίσης και στη Smalltalk, όπου μόνο τα ειδικά αντικείμενα true και false μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε μια έκφραση αλήθειας.
  • Οι εκδόσεις πριν την 1.9 χρησιμοποιούν απλούς ακέραιους για να αναπαραστήσουν τους χαρακτήρες, όπως στη C. Αυτό μπορεί να προκαλέσει εκπλήξεις όταν τεμαχίζονται οι συμβολοσειρές: το "abc"[0] επιστρέφει 97 (τον κώδικα ASCII του πρώτου χαρακτήρα της συμβολοσειράς) - για να πάρουμε "a" πρέπει να χρησιμοποιηθεί η "abc"[0,1] (υποσυμβολοσειρά μήκους 1) ή η "abc"[0].chr.
  • Η έκφραση statement until expression, σε αντίθεση με τις αντίστοιχες εντολές άλλων γλωσσών (π.χ. do { statement } while (!(expression)); στη C/C++/...), στην πραγματικότητα δεν τρέχει ποτέ την εντολή statement αν η έκφραση expression είναι ήδη αληθής. Αυτό συμβαίνει γιατί η statement until expression είναι στην πραγματικότητα μια πιο φιλική μορφή (syntactic sugar) της until expression; statement; end, η αντίστοιχη της οποίας στη C/C++ είναι η while (!(expression)) { statement; }, όπως η statement if expression είναι ισοδύναμη με την if (expression) { statement; }. Όμως, η σύνταξη begin statement end until expression στη Ruby θα εκτελέσει την εντολή statement μια φορά ακόμα και αν η έκφραση expression είναι ήδη αληθής, μια συμπεριφορά που μοιάζει με αυτή του "do-while" άλλων γλωσσών.
  • Επειδή οι σταθερές είναι αναφορές σε αντικείμενα, η αλλαγή αυτού στο οποίο δείχνει μια μεταβλητή δημιουργεί μια προειδοποίηση αλλά η τροποποίηση του ίδιου του αντικειμένου όχι. Για παράδειγμα, ο κώδικας Greeting << " world!" if Greeting == "Hello" δεν εμφανίζει κάποιο μήνυμα λάθους η προειδοποίησης. Αυτό είναι παρόμοιο με τις μεταβλητές final της Java ή με τους δείκτες const σε μη-const αντικείμενα στη C++, αλλά η Ruby επιτρέπει το "πάγωμα" ενός αντικειμένου, σε αντίθεση με τη Java.

Κάποια χαρακτηριστικά που διαφέρουν σε σχέση με άλλες γλώσσες:

  • Οι συνηθισμένοι τελεστές για εκφράσεις συνθήκης, and και or, δεν ακολουθούν τους κανονικούς κανόνες προτεραιότητας: ο and δεν έχει προτεραιότητα έναντι του or. Η Ruby επίσης έχει τελεστές εκφράσεων || και && που δουλεύουν με τον κλασικό τρόπο.

Αλληλεπίδραση

Δείτε επίσης Interactive Ruby Shell

Η επίσημη διανομή της Ruby περιλαμβάνει το "irb", έναν αλληλεπιδραστικό διερμηνέα γραμμής εντολών που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για γρήγορες δοκιμές κώδικα. Το παρακάτω κομμάτι κώδικα αναπαριστά ένα παράδειγμα χρήσης του irb: 

$ irb
irb(main):001:0> puts "Hello, World"
Hello, World
=> nil
irb(main):002:0> 1+2
=> 3

Παραδείγματα

Τα παρακάτω παραδείγματα μπορούν να εκτελεστούν από ένα κέλυφος της Ruby όπως το Interactive Ruby Shell ή να αποθηκευτούν σε ένα αρχείο και να εκτελεστούν από τη γραμμή εντολών γράφοντας ruby <filename>.

Το κλασικό παράδειγμα Hello world: 

puts "Hello World!"

Βασικός κώδικας σε Ruby: 

# Τα πάντα, συμπεριλαμβανομένων των τιμών, είναι αντικείμενα, επομένως αυτό δουλεύει:
-199.abs                                                # 199
"ruby is cool".length                                   # 12
"Your mother is nice.".index("u")                       # 2
"Nice Day Isn't It?".downcase.split("").uniq.sort.join  # " '?acdeinsty"

Μετατροπές: 

puts "What's your favorite number?"
number = gets.chomp
output_number = number.to_i + 1
puts output_number.to_s + ' is a bigger and better favorite number.'

Συμβολοσειρές

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να δηλωθούν συμβολοσειρές στη Ruby.

Τα παρακάτω παραδείγματα είναι ισοδύναμα και υποστηρίζουν την παρεμβολή συμβολοσειρών (interpolation): 

a = "\nThis is a double-quoted string\n"
a = %Q{\nThis is a double-quoted string\n}
a = %{\nThis is a double-quoted string\n}
a = %/\nThis is a double-quoted string\n/
a = <<-BLOCK

This is a double-quoted string
BLOCK

Οι παρακάτω αναθέσεις είναι ισοδύναμες και παράγουν βασικές συμβολοσειρές: 

a = 'This is a single-quoted string'
a = %q{This is a single-quoted string}

Συλλογές

Δημιουργία και χρήση ενός πίνακα: 

a = [1, 'hi', 3.14, 1, 2, [4, 5]]
 
puts a[2]           # 3.14
puts a.[](2)        # 3.14
puts a.reverse      # [[4, 5], 2, 1, 3.14, 'hi', 1]
puts a.flatten.uniq # [1, 'hi', 3.14, 2, 4, 5]

Δημιουργία και χρήση ενός πίνακα συσχετίσεων (πίνακες κατακερματισμού ή hashes στη Ruby): 

hash = { :water => 'wet', :fire => 'hot' }
puts hash[:fire] # Τυπώνει:  hot

hash.each_pair do |key, value| # Ή:  hash.each do |key, value|
  puts "#{key} is #{value}"
end
 
# Τυπώνει: water is wet
#          fire is hot

hash.delete :water # Σβήνει το :water => 'wet'
hash.delete_if {|key,value| value=='hot'} # Σβήνει το :fire => 'hot'

Ενότητες και απαριθμητές

Σύνταξη με δύο τρόπους για τη δημιουργία ενοτήτων κώδικα: 

{ puts "Hello, World!" } # Παρατηρήστε τις { αγκύλες }
#ή
do puts "Hello, World!" end

Όταν δημιουργείται μια ενότητα κώδικα, πάντα είναι συνδεδεμένη με μια μέθοδο, ως προαιρετική παράμετρο της ενότητας.

Πέρασμα σαν παράμετρο μιας ενότητας για να είναι κλείσιμο: 

# Σε μια μεταβλητή αντικειμένου (σημειώνεται με '@') καταγράφεται η ενότητα.
def remember(&a_block)
  @block = a_block
end
 
# Κλήση της παραπάνω μεθόδου, της δίνεται μια ενότητα που παίρνει ένα όνομα.
remember {|name| puts "Hello, #{name}!"}
 
# Όταν πρέπει (για το αντικείμενο) -- κάλεσε το κλείσιμο!
@block.call("Jon")
# => "Hello, Jon!"

Δημιουργία μιας ανώνυμης συνάρτησης: 

proc {|arg| print arg}
Proc.new {|arg| print arg}
lambda {|arg| print arg}

Επιστροφή ενός κλεισίματος από μια μέθοδο: 

def create_set_and_get(initial_value=0) # Εξ'ορισμού τιμή  0
  closure_value = initial_value
  return Proc.new {|x| closure_value = x}, Proc.new { closure_value }
end

setter, getter = create_set_and_get  # δηλ. επιστρέφει δυο τιμές
setter.call(21)
getter.call # => 21

#Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε μια μεταβλητή παράμετρο σαν δέσμευση για το κλείσιμο. 
#Το παραπάνω μπορεί να γραφεί σαν...

def create_set_and_get(closure_value=0)
  proc {|x| closure_value = x } , proc { closure_value }
end

Αποδίδοντας τη ροής του ελέγχου προγράμματος σε μια ενότητα που δόθηκε στο χρόνο κλήσης: 

def use_hello
  yield "hello"
end
 
# Κλήση της παραπάνω μεθόδου, δίνοντάς της μια ενότητα.
use_hello {|string| puts string} # => 'hello'

Απαρίθμηση ακολουθιών και πινάκων με τη χρήση ενοτήτων: 

array = [1, 'hi', 3.14]
array.each {|item| puts item }
# => 1
# => 'hi'
# => 3.14

array.each_index {|index| puts "#{index}: #{array[index]}" }
# => 0: 1
# => 1: 'hi'
# => 2: 3.14

(3..6).each {|num| puts num }
# => 3
# => 4
# => 5
# => 6

Μια μέθοδος όπως η inject() μπορεί να δέχεται και μια παράμετρο και μια ενότητα. Η inject εκτελείται σε κάθε μέλος μιας λίστας, εκτελώντας κάποια συνάρτηση σε αυτό, κρατώντας ένα σύνολο. Αυτό είναι ανάλογο με τη συνάρτηση foldl στις συναρτησιακές γλώσσες προγραμματισμού. Για παράδειγμα: 

[1,3,5].inject(10) {|sum, element| sum + element} # => 19

Στο πρώτο πέρασμα, η ενότητα δέχεται το 10 (την παράμετρο) σαν sum, και το 1 (το πρώτο στοιχείο του πίνακα) σαν στοιχείο και επιστρέφει 11. Το 11 τότε γίνεται το sum του επόμενου περάσματος, που προστίθεται στο 3 για να γίνει 14. Το 14 στη συνέχεια προστίθεται στο 5, για να επιστρέψει τελικά 19.

Οι ενότητες δουλεύουν με πολλές ενσωματωμένες μεθόδους: 

File.open('file.txt', 'w') do |file| # 'w' σημαίνει "γράψιμο".
  file.puts 'Wrote some text.'
end                                  # Το αρχείο κλείνει αυτόματα εδώ

File.readlines('file.txt').each do |line|
  puts line
end
# => Wrote some text.

Χρησιμοποιώντας μια απαρίθμηση και μια ενότητα για να πάρουμε το τετράγωνο των αριθμών από το 1 ως το 10: 

(1..10).collect {|x| x*x} # => [1, 4, 9, 16, 25, 36, 49, 64, 81, 100]

Κλάσεις

Ο παρακάτω κώδικας ορίζει μια κλάση με το όνομα Person. Εκτός του 'initialize', του κλασικού κατασκευαστή (constructor) που δημιουργεί νέα αντικείμενα, έχει δύο μεθόδους: μία που αντικαθιστά τον τελεστή σύγκρισης <=> (ώστε το Array#sort να ταξινομεί κατά ηλικία) και μία που αντικαθιστά τη μέθοδο to_s (ώστε η Kernel#puts να μπορεί να μορφοποιήσει την έξοδό της). Εδώ ο κώδικας "attr_reader" είναι ένα παράδειγμα μεταπρογραμματισμού σε Ruby: η "attr_accessor" ορίζει μεθόδους "getter" και "setter" των μεθόδων των αντικειμένων, ενώ η "attr_reader" μόνο μεθόδους "getter". Επίσης, η τελευταία αποτιμημένη εντολή μιας μεθόδου είναι και η τιμή που επιστρέφει, επιτρέποντας την παράλειψη της 'return'. 

class Person
  attr_reader :name, :age
  def initialize(name, age)
    @name, @age = name, age
  end
  def <=>(person) # Τελεστής σύγκρισης για ταξινόμηση
    @age <=> person.age
  end
  def to_s
    "#@name (#@age)"
  end
end
 
group = [
  Person.new("Bob", 33), 
  Person.new("Chris", 16), 
  Person.new("Ash", 23) 
]

puts group.sort.reverse

Τα παραπάνω τυπώνουν τρία ονόματα σε αντίστροφη σειρά ηλικίας: 

Bob (33)
Ash (23)
Chris (16)

Ανοιχτές κλάσεις

Στη Ruby οι κλάσεις δεν είναι ποτέ κλειστές: μπορείτε πάντα να προσθέσετε μεθόδους σε μια υπάρχουσα κλάση. Αυτό εφαρμόζεται τόσο στις κλάσεις που γράφετε, όσο και στις ενσωματωμένες κλάσεις. Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να ανοίξετε τον ορισμό μιας υπάρχουσας κλάσης, και τα νέα περιεχόμενα που θα ορίσετε θα προστεθούν εκεί. Ένα απλό παράδειγμα πρόσθεσης μια νέας μεθόδου στην κλάση Time της βασικής βιβλιοθήκης: 

# ξανα-ανοίγει την κλάση Time της Ruby
class Time
  def yesterday
    self - 86400
  end
end
 
today = Time.now # => Thu Aug 14 16:51:50 +1200 2008
yesterday = today.yesterday # => Wed Aug 13 16:51:50 +1200 2008

Η προσθήκη μεθόδων σε κλάσεις που έχουν ήδη οριστεί συχνά ονομάζεται "μπάλωμα-μαϊμού" (monkey-patching). Η πρακτική αυτή, μπορεί να οδηγήσει σε πιθανές συγκρούσεις όσον αφορά τη συμπεριφορά του κώδικα και στη συνέχεια σε απρόβλεπτα αποτελέσματα. Αν ακολουθείται χωρίς προσοχή μπορεί να οδηγήσει σε πρόβλημα διαχείρισης του μεγέθους του κώδικα.

Εξαιρέσεις

Μια εξαίρεση εμφαίζεται με την κλήση της raise: 

raise

Σε μια εξαίρεση μπορεί να προστεθεί ένα προαιρετικό μήνυμα: 

raise "This is a message"

Μπορεί επίσης να δοθεί ο τύπος της εξαίρεσης: 

raise ArgumentError, "Illegal arguments!"

Εναλλακτικά μπορείτε να περάσετε ένα στιγμιότυπο μιας εξαίρεσης στη μέθοδο raise: 

raise ArgumentError.new("Illegal arguments!")

Το παρακάτω σχήμα κώδικα είναι χρήσιμο όταν θέλετε να εμφανιστεί μια εξαίρεση κάποιας ιδιαίτερης κλάσης, της οποίας ο κατασκευαστής δέχεται παραπάνω από ένα ορίσματα: 

class ParseError < Exception
  def initialize input, line, pos
    super "Could not parse '#{input}' at line #{line}, position #{pos}"
  end
end

raise ParseError.new("Foo", 3, 9)

Οι εξαιρέσεις χειρίζονται από την πρόταση rescue. Μια τέτοια πρόταση μπορεί να πιάσει τις εξαιρέσεις που κληρονομούν από την StandardError. Επίσης οι else και ensure υποστηρίζουν τη χρήση με εξαιρέσεις. 

begin
# Κάνε κάτι
rescue
# Χειρισμός της εξαίρεσης
else
# Αλλιώς κάνε αυτό αν δεν εμφανίστηκε εξαίρεση
ensure
# Κάνε αυτό σε κάθε περίπτωση (είτε εμφανίστηκε εξαίρεση ή όχι)
end

Ένα κοινό λάθος είναι να προσπαθείτε να πιάσετε όλες τις εξαιρέσεις με μια μόνο πρόταση rescue. Αυτό γίνεται σωστά ως εξής: 

begin
# Κάνε κάτι
rescue Exception # όχι απλά rescue -- αυτό πιάνει μόνο την StandardError, υποκλάση της Exception
# Χειρισμός της εξαίρεσης
end

Ο χειρισμός συγκεκριμένων εξαιρέσεων γίνεται ως εξής: 

begin
# ...
rescue RuntimeError 
# χειρισμός
end

Επίσης το αντικείμενο της εξαίρεσης μπορεί να γίνει διαθέσιμο στο σώμα κώδικα του χειριστή της εξαίρεσης: 

begin
# ...
rescue RuntimeError => e
# χειριστής που μπορεί να χρησιμοποιεί το e, όπως η "print e.to_s"
end

Εναλλακτικά η πιο πρόσφατη εξαίρεση αποθηκεύεται στη "μαγική" καθολική μεταβλητή $!.

Μπορείτε επίσης να πιάσετε πολλές εξαιρέσεις: 

begin
# ...
rescue RuntimeError, Timeout::Error => e
# χειριστής που μπορεί να χρησιμοποιεί το e
end

Μεταπρογραμματισμός

Ο κώδικας σε Ruby μπορεί προγραμματιστικά να αλλάζει, στο χρόνο εκτέλεσης, όψεις της ίδιας του της δομής που θα ήταν σταθερές σε πιο αυστηρές γλώσσες, όπως οι ορισμοί των κλάσεων και των μεθόδων. Αυτός ο τρόπος μεταπρογραμματισμού μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να γραφεί συντομότερος κώδικας ή να επεκταθεί η γλώσσα με πρακτικό τρόπο.

Για παράδειγμα, ο κώδικας σε Ruby που ακολουθεί δημιουργεί νέες μεθόδους για την ενσωματωμένη κλάση String (συμβολοσειρές), με βάση μια λίστα από χρώματα. Οι μέθοδοι περικλείουν τα περιεχόμενα μιας συμβολοσειράς με κώδικα HTML με το κατάλληλο χρώμα. 

COLORS = { :black   => "000",
           :red     => "f00",
           :green   => "0f0",
           :yellow  => "ff0",
           :blue    => "00f",
           :magenta => "f0f",
           :cyan    => "0ff",
           :white   => "fff" }
 
class String
  COLORS.each do |color,code|
    define_method "in_#{color}" do
      "<span style=\"color: ##{code}\">#{self}</span>"
    end
  end
end

Οι μέθοδοι που προκύπτουν τότε μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εξής: 

"Hello, World!".in_blue

   => "<span style=\"color: #00f\">Hello, World!</span>"

Για να υλοποιηθεί κάτι αντίστοιχο σε άλλες γλώσσες, ο προγραμματιστής θα έπρεπε να γράψει κάθε μέθοδο (in_black, in_red, in_green, κλπ.) με το χέρι.

Κάποιες άλλες πιθανές χρήσεις του μεταπρογραμματισμού σε Ruby περιλαμβάνουν:

  • υποκλοπή και τροποποίηση κλήσεων συναρτήσεων
  • υλοποίηση νέων μοντέλων κληρονομικότητας
  • δυναμική παραγωγή κλάσεων από παραμέτρους
  • αυτόματη σειριακοποίηση (serialization) αντικειμένων
  • διαδραστική βοήθεια και αποσφαλμάτωση

Υλοποιήσεις

Η έκδοση 1.9 της Ruby, αποτελείται από μια μοναδική υλοποίηση γραμμένη σε C που χρησιμοποιεί μια εικονική μηχανή ειδική για Ruby.

Η έκδοση 1.8 της Ruby έχει δυο βασικές υλοποιήσεις: τον επίσημο διερμηνέα της Ruby, ο οποίος συχνά αποκαλείται και "Ο διερμηνέας του Matz για τη Ruby" ή MRI, και είναι αυτός που χρησιμοποιείται πιο συχνά, και τη JRuby, μια υλοποίηση βασισμένη σε Java που εκτελείται στην εικονική μηχανή της Java.

Υπάρχουν και άλλες λιγότερο γνωστές ή νεότερες υλοποιήσεις όπως η Cardinal (υλοποιημένη στην εικονική μηχανή Parrot), η IronRuby,[22] η MacRuby, η MagLev, η Rubinius, η Ruby.NET, η XRuby και η HotRuby (εκτελεί κώδικα Ruby σε φυλλομετρητές ιστού και στην πλατφόρμα Flash).

Το πόσο ώριμη είναι μια υλοποίηση της Ruby συνήθως μετράται από το αν είναι ικανή να εκτελεί το πλαίσιο Ruby on Rails (Rails), γιατί είναι πολύπλοκο στην υλοποίηση και χρησιμοποιεί πολλά χαρακτηριστικά που είναι μόνο διαθέσιμα στη Ruby. Το σημείο στο οποίο μια υλοποίηση μπορεί να το πετύχει αυτό, ονομάζεται η μοναδικότητα των Rails (The Rails singularity). Μέχρι το Μάιο του 2010, μόνο η βασική υλοποίηση (MRI) και η JRuby μπορούν να εκτελέσουν το Rails χωρίς τροποποιήσεις σε ένα περιβάλλον παραγωγής. Η Rubinius κυκλοφόρησε την έκδοση 1.0 που μπορεί να εκετελεί το Rails,[23] αλλά δεν είναι σίγουρο ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περιβάλλοντα παραγωγής ακόμα.[24] Η IronRuby[25][26] μπορεί να τρέξει κάποιες δοκιμαστικές περιπτώσεις του Rails, αλλά ακόμα δεν είναι έτοιμη για περιβάλλοντα παραγωγής.

Η Ruby είναι διαθέσιμη σε πολλά λειτουργικά συστήματα όπως το Linux, το Mac OS X, τα Microsoft Windows, τα Windows CE και οι πιο πολλές εκδόσεις του Unix.

Η Ruby 1.9 πρόσφατα μεταφέρθηκε στο Symbian OS 9.x.[27]

Αποθήκες κώδικα και βιβλιοθήκες

Το Ruby Application Archive (RAA) και το RubyForge, λειτουργούν σαν αποθήκες κώδικα (repositories) για πολλές εφαρμογές και βιβλιοθήκες της Ruby, περιλαμβάνοντας πάνω από 7000 αντικείμενα. Αν και ο αριθμός των εφαρμογών που είναι διαθέσιμος δεν είναι ίδιος με αυτόν των κοινοτήτων της Perl ή της Python, υπάρχουν πολλά εργαλεία που ενθαρρύνουν την περαιτέρω ανάπτυξη κώδικα στη γλώσσα.

Ο RubyGems έχει γίνει ο βασικός διαχειριστής πακέτων για βιβλιοθήκες σε Ruby. Ο σκοπός του μοιάζει με το CPAN της Perl αλλά η χρήση του μοιάζει πιο πολύ με το apt-get.

Πρόσφατα πολλές παλιές και νέες βιβλιοθήκες στεγάζονται στο GitHub, το οποίο εστιάζει στο Git και είχε βασική υποστήριξη για πακετάρισμα RubyGems.[28]

Δείτε επίσης

Αναφορές

  1. ↑ «Ruby 3.3.6 Released». 5 Νοέμβριος 2024. 
  2. ↑ http://www.ruby-lang.org/en/about/ Αρχειοθετήθηκε 2010-04-19 στο Wayback Machine. Ruby-Lang About Ruby (Αγγλικά)
  3. ↑ 3,0 3,1 http://www.linuxdevcenter.com/pub/a/linux/2001/11/29/ruby.html An Interview with the Creator of Ruby (Αγγλικά)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 http://blog.nicksieger.com/articles/2006/10/20/rubyconf-history-of-ruby Ιστρία της Ruby (Αγγλικά)
  5. ↑ http://blade.nagaokaut.ac.jp/cgi-bin/scat.rb/ruby/ruby-talk/88819 Αρχειοθετήθηκε 2011-07-17 στο Wayback Machine. "[FYI: historic] The decisive moment of the language name Ruby. (Re: [ANN] ruby 1.8.1)" - Email από τον Hiroshi Sugihara στη ruby-talk (Αγγλικά)
  6. ↑ http://blade.nagaokaut.ac.jp/cgi-bin/scat.rb/ruby/ruby-talk/394 Αρχειοθετήθηκε 2018-12-25 στο Wayback Machine. "Re: the name of Ruby?" - Email από τον Yukihiro Matsumoto στη ruby-talk
  7. ↑ http://eigenclass.org/hiki/ruby+0.95 Αρχειοθετήθηκε 2015-11-06 στο Wayback Machine. More archeolinguistics: unearthing proto-Ruby (Αγγλικά)
  8. ↑ http://blade.nagaokaut.ac.jp/cgi-bin/scat.rb/ruby/ruby-talk/382 Αρχειοθετήθηκε 2011-07-16 στο Wayback Machine. "Re: history of ruby" - Email from Yukihiro Matsumoto to ruby-talk (Αγγλικά)
  9. ↑ http://blade.nagaokaut.ac.jp/cgi-bin/scat.rb/ruby/ruby-list/124 Αρχειοθετήθηκε 2003-05-24 στο Wayback Machine. "TUTORIAL - ruby's features" - Email από το Yukihiro Matsumoto στη ruby-list
  10. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουλίου 2010. 
  11. ↑ The Ruby Programming Language by Yukihiro Matsumoto on 2000-06-12 (informit.com)
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 The Philosophy of Ruby, A Conversation with Yukihiro Matsumoto, Part I by Bill Venners on 2003-09-29 (Artima Developer) (Αγγλικά)
  13. ↑ Ruby Weekly News 23rd - 29th May 2005
  14. ↑ An Interview with the Creator of Ruby (Αγγλικά)
  15. ↑ Dynamic Productivity with Ruby (Αγγλικά)
  16. ↑ martinfowler.com (Αγγλικά)
  17. ↑ Blocks and Closures in Ruby (Αγγλικά)
  18. ↑ «Unicode support in Ruby is too buggy compared to similar programming languages (Αγγλικά)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουλίου 2010. 
  19. ↑ πράσινα νήματα
  20. ↑ Ruby FAQ (Αγγλικά)
  21. ↑ In Ruby's syntax, statement is just a special case of an expression which cannot appear as an argument (e.g. multiple assignment). http://blade.nagaokaut.ac.jp/cgi-bin/scat.rb/ruby/ruby-talk/1120 Αρχειοθετήθηκε 2011-07-17 στο Wayback Machine.
    statement [...] can not be part of expression unless grouped within parentheses. http://blade.nagaokaut.ac.jp/cgi-bin/scat.rb/ruby/ruby-talk/2460 Αρχειοθετήθηκε 2004-07-22 στο Wayback Machine.
  22. ↑ Lam, John (24 Ιουλίου 2008). «IronRuby at OSCON». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Αυγούστου 2008. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2008. We're shipping our first binary release. In this package, we're taking a "batteries included" approach and shipping the Ruby standard libraries in it 
  23. ↑ Peter Cooper (18 Μαΐου 2010). «The Why, What, and How of Rubinius 1.0's Release». 
  24. ↑ Charles Nutter (27 Απριλίου 2008). «Promise and Peril for Alternative Ruby Impls». Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2008. 
  25. ↑ John Lam (25 Μαΐου 2008). «IronRuby / Rails Question». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαρτίου 2009. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2008. 
  26. ↑ John Lam (30 Μαΐου 2008). «IronRuby and Rails». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2008. 
  27. ↑ «Ruby 1.9 for Symbian OS». Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2008. [νεκρός σύνδεσμος]
  28. ↑ Gem Building is Defunct, GitHub Blog

Βιβλιογραφία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!