Η Adidas AG (στα γερμανικά προφέρεται: [ˈadiˌdas], αναφέρεται ως adidas από το 1949) είναι μια γερμανική πολυεθνική εταιρεία με έδρα στο Χέρτσογκεναουραχ της Βαυαρίας, που σχεδιάζει και κατασκευάζει παπούτσια, ρούχα και αξεσουάρ. Είναι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής αθλητικών ειδών στην Ευρώπη και ο δεύτερος μεγαλύτερος στον κόσμο.[1]
Η Adidas AG είναι η εταιρεία χαρτοφυλακίου για τον όμιλο Adidas, ο οποίος αποτελείται επίσης από την εταιρεία αθλητικών ειδών Reebok, την εταιρεία γκολφ TaylorMade-Adidas (συμπεριλαμβανομένης της Ashworth), το 9,1% της FC Bayern München AG και της Runtastic, μιας αυστριακής εταιρείας τεχνολογίας γυμναστηρίου. Τα έσοδα της Adidas για το 2016 έφτασαν τα 19.290.000.000 ευρώ.[2]
Η Adidas ιδρύθηκε στις 18 Αυγούστου 1949 από τον Άντολφ Ντάσλερ, μετά το ξέσπασμα του Gebrüder Dassler Schuhfabrik ανάμεσα σ'αυτόν και τον μεγαλύτερο αδερφό του Ρούντολφ.[3] Ο Ρούντολφ είχε προηγουμένως ιδρύσει την Puma, η οποία γρήγορα έγινε ο επιχειρηματικός ανταγωνιστής της Adidas και η οποία έχει επίσης έδρα το Χέρτσογκεναουραχ. Τα σχέδια της εταιρείας για την ένδυση και την υπόδυση τυπικά περιλαμβάνουν τρεις παράλληλες γραμμές ενώ το ίδιο μοτίβο παρουσιάζεται και στο σημερινό επίσημο λογότυπο της Adidas. Το εμπορικό όνομα της εταιρείας δεν περιέχει κεφαλαία γράμματα.
Ιστορία
Πρώτα χρόνια
Ο Κρίστοφ φον Βίλελμ Ντάσλερ ήταν εργάτης σε ένα εργοστάσιο υπόδυσης ενώ η γυναίκα του Παουλίνε διηύθυνε ένα μικρό πλυντήριο ρούχων σε μια πόλη του Χέρτσογκεναουραχ, 20 χλμ (12.4 μίλια) από την πόλη της Νυρεμβέργης. Αφού εγκατέλειψε το σχολείο, ο γιος τους Ρούντολφ Ντάσλερ ακολούθησε τον πατέρα του στο εργοστάσιο υποδημάτων. Όταν επέστρεψε από τη στρατιωτική θητεία του κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ρούντολφ προσελήφθη σε ένα εργοστάσιο πορσελάνης και αργότερα σε μια εταιρεία χονδρικής πώλησης δέρματος στη Νυρεμβέργη.
Ο Άντολφ Ντάσλερ ξεκίνησε να παράγει τα δικά του αθλητικά παπούτσια στην επιχείρηση της μητέρας του στο Χέρτσογκεναουραχ μετά την επιστροφή του από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Τον Ιούλιο του 1924, ο αδερφός του Ρούντολφ επέστρεψε στο Χέρτσογκεναουραχ για να συμμετάσχει στην επιχείρηση του νεότερου αδερφού του η οποία μετονομάστηκε σε Gebrüder Dassler Schuhfabrik (Εργοστάσιο Παπουτσιών των Αδερφών Ντάσλερ) και ευδοκίμησε. Τα αδέρφια ξεκίνησαν την εταιρεία στο πλυντήριο της μητέρας τους αλλά εκείνη την εποχή, η ηλεκτρική ενέργεια στην πόλη ήταν αναξιόπιστη και τα αδέρφια κάποιες φορές έπρεπε να χρησιμοποιήσουν μια ισχύ από ένα ποδήλατο για να λειτουργήσει ο εξοπλισμός τους.
Στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936, ο Άντολφ Ντάσλερ ταξίδεψε από τη Βαυαρία μέχρι το ολυμπιακό χωριό σε έναν από τους πρώτους αυτοκινητοδρόμους του κόσμου με μια βαλίτσα γεμάτη ακίδες και έπεισε τον αμερικανό σπρίντερ Τζέσε Όουενς να τις χρησιμοποιήσει, έτσι έγινε ο πρώτος χορηγός για έναν αφροαμερικανό. Ακολουθώντας τα τέσσερα χρυσά μετάλια του Όουενς, η επιτυχία αυτού του τελευταίου ενδυνάμωσε την καλή φήμη των παπουτσιών του Ντάσλερ ανάμεσα στους πιο διάσημους αθλητές του κόσμου. Γράμματα από όλο τον κόσμο κατέφταναν στα γραφεία των αδερφών Ντάσλερ και οι προπονητές άλλων εθνικών ομάδων ενδιαφέρθηκαν για τα παπούτσια τους. Η επιχείρηση εκτινάχθηκε και οι Ντάσλερ πωλούσαν 200.000 ζεύγη παπουτσιών κάθε χρόνο πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Κατά τη διάρκεια του πολέμου, ένα αυξανόμενο ρήγμα ανάμεσα στα αδέρφια έφτασε σε οριακό σημείο μετά τη βομβιστική επίθεση των συμμαχικών δυνάμεων το 1943, όταν ο Άντι και η σύζυγός του αναζήτησαν καταφύγιο σε έναν χώρο όπου βρίσκονταν ήδη ο Ρούντολφ και η οικογένειά του : "Οι γκρινιάρηδες ήρθαν πάλι", είπε ο Άντι αναφερόμενος στα πολεμικά αεροπλάνα των Συμμάχων αλλά ο Ρούντολφ ήταν απόλυτα πεπεισμένος ότι ο Άντι αναφερόταν στον ίδιο και στην οικογένειά του. Όταν ο Ρούντολφ συνελήφθη αργότερα από τους Αμερικανούς στρατιώτες και κατηγορήθηκε ότι ήταν μέλος των SS, ενώ δεν ήταν, ένιωθε σίγουρος ότι ο αδερφός του τον είχε καταδώσει.
Το εργοστάσιο Ντόλμπιουρι, το οποίο χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή όπλων ενάντια στα τανκς κατά τη διάρκεια του πολέμου, καταστράφηκε ολοκληρωτικά από τις αμερικανικές δυνάμεις τον Απρίλιο του 1945 αλλά διασώθηκε όταν η σύζυγος του Άντυ Ντάσλερ έπεισε τους GI ότι η εταιρεία και οι υπάλληλοί της ενδιαφέρονταν μόνο για την κατασκευή αθλητικών παπουτσιών. Οι αμερικανικές κατοχικές δυνάμεις έγιναν αργότερα οι σημαντικότεροι αγοραστές των υποδημάτων των αδελφών Ντάσλερ.
Τα αδέρφια Ντάσλερ διαχώρισαν τις επιχειρήσεις τους το 1947 με τον Ρούντι να δημιουργεί μια καινούρια επιχείρηση την οποία ονόμασε Ruda - από τα αρχικά Rudolf Dassler, ύστερα μετονομάστηκε σε Puma - και τον Άντυ να δημιουργεί μια εταιρεία που ονομάστηκε επισήμως Adidas AG στις 18 Αυγούστου 1949. Αν και αποτελεί δημοφιλή αστικό μύθο ότι το όνομα Adidas είναι ένα αρτικόλεξο του All Day I Dream About Sports, στην πραγματικότητα το όνομα της εταιρείας αποτελεί ένα πορτρέτο που αποτελείται από το Adi (ψευφώνυμο του Άντολφ) και το Das (από το Ντάσλερ).
Σύγκρουση με την Puma
Η Puma και η Adidas ξεκίνησαν μια έντονη επιχειρηματική αντιπαράθεση μετά τον διαχωρισμό των αδερφών Ντάσλερ. Πράγματι η πόλη του Χέρτσογκεναουραχ διαχωρίστησε πάνω στο θέμα και έλαβε το ψευδώνυμο "η πόλη των λυγισμένων λαιμών" - οι άνθρωποι κοίταζαν στο έδαφος για να δουν ποια παπούτσια φορούσαν οι ξένοι. Ακόμα και οι δυο ποδοσφαιρικοί σύλλογοι της πόλης είχαν διαιρεθεί : η ποδοσφαιρική ομάδα ΑΣΦ Χέρτσογκεναουραχ υποστήριζε την Adidas ενώ η ομάδα ΦΚ Χέρτσογκεναουραχ υποστήριζε τα παπούτσια του Ρούντολφ. Όταν οι θαυμαστές προσκαλούνταν στο σπίτι του Ρούντολφ, φορούσαν σκόπιμα τα παπούτσια της Adidas. Ο Ρούντολφ τους έλεγε να πάνε στο υπόγειο και να πάρουν ένα δωρεάν ζευγάρι παπούτσια Puma. Τα δυο αδέρφια δεν συμφιλιώθηκαν ποτέ παρόλο που και οι δυο είναι σήμερα θαμμένοι στο ίδιο νεκροταφείο ενώ βρίσκονται σε μια απόσταση όσο το δυνατόν πιο μακριά γίνεται.
Το 1948, στον πρώτο ποδοσφαιρικό αγώνα που πραγματοποιήθηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, αρκετά μέλη της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου της Δυτικής Γερμανίας φορούσαν μπότες Puma, συμπεριλαμβανομένου του Χέρμπερτ Μπουρντένσκι, σκόρερ του πρώτου μεταπολεμικού γκολ της ομάδας της Δυτικής Γερμανίας. Τέσσερα χρόνια αργότερα, στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1952, ο δρομέας των 1500 μέτρων Γιόσι Μπάρτελ από το Λουξεμβούργο κέρδισε το πρώτο χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο για την Puma στο Ελσίνκι της Φινλανδίας.
Στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες το 1960 η Puma πλήρωσε τον γερμανό σπρίντερ Άρμιν Χάρυ για να φορέσει παπούτσια Puma στον τελικό των 100 μέτρων. Ο Χάρυ είχε πριν φορέσει τα Adidas και ζήτησε από τον Άντολφ να πληρωθεί αλλά η Adidas απέρριψε το αίτημα. Ο γερμανός κέρδισε το χρυσό μετάλλιο με την Puma αλλά στη συνέχεια εμφανίστηκε με την Adidas κατά την τελετή απονομής των μεταλλίων, προκαλώντας σοκ στα δυο αδέρφια Ντάσλερ. Ο Χάρυ ήλπιζε να λάβει μετρητά και από τους δυο αλλά ο Άντυ εξοργίστηκε τόσο πολύ ώστε καταράστηκε τον ολυμπιονίκη.
Λογότυπο των 3 λωρίδων
Το 1952, μετά τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες, η Adidas απέκτησε τον εταιρικό της λογότυπο με τις τρεις παράλληλες γραμμές, δημιουργία της εταιρείας αθλητικών ειδών Karhu Sports με αντάλλαγμα δυο μπουκάλια ουίσκι και το ποσό των 1600 ευρώ.[4][5]
Εργοστάσιο παραγωγής και εκποίησης στο Χέρτσογκεναουραχ
Η Adidas λειτουργεί ως Aktiengesellschaft (αντίστοιχη της Ανώνυμης Εταιρείας). Είναι εγγεγραμμένη επίσημα από το 1949 στο γερμανικό εμπορικό επιμελητήριο.
![Έως το 1998[σ 1]](%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Original_Adidas_logo.svg){kind=logo}
![1998–σήμερα[σ 2]](%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Adidas_Logo.svg){kind=logo}
