Το Ader Éole, ή αλλιώς Avion, ήταν πρώιμοατμοκίνητοαεροσκάφος το οποίο κατασκευάστηκε από τον Κλεμάν Αντέρ τη δεκαετία του 1890 και έλαβε το όνομά του από τον αρχαίο Έλληνα και Ρωμαίο θεό του ανέμου Αίολο.[1]
Σχεδιασμός και κατασκευή
Σε αντίθεση με τις πρώιμες ιπτάμενες μηχανές, το Éole δεν επιχείρησε να πετάξει μέσω φτερουγίσματος των πτερύγων του, αλλά στηριζόταν στην άντωση που δημιουργούσαν οι πτέρυγες στην εμπρόσθια κίνηση. Με τις πτέρυγες να αναπαριστούν μηχανικά αντίγραφα πτερύγων νυχτερίδας, η ατμομηχανή είχε ασυνήθιστα μικρό βάρος και κινούσε έναν έλικα στο μπροστινό μέρος του αεροσκάφους, αν και δε διέθετε τρόπους διαχείρισης της κατεύθυνσης από τον πιλότο.[1]
Σύμφωνα με ισχυρισμούς που δημοσιεύθηκαν στα τέλη του 1907 από τον Κλεμάν Αντέρ,[2] στις 8 Οκτωβρίου 1890, η μηχανή κατάφερε να πετάξει για περίπου 50 μέτρα στο Κάστρο του Αρμαινβιγιέ στο Μπρι. Έφτασε σε ύψος περίπου 20 εκατοστών. Η κακή αναλογία ισχύος προς βάρος της ατμομηχανής και οι κακές καιρικές συνθήκες περιόρισαν το ύψος το οποίο έφτασε η μηχανή.[3] Ο Αντέρ στη συνέχεια ισχυρίστηκε πως πέταξε ξανά με το Éole τον Σεπτέμβριο του 1891, αυτή τη φορά για 100 μέτρα, αλλά ο ισχυρισμός αυτός δεν επιβεβαιώνεται.
Μερικοί θεωρούν πως το Éole ήταν το πρώτο πραγματικό αεροπλάνο, το οποίο απογειώθηκε από το έδαφος με τη δική του ισχύ και μετέφερε ένα άτομο στον αέρα για σύντομη απόσταση, και πως το συμβάν που έλαβε χώρα στις 8 Οκτωβρίου 1890 ήταν η πρώτη επιτυχημένη πτήση. Ωστόσο, η έλλειψη ελέγχου διεύθυνσης, και το γεγονός πως το ατμοκίνητο αεροσκάφος είχε άδοξο τέλος, είναι κατά αυτού του ισχυρισμού. Οι υποστηρικτές του Αντέρ ισχυρίστηκαν πως τα πρώτα αεροπλάνα των Ράιτ χρειαζόταν καταπέλτη για να απογειωθούν. Ωστόσο οι Ράιτ δε χρησιμοποίησαν καταπέλτη στις πρώτες πτήσεις τους το 1903, αν και κάτι τέτοιο έγινε σε πολλές πτήσεις από το 1904 και έπειτα.[1]
Σύγχρονες απόπειρες ανακατασκευής και εξέλιξης του αεροσκάφους αντιμετώπισαν ανάμικτα αποτελέσματα. Ένα πλήρους μεγέθους αντίγραφο το οποίο κατασκευάστηκε το 1990 στην Κεντρική Σχολή του Παρισιού συνετρίβη στη δοκιμαστική του πτήση, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό του κυβερνήτη που οδήγησε στον τερματισμό του πειράματος. Ωστόσο αντίγραφα κλίμακας πέταξαν με επιτυχία.
