Φερνάντο Παλαιολόγος

Φερνάντο Παλαιολόγος
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
Γονείς	Ανδρέας Παλαιολόγος
Οικογένεια	Δυναστεία των Παλαιολόγων

Να μη συγχέεται με τον Φερδινάνδο Παλαιολόγο του 17ου αι.

Ο δον Φερνάντο Παλαιολόγος, don Fernando Paleologo ^[α] ήταν ευγενής του 15ου και του 16ου αι. ελληνικής καταγωγής, που έζησε στην Ιταλία. Μετά το τέλος τού Ανδρέα Παλαιολόγου το 1502, ο Φερνάντο διεκδίκησε τον τίτλο τού δεσπότη του Μορέα. Αν και γενικά πιστεύεται, ότι ο Ανδρέας Παλαιολόγος ήταν άτεκνος, ο Φερνάντο μπορεί να ήταν νόθος γιος του και -μέσω του Ανδρέα- (πιθανώς) μικρανιψιός του Κωνσταντίνου ΙΑ΄ Παλαιολόγου, του τελευταίου Αυτοκράτορα των Ρωμαίων.

Υπάρχουν αναφορές στις αρχές του 16ου αι. σε έναν δεσπότη του Μορέα. που διοικούσε μία μονάδα ιππικού και είχε έναν γιο με το όνομα Τζιοβάνι Μαρτίνο Λεονάρντο, αλλά δεν είναι σαφές εάν πρόκειται για αναφορές στον Φερνάντο, δεδομένης της ύπαρξης ενός σύγχρονου ανταγωνιστή του τίτλου, τού Κωνσταντίνου Κομνηνού Αριανίτη.

Βιογραφία

Ο Φερνάντο μαρτυρείται για πρώτη φορά στις 17 Ιουλίου 1499, όταν ο δούκας του Μιλάνου, Λουδοβίκος Σφόρτσα δούκας τού Μιλάνου ανέφερε, ότι είχε στείλει τον «δον Φερνάντο, γιο τού Δεσπότη τού Μορέα, ανιψιό τού άρχοντα Κωνσταντίνου [Αριανίτη, επιτρόπου στο Μομφερράτο], στο Τούρκους με πέντε άλογα». ^[1] Αυτή φαίνεται να ήταν διπλωματική, ή πιθανώς κατασκοπευτική, αποστολή. ^[2] Ο μόνος διεκδικητής τού τίτλου τού δεσπότη του Μορέα εκείνη την εποχή ήταν ο Ανδρέας Παλαιολόγος. Αν και ο Ανδρέας πιστεύεται συνήθως, ότι δεν άφησε παιδιά, ^[3] είναι ωστόσο πιθανό, ο Φερνάντο να ήταν γιος του Ανδρέα. ^[4] Ο ιστορικός Τζόναθαν Χάρις πιστεύει, ότι είναι πιθανό, ο Φερνάντο να ήταν νόθος γιος του Ανδρέα. ^[2]

Μετά το τέλος του Ανδρέα Παλαιολόγου τον Ιούνιο του 1502, ο Φερνάντο υιοθέτησε τον τίτλο τού δεσπότη του Μορέα. ^[2] Η ζωή του Φερνάντο είναι θολή και φαίνεται να έχει σχετικά μικρή επίδραση στην ιστορία. Το γιατί δεν είναι σαφές, αλλά είναι πιθανό να παρεμποδίστηκε με κάποιο τρόπο, ίσως εξηγήσιμο αν ήταν νόθος. Ή ίσως δεν ήταν πρόθυμος να παίξει έναν πιο σημαντικό ρόλο. ^[2] Μετά το τέλος τού Ανδρέα, ο γενεαλογικά άσχετος Κωνσταντίνος Κομνηνός Αριανίτης, που αναφέρεται στην αναφορά του Σφόρτσα το 1499, διεκδίκησε επίσης τον τίτλο του δεσπότη του Μορέα. ^[4] Μία επιστολή από τον Aντόνιο Γιουστινιάνι, πρεσβευτή της Βενετίας στον πάπα, αναφέρει έναν ανώνυμο «δεσπότη», που διοικούσε μία μονάδα ιππικού τον Οκτώβριο τού 1502, αν και ο Τζόναθαν Χάρις πιστεύει, ότι αυτό μπορεί να είναι μία αναφορά στον Κωνσταντίνο Αριανίτη και όχι στον Φερνάντο Παλαιολόγο. ^[5]

Ένας διεκδικητής της θέσης τού δεσπότη, το όνομα τού οποίου δεν αναφέρεται στις πηγές, έθεσε προβλήματα πρωτοκόλλου, όταν το 1518 κάλεσε τον πάπα Λέοντα Ι΄ να γίνει ανάδοχος τού γιου του Τζιοβάννι Μαρτίνο Λεονάρντo ^[6] (λατιν.: Joannes Martinus Leonhardus) ^[7] και κάλεσε επίσης δέκα καρδινάλιους στη βάπτιση. ^[6] Σύμφωνα με τον σύγχρονο παπικό τελετάρχη, Πάρις ντε Γκράσις, οι τιμές που ζητήθηκαν ήταν, σαν ο δεσπότης να «βάπτιζε τον ίδιο τον Αυτοκράτορα του Χριστιανικού κόσμου». ^[8] Ο Kένεθ Σέτον, γράφοντας το 1962, πιστεύει ότι αυτός ο δεσπότης ήταν ο Κωνσταντίνος Κομνηνός Αριανίτης, ^[6] μία άποψη που διατηρεί επίσης ο Κρίστιαν Γκότφρηντ Χόφμαν, ο οποίος συμπεριέλαβε την αφήγηση του Πάρις ντε Γκράσις για την υπόθεση στο έργο του Νέοι συγγραφείς και μνημεία, εν μέρει σπάνια, εν μέρει αδημοσίευτα (Nova scriptorum ac monumentorum partim rarissimorum partim ineditorum), μία συλλογή ιστορικών κειμένων, το 1731. ^[7] Η ταύτιση με τον Κωνσταντίνο είναι ωστόσο προβληματική, δεδομένου ότι οι σύγχρονες πηγές κατά τα άλλα υποστηρίζουν, ότι ο Κωνσταντίνος είχε μόνο έναν γιο, που ονομαζόταν Aριανίτο. ^[9] Ο Τζόναθαν Χάρις πιστεύει, ότι αυτός ο δεσπότης του 1518 θα μπορούσε να είναι ο Φερνάντο Παλαιολόγος. ^{[2] [β]}

Σημειώσεις

1. No contemporary source gives Fernando's last name. Given that he was described as the 'son of the Despot of the Morea', a title held by the Palaiologos dynasty, he presumably used the last name Palaiologos, rendered as Paleologo in Italian
2. The 1518 despot's claimed territory is not specified in de Grassis's note.^[7] In addition to Fernando and Constantine, another 'despot' was active in Italy at this time: Κάρολος Γ΄ Τόκκος, claimant Despot of Epirus. Carlo did coincidentally have a son by the name Giovanni Leonardo,^[10] born at some point in the 1510s, but this Giovanni Leonardo cannot be the same person as the Giovanni Martino Leonardo born in 1518, given that Carlo's son was recognized as a citizen of Venice in 1517, the year prior. Giovanni Leonardo was also Carlo's only son.^[11]

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. Setton 1978, σελ. 513.
2. Harris 2013, σελ. 651.
3. PLP.
4. Harris 2013, σελ. 653.
5. Harris 2013.
6. Setton 1978, σελ. 463.
7. Hoffmann 1731, σελ. 418.
8. Hoffmann 1731, σελ. 419.
9. Babinger 1962.
10. Miller 1921, σελ. 513.
11. Shamà 2013, σελ. 42.

Βιβλιογραφία

• Babinger, Franz (1962). "ARIANITI, Costantino". Dizionario Biografico degli Italiani (in Italian). Vol. 4. Istituto della Enciclopedia Italiana fondata da Giovanni Treccani.
• Harris, Jonathan (2013). "Despots, Emperors, and Balkan Identity in Exile". The Sixteenth Century Journal. 44 (3): 643–661. JSTOR 24244808.
• Hoffmann, Christian Gottfried (1731). Nova scriptorum ac monumentorum partim rarissimorum partim ineditorum collectio (in Latin). Vol. 1. Sumptibus Haered. Lanckisianorum.
• Miller, William (1921). "Balkan Exiles in Rome". Essays on the Latin Orient. Cambridge University Press. ISBN 9781107455535.
• Setton, Kenneth M. (1978). The Papacy and the Levant (1204–1571), Volume II: The Fifteenth Century. Philadelphia: The American Philosophical Society. ISBN 0-87169-127-2.
• Shamà, Davide (2013). "I di Tocco, Sovrani dell'Epiro e di Leucade: Studio storico-genealogico". Notiziario dell'Associazione Nobiliare Regionale Veneta (in Italian).
• Trapp, Erich; Beyer, Hans-Veit; Walther, Rainer; Sturm-Schnabl, Katja; Kislinger, Ewald; Leontiadis, Ioannis; Kaplaneres, Sokrates (1976–1996). Prosopographisches Lexikon der Palaiologenzeit (in German). Vienna: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften. ISBN 3-7001-3003-1.