Ο Φραντσέσκο Λάνα ντε Τέρτσι (ιταλικά: Francesco Lana de Terzi) (Μπρέσια, Λομβαρδία, 10 Δεκεμβρίου1631[3] – Μπρέσια, Λομβαρδία, 22 Φεβρουαρίου1687) ήταν ΙταλόςΙησουίτηςιερέας, μαθηματικός, φυσιοδίφης και πρωτοπόρος της αεροναυτικής. Ως καθηγητής φυσικής και μαθηματικών στη Μπρέσια, αρχικά σκιαγράφησε την έννοια ενός αεροπλοίου κενού και αναφερόταν ως Πατέρας της Αεροναυτικής λόγων των πρωτοποριακών προσπαθειών του, που μετέτρεψαν τον τομέα της αεροναυτικής σε επιστήμη μέσω της εγκαθίδρυσης «μιας θεωρίας αεροπλοΐας αποδεδειγμένης μέσω μαθηματικής ακρίβειας». Επίσης, ανέπτυξε την ιδέα που μετεξελίχθηκε στον Κώδικα Μπράιγ.[4]
Σχεδιασμός αεροπλοίου
Το σχέδιο του ιπτάμενου πλοίου του Φραντσέσκο Λάνα ντε Τέρτσι, περ. 1670
Το 1670 ο Φραντσέσκο Λάνα ντε Τέρτσι εξέδωσε βιβλίο με τον τίτλο Prodromo, στο οποίο περιλαμαβνόταν κεφάλαιο με τίτλο saggio di alcune invenzioni nuove premesso all'arte maestra («Έκθεση για τις νέες εφευρέσεις που πρόκειται να κυριαρχήσουν της τέχνης»), στο οποίο περιελάμβανε περιγραφή του «ιπτάμενου πλοίου». Ενθαρρύνθηκε από τα πειράματα του Ότο φον Γκέρικε, με τα ημισφαίρια του Μαγδεβούργου. Το 1663 ο Λάνα ντε Τέρτσι ανέπτυξε την ιδέα για ένα ελαφρύτερο από τον αέρα σκάφος.[5]
Το σχέδιο του διέθετε ένα κεντρικό κατάρτι όπου ήταν προσδεμένο το πανί, και τέσσερα κατάρτια στα οποία βρισκόταν σφαίρες από αλουμινόχαρτο: ο αέρας θα αντλούνταν έξω από τις σφαίρες, αφήνοντας κενό αέρος στο εσωτερικό. Έτσι θα γινόταν ελαφρύτερες από τον αέρα έξω, και θα παρείχαν άνωση. Το αερόπλοιο πηδαλιουχούνταν ως ιστιοφόρο πλοίο. Κάθε σφαίρα θα είχε διάμετρο 7,5 μέτρων (24 πόδια και 7 ίντσες). Ο Τέρτσι υπολόγισε πως το βάρος της σφαίρας θα ήταν 180 κιλά (396 λίβρες). Ακόμη υπολόγισε πως ο αέρας στη σφαίρα θα είχε βάρος 290 κιλών (638 λίβρες), και θα μπορούσε να αποδώσει αρκετή άνωση για την μεταφορά 6 επιβατών. Εκείνη την περίοδο κανένας δεν μπορούσε να κατασκευάσει τόσο λεπτό αλουμινόχαρτο και η πίεση του περιβάλλοντος αέρα θα κατέστρεφε τις σφαίρες. Επιπροσθέτως, ο Φραντσέσκο Λάνα ντε Τέρτσι είχε επίγνωση πως κάποιος θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ένα τέτοιο όχημα ως πολεμικό όπλο, και να επιτεθεί σε πόλεις από αέρος. Έγραψε: «Ο Θεός δεν θα επιτρέψει ποτέ την κατασκευή μιας τέτοιας μηχανής…επειδή όλοι αντιλαμβάνονται πως καμία πόλη δε θα είναι ασφαλής από επιδρομές…βαρίδια σιδήρου, βολίδες και βόμβες θα μπορούν να εκσφενδονιστούν από μεγάλο ύψος».[6][7]
Το γεγονός πως αυτές οι σφαίρες κενού ήταν φυσικά άδυνατες αποδείχθηκε το 1710 από τον Γκότφριντ Βίλχελμ Λάιμπνιτς, και έτσι ένα τέτοιο σκάφος δεν κατασκευάστηκε ποτέ. Αν και το συμπέρασμα του Λάιμπνιτς βασιζόταν στα υλικά που ήταν γνωστά την εποχή εκείνη, η ανακάλυψη του γραφενίου και οι πρόσφατες εξελίξεις στην παραγωγή του ίσως καταστήσουν αυτό το συμπέρασμα ξεπερασμένο. Μοντέλο της εφεύρεσης του Λάνα ντε Τέρτσι εκτίθεται στο Εθνικό Μουσείο Αέρος και Διαστήματος του Ινστιτούτου Σμιθσόνιαν στην Ουάσινγκτον.
Αλφάβητο γραφής τυφλών
Στο βιβλίο του Prodromo παρουσίασε ακόμη, ένα νέο αλφάβητο δικής του έμπνευσης εξ ολοκλήρου για τυφλούς ανθρώπους. Εν αντιθέσει με τα προηγούμενα συστήματα γραφής για τυφλούς, το αλφάβητο του Λάνα βασιζόταν στην ιδέα πως δεν χρειαζόταν να μιμείται τα κανονικά χειρόγραφα ή τυπωμένα γράμματα, αλλά θα έπρεπε να βασίζεται σε σύμβολα (παύλες) τα οποία θα αναγνωριζόταν με το άγγιγμα του δακτύλου κάποιου. Η λεπτομέρεια που δεν επέτρεψε την επιτυχία αυτής της εφεύρεσης είναι πως ο Λάνα απέτυχε να κατανοήσει πως οι βούλες αναγνωριζόταν πιο εύκολα από τις παύλες κατά την επαφή. Ο Λουί Μπράιγ πραγματοποίησε αυτή την θεμελιώδη διαίσθηση και επινόησε το αλφάβητο γραφής των τυφλών που πήρε το όνομά του.[8]
