Χρυσιούχο καίσιο

Χρυσιούχο Καίσιο
Γενικά
Όνομα IUPAC	Χρυσιούχο καίσιο
Άλλες ονομασίες	Χρυσίδιο του καισίου
Χημικά αναγνωριστικά
Χημικός τύπος	CsAu
SMILES	[Cs][Au]
InChI	1S/Au.Cs
Δομή
Κρυσταλλική δομή στερεού	κυβική επικεντρωμένου σώματος
Φυσικές ιδιότητες
Σημείο τήξης	580°C[1]
Διαλυτότητα στο νερό	Αντιδρά βίαια
Εμφάνιση	Κίτρινοι κρύσταλλοι
Χημικές ιδιότητες
Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa).

Το χρυσιούχο καίσιο (αγγλικά Caesium auride) είναι η ανόργανη δυαδική χημική ένωση με εμπειρικό τύπο CsAu. Πρόκειται για ιονική ένωση που περιέχει το ασυνήθιστο χρυσιούχο ανιόν (Au^–).

Ιστορία

Ανακαλύφθηκε το 1978 από τον Τζόζεφ Λαγκόβσκι (Joseph Lagowski).^[2]

Παραγωγή

Το χρυσιούχο καίσιο παράγεται με θέρμανση στοιχειομετρικού (τηγμένου) μείγματος καισίου και χρυσού. Τα δυο μεταλλικά κίτρινα υγρά αντιδρούν, δίνοντας διαυγές προϊόν:

${\displaystyle \mathrm {Cs+Au{\xrightarrow {\triangle }}CsAu} }$

Ιδιότητες

Αν το χρυσιούχο καίσιο διαλυθεί σε υγρή αμμωνία (NH₃) γίνεται καφέ, ενώ η ένωση στη στερεή κατάσταση είναι κίτρινη. Το προϊόν προσθήκης αμμωνίου (NH₄⁺) είναι σκούρο μπλε. Η ένωση αντιδρά βίαια με το νερό (Η₂Ο), αποδίδοντας υδροξείδιο του καισίου (CsOH), μεταλλικό χρυσό και αέριο διυδρογόνο (Η₂):

${\displaystyle \mathrm {2CsAu+2H_{2}O{\xrightarrow {}}2CsOH+2Au+H_{2}\uparrow } }$

Διαλύματα χρυσιούχου καισίου σε υγρή αμμωνία δίνουν αντίδραση μετάθεσης με (π.χ. χλωριούχο) τετραμεθυλαμμώνιο {[(CH₃)₄N]Cl}, με μία συγκεκριμένη ρητίνη ανταλλαγής ιόντων, παράγοντας χρυσιούχο τετραμεθυλαμμώνιο {[(CH₃)₄N]Au} (και χλωριούχο καίσιο):^[3]

${\displaystyle \mathrm {CsAu+[(CH_{3})_{4}N]Cl{\xrightarrow {}}CsCl+[(CH_{3})_{4}N]Au} }$

Παρατηρήσεις, υποσημειώσεις και αναφορές

1. Kienast, Gerhard; Verma, Jitendra; Klemm, Wilhelm (June 1961). "Das Verhalten der Alkalimetalle zu Kupfer, Silber und Gold". Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie (in German). 310 (3): 143–169. doi:10.1002/zaac.19613100304.
2. W.J. Peer and J.J. Lagowski (1978), J. Am. Chem. Soc. 100, 6260-6261 Metal-Ammonia Solutions. 11. Au⁻, a Solvated Transition Metal Anion
3. Jansen, Martin (2005-11-30). «Effects of relativistic motion of electrons on the chemistry of gold and platinum». Solid State Sciences 7 (12): 1464–1474. doi:10.1016/j.solidstatesciences.2005.06.015.