Χουτζάντ

Συντεταγμένες: 40°17′N 69°37′E

Χουτζάντ
Σημαία Σφραγίδα Έμβλημα
Χουτζάντ 40°17′0″N 69°37′0″E
Χώρα	Τατζικιστάν
Διοικητική υπαγωγή	Σούγντ
Έκταση	40 km²
Υψόμετρο	300 μέτρα
Πληθυσμός	198.700 (1  Ιανουαρίου 2022)[1]
Ταχ. κωδ.	735700
Τηλ. κωδ.	00 992 3422
Ζώνη ώρας	UTC+05:00
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα

Η Χουτζάντ (τατζίκικα: Хуҷанд, ουζμπέκικα: Хўжанд, περσικά: خجند‌‎‎) ή Χουτζέντ, γνωστή και ως Λενιναμπάντ (τατζίκικα: Ленинобод, περσικά: لنین‌آباد‌‎‎) από το 1936 έως το 1991, είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Τατζικιστάν και η πρωτεύουσα της βορειότερης επαρχίας του Τατζικιστάν, του Σουγντ.

Το Χουτζάντ είναι μια από τις παλαιότερες πόλεις της Κεντρικής Ασίας, που χρονολογείται περίπου 2.500 χρόνια. Στον ποταμό Συρ Ντάρια στις εκβολές της κοιλάδας Φεργκάνα, το Χουτζάντ ήταν μια μεγάλη πόλη κατά μήκος του αρχαίου Δρόμου του Μεταξιού. Καταλήφθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο το 329 ΠΚΕ, υπήρξε μέρος διαφόρων αυτοκρατοριών στην ιστορία, όπως το Χαλιφάτο των Ομεϋαδών (8ος αιώνας), η Μογγολική Αυτοκρατορία (13ος αιώνας) και η Ρωσική αυτοκρατορία (19ος αιώνας).^[2]

Σήμερα, η πλειονότητα του πληθυσμού της πόλης είναι Τατζίκοι και η πόλη βρίσκεται κοντά στα σημερινά σύνορα του Ουζμπεκιστάν και του Κιργιζιστάν .

Ιστορία

Κεντρική Πλατεία του Χουτζάντ το 1860

Ιστορικό Μουσείο Σουγντ

Αρχαιότητα

Το Χουτζάντ μπορεί να ήταν η τοποθεσία της Κυρούπολης, που ιδρύθηκε, όταν ο βασιλιάς Κύρος ο Μέγας ίδρυσε την πόλη κατά την τελευταία του αποστολή ενάντια στη φυλή Σάκα των Μασσαγετών λίγο πριν από το θάνατό του. Ο Μέγας Αλέξανδρος έχτισε αργότερα τον πιο απομακρυσμένο ελληνικό οικισμό κοντά στην Κυρούπολη το 329 π.Χ. και τον ονόμασε Αλεξάνδρεια η Εσχάτη^[3]. Η πόλη θα αποτελούσε προπύργιο για τους Έλληνες εποίκους εναντίον των νομαδικών σκυθικών φυλών, που ζούσαν βόρεια του ποταμού Συρ Ντάρια.

Σύμφωνα με τον Ρωμαίο συγγραφέα Κόιντο Κούρτιο Ρούφο, η Αλεξάνδρεια η Εσχάτη διατήρησε τον ελληνιστικό της πολιτισμό μέχρι το 30 π.Χ. Η πόλη έγινε ένα σημαντικό σημείο στάσης στο βόρειο Δρόμο του Μεταξιού.^[4] Έγινε επίσης πολιτιστικός κόμβος και αρκετοί διάσημοι ποιητές και επιστήμονες προέρχονταν από αυτήν την πόλη.

Μετα-κλασική περίοδος

Στις αρχές του 8ου αιώνα, το Χουτζάντ κατελήφθη από τις δυνάμεις του Χαλιφάτου των Ομεϋαδών υπό τον Κουτάιμπα ιμπν Μουσλίμ. Η πόλη ενσωματώθηκε στο Χαλιφάτο και στα επόμενα χαλιφάτα των Αββασιδών και άρχισε μια διαδικασία ισλαμοποίησης. Στα τέλη του 9ου αιώνα, ωστόσο, επανήλθε στην τοπική κυριαρχία και ενσωματώθηκε στην αυτοκρατορία των Σαμανίδων. Ήταν υπό την κυριαρχία του Χανάτου των Καραχανιδών το 999 και μετά τη διάσπαση των Καραχανιδών το 1042, ήταν αρχικά μέρος των ανατολικών Καραχανιδών και στη συνέχεια πέρασε στους δυτικούς.

Οι Καραχιτάι την κατέλαβαν το 1137, αλλά πέρασε στους Χωρεσμίους το 1211. Το 1220, αντιστάθηκε έντονα στις ορδές των Μογγόλων και έτσι χάθηκε. Τον 14ο αιώνα, η πόλη ήταν μέρος του Χανάτου του Τσαγκατάι, έως ότου ενσωματώθηκε στη Δυναστεία των Τιμουρίδων στα τέλη του 14ου αιώνα, υπό την οποία άκμασε πολύ. Στη συνέχεια, η δυναστεία των Σαϊβανίδων της Μπουχάρα προσάρτησε το Χουτζάντ, έως ότου κατακτήθηκε από το Χανάτο της Κοκάνδης το 1802. Ωστόσο, η Μπουχάρα το ανέκτησε το 1842, έως ότου χάθηκε μερικές δεκαετίες αργότερα από τη Ρωσία.

Ρωσική Αυτοκρατορία

Το 1866, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της Κεντρικής Ασίας καταλήφθηκε από τη Ρωσική Αυτοκρατορία, η πόλη έγινε μέρος του Γενικού Κυβερνείου του Τουρκεστάν, υπό την τσαρική Ρωσία. Η απειλή της αναγκαστικής στρατολόγησης κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο οδήγησε σε διαμαρτυρίες στην πόλη τον Ιούλιο του 1916, οι οποίες έγιναν βίαιες, όταν διαδηλωτές επιτέθηκαν σε Ρώσους στρατιώτες.^[5]

Σοβιετική Ένωση

Κατά τη διάρκεια της αρχικής περιόδου της σοβιετικής εξουσίας στην Κεντρική Ασία, το Χουτζάντ ήταν μέρος της Αυτόνομης Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας του Τουρκεστάν, που δημιουργήθηκε το 1918. Όταν η τελευταία διαλύθηκε το 1924 με βάση την αρχή της εθνικής οριοθέτησης, η πόλη έγινε μέρος της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας του Ουζμπεκιστάν. Το 1929, η αυτόνομη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Τατζίκ αναβαθμίστηκε σε δημοκρατία σε επίπεδο ένωσης ως Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Τατζικιστάν και, προκειμένου να κερδίσει επαρκή αριθμό κατοίκων (κατά προτίμηση από την επικυρωμένη εθνοτική ομάδα), η πόλη Χουτζάντ και η γύρω περιοχή, που κατοικούνταν κυρίως από εθνοτικούς Τατζίκους, μεταφέρθηκε από τους Σοβιετικούς Κομουνιστές από το Ουζμπεκιστάν στο Τατζικιστάν. Η πόλη μετονομάστηκε Λενιναμπάντ στις 10 Ιανουαρίου 1936^[6] και παρέμεινε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης έως το 1991.

Το Λενιναμπάντ πλέον έγινε η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της δημοκρατίας, αν και η τοποθεσία της πόλης στην ιστορικά πιο αστική, ευημερούσα και εμπορικά κεντρική κοιλάδα Φεργκάνα και μια μακρά ιστορία του ως ένα πυκνοκατοικημένο αστικό κέντρο σήμαινε ότι το Χουτζάντ και η γύρω περιοχή του μερικές φορές θεωρούνταν πιο ανεπτυγμένες και κοσμοπολίτικες από την πρόσφατα ορισμένη πρωτεύουσα Ντουσανμπέ/Σταλιναμπάντ (η τελευταία ήταν μια μικρή πόλη 6.000 όταν δημιουργήθηκε το Τατζικιστάν το 1926 και είχε φτάσει πάνω από 200.000 κατοίκους δέκα χρόνια μετά).^[7]

Μετασοβιετική περίοδος και ανεξαρτησία

Η πόλη επανήλθε στο αρχικό της όνομα το 1992 μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και την ανεξαρτησία του Τατζικιστάν και συνέχισε να είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του έθνους.

Το 1996, στην πόλη έγιναν διαμαρτυρίες από τους πολίτες, που κάλεσαν τον πρόεδρο, Ιμομάλι Ραχμόν, να παραιτηθεί. Οι λαϊκές διαμαρτυρίες ακολουθήθηκαν από διαμαρτυρία από τους κρατουμένους της πόλης, πολλοί από τους οποίους είχαν καταδικαστεί σε μακρά ποινή φυλάκισης για μικρά εγκλήματα και ζούσαν σε κακές συνθήκες. Η διαμαρτυρία οδήγησε σε ταραχές στη φυλακή Χουτζάντ, στις οποίες σκοτώθηκαν μεταξύ 24 και 150 κρατουμένων.

Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, πολλοί κάτοικοι του Χουτζάντ δεν είχαν καθόλου πρόσβαση στο νερό και το νερό, που είχαν, δεν ήταν πόσιμο και έπρεπε να βραστεί. Το 2004, η Ελβετική Κρατική Γραμματεία Οικονομικών Υποθέσεων και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης ενώθηκαν για να βοηθήσουν στη βελτίωση της κατάστασης, παρέχοντας 32.000 υδρόμετρα για τους κατοίκους και αναπτύσσοντας βελτιωμένη πρόσβαση στο νερό. Οι κάτοικοι πληρώνουν για την παροχή νερού, το οποίο με τη σειρά του βοηθά τη δημοτική εταιρεία ύδρευσης του Χουτζάντ να συνεχίσει να ανακαινίζει και να βελτιώνει τις υπηρεσίες της. Το έργο βρίσκεται στο τρίτο στάδιο ανάπτυξης και θα ολοκληρωνόταν έως το 2017. Σε σύγκριση με άλλα έργα της Κεντρικής Ασίας που στοχεύουν στη βελτίωση της πρόσβασης στο νερό, αυτό το έργο θεωρείται επιτυχές και έχει εφαρμοστεί σε πόλεις και κωμοπόλεις του Κιργιστάν.^[8]

Μεταφορές

Τερματικός σταθμός του αεροδρομίου

Το αεροδρόμιο Χουτζάντ προγραμματίζει τακτικά πτήσεις προς την Ντουσάνμπε καθώς και πολλές πόλεις της Ρωσίας. Υπάρχει επίσης σιδηροδρομική σύνδεση μεταξύ Χουτζάντ και Σαμαρκάνδης στο Ουζμπεκιστάν στο δρόμο προς την Ντουσανμπέ.^[9][10] Η πόλη συνδέεται οδικώς με την πόλη Παντζακέντ στην κοιλάδα του ποταμού Ζεραβσάν, καθώς και με την Ντουσάνμπε μέσω της σήραγγας Ανζόμπ.

Η σήραγγα 5 χιλιομέτρων, που βρίσκεται 80 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Ντουσάνμπε και χτισμένη με βοήθεια από το Ιράν, είναι επίσης μια διαδρομή διέλευσης μεταξύ Ντουσάνμπε και της πρωτεύουσας του Ουζμπεκιστάν, της Τασκένδης . Προηγουμένως, ιδίως κατά τις κρύες εποχές, η έλλειψη άμεσης σύνδεσης μεταξύ του βόρειου και του νότιου Τατζικιστάν συχνά οδήγησε σε διακοπές των εμπορικών δραστηριοτήτων στην περιοχή ^[11]

Δημογραφικά στοιχεία

Το Χουτζάντ κατοικείται κυρίως από Τατζίκους. Αποτελέσματα απογραφής πληθυσμού που πραγματοποιήθηκαν το 2010: Τατζίκοι - 84%, Ουζμπέκοι - 14%, Ρώσοι - 0,4% και άλλοι - 1,6%. Το σουννιτικό Ισλάμ κυριαρχεί στην πόλη. Ο πληθυσμός της πόλης είναι 181.600 (Έκθεση Στατιστικής Υπηρεσίας 2019).

Πολιτιστικοί χώροι

Η πόλη έχει το Φρούριο Χουτζάντ και το Ιστορικό Μουσείο Σουγντ, το οποίο έχει περίπου 1.200 εκθέσεις με τις περισσότερες να είναι ανοιχτές στο κοινό.^[12] Το μαυσωλείο Σεΐχ Μουσλιχιντίν βρίσκεται στην κεντρική πλατεία απέναντι από την αγορά Παντζσάνμπε ("Αγορά της Πέμπτης"), μια από τις μεγαλύτερες στεγασμένες αγορές στην Κεντρική Ασία.^[13]

Κλίμα

Η πόλη βιώνει ένα εύκρατο κλίμα ερήμου (κλιματική ταξινόμηση Κέππεν: BWk) με μακρά, ζεστά καλοκαίρια και μικρούς, δροσερούς χειμώνες. Η βροχόπτωση είναι ελαφριά και γενικά πέφτει το χειμώνα και το φθινόπωρο.

Αδελφοποιημένες πόλεις

• Σιμκέντ, Καζακστάν
• Μπουχάρα, Ουζμπεκιστάν
• Σαμαρκάνδη, Ουζμπεκιστάν
• Νισαπούρ, Ιράν
• Ταμπρίζ, Ιράν

Θρησκευτικές διώξεις

Ο Χριστιανισμός θεωρείται "αλλοδαπή πίστη" στο Τατζικιστάν. Ο διεθνής παρατηρητής θρησκευτικής ελευθερίας Open Doors πιστεύει ότι η "ισλαμική καταπίεση" και η "δικτατορική παράνοια" έχουν καταστήσει τους Τατζίκους χριστιανούς στόχο δίωξης.^[14]

Τον Απρίλιο του 2017, ο πάστορας Μπαχρόμ Χολμάτοφ συνελήφθη μετά από επιδρομή στην Προτεσταντική Εκκλησία Σουνμίν Σουνμπογίμ στο Χουτζάντ. Ο Χολμάτοφ κατηγορήθηκε ότι τραγουδούσε πολύ δυνατά και "παρενέβη στην άνεση και ξεκούραση" ανθρώπων, που ζούσαν κοντά, και φυλακίστηκε για τρία χρόνια.^[15]

Παραπομπές

1. www.citypopulation.de/Tajikistan.html.
2. Abdullaev, Kamoludin (2018). «Khujand». Historical Dictionary of Tajikistan. Rowman & Littlefield. σελ. 241. ISBN 978-1-5381-0252-7. 
3. Prevas, John. (2004). Envy of the Gods: Alexander the Great's Ill-Fated Journey across Asia, p. 121. Da Capo Press, Cambridge, Massachusetts (ISBN 0-306-81268-1).
4. «Khujand: a travel guide». Caravanistan (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2019. 
5. A Country Study: Tajikistan, Tajikistan under Russian Rule, Library of Congress Call Number DK851 .K34 1997
6. About Khujand, http://fezsughd.tj/en/about_khujand/ Αρχειοθετήθηκε 2014-12-24 στο Wayback Machine.
7. Kalinovsky, Artemy M. (15 Μαΐου 2018). Laboratory of socialist development: Cold War politics and decolonization in Soviet Tajikistan. Ithaca. σελ. 116. ISBN 978-1-5017-1558-7. 
8. International Crisis Group. "Water Pressures in Central Asia Αρχειοθετήθηκε 2016-05-20 στο Wayback Machine.", CrisisGroup.org. 11 September 2014. Retrieved 7 October 2014.
9. http://www.caravanistan.com/wp-content/uploads/2012/02/central-asia-railroad-train-map-kazakhstan-uzbekistan-kyrgyzstan-tajikistan-turkmenistan-afghanistan.gif
10. «Train in Tajikistan». Caravanistan. 
11. «Tajikistan to complete construction of major tunnel in 2015 | Shanghai Daily». archive.shine.cn. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2020. 
12. «Khujand fortress». www.advantour.com. 
13. «Azianatravel.com». www.azianatravel.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2020. 
14. «Tajikistan: Children barred from attending church, 5,000 Christian calendars burned». 25 Φεβρουαρίου 2019. 
15. «Prisoner Alert - Bakhrom Kholmatov». www.prisoneralert.com. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Χουτζάντ

• Επίσημος ιστότοπος (Ρωσικά)