Η Τυμφαία ή Στυμφαία είναι ιστορική περιοχή της Άνω Μακεδονίας. Η αρχαία Τυμφαία εκτείνεται στην γεωγραφική περιοχή δυτικά του ρου του Αλιάκμονα που ανήκει σήμερα διοικητικά στην Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών στα νοτιοδυτικά της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Η Τυμφαία αποτελεί μία από τις διοικητικές περιοχές του Μακεδονικού Βασιλείου και εκτεινόταν νότια της επαρχίας της Ορεστίδας και δυτικά της επαρχίας της Ελιμίας.[1]
Η Τυμφαία θεωρείται, από άλλους συγγραφείς, περιοχή της Ηπείρου, πριν ενταχθεί διοικητικά στην Άνω Μακεδονία και στο βασίλειο του Φιλίππου Β' μετά το 355 π.Χ.. Οι κάτοικοι της περιοχής ονομάζονται Τυμφαίοι (Τυμφαῖοι).[2] Σύμφωνα με άλλες πηγές, η περιοχή της Τυμφαίας μέχρι το όρος Τύμφη, αποτελεί περιοχή της Ελιμίας.[3]
Γεωγραφία
Η αρχαίας Τυμφαία ορίζονταν γεωγραφικά πιθανόν στα βόρεια από τον παραπόταμο του Αλιάκμονα, Πραμορίτσα και τον Αώο, από τον ποταμό Αλιάκμονα στα ανατολικά, στα νότια από τα όρη Χάσια (ίσως μέχρι τον Πηνειό) και στα δυτικά από την οροσειρά της Πίνδου. Στα δυτικά ίσως περιλαβάνει ολόκληρη την περιοχή της βόρειας Πίνδου από το Ζαγόρι έως το Μέτσοβο. Το όνομα της ιστορικής περιοχής προέρχεται από το όρος Τύμφη.
Ιστορία
Από την περίοδο της Μυκηναϊκής Εποχής μέχρι την κατάλυση του βασιλείου της Τυμφαίας από τον Φίλιππο Β', η περιοχή είναι οικονομικά και πολιτιστικά ανεπτυγμένη. Η αρχαία Αιανή στην Ελιμία και το Άργος Ορεστικόν στην Ορεστίδα, είναι δυό σημαντικές πόλεις της Άνω Μακεδονίας σε συνδυασμό με τα αρχαιολογικά ευρήματα των τελευταίων δεκαετιών, τονίζουν την μεγάλη σημασία της περιοχής και το σημαντικό βιωτικό και πολιτιστικό επίπεδο των κατοίκων του, πριν την προσάρτηση των περιοχών στο Μακεδονικό Βασίλειο του Φιλίππου του Β'.
Αρχαιολογικά ευρήματα εντοπίζονται τις τελευταίες δεκαετίες λόγω κυρίως της κατασκευής σημαντικών έργων υποδομής. Κατά την κατασκευή του οδικού άξονα της Εγνατίας Οδού[6] εντοπίστηκαν μυκηναϊκές και μακεδονικές οικιστικές περιοχές κοντά στα χωριά Πριόνια και Κνίδη. Στον ορεινό όγκο, γνωστός είναι και ο αρχαίος οικισμός στη θέση Καστρί στο Πολυνέρι[7][8]. Στις όχθες του ποταμού Αλιάκμονα, έγιναν κυρίως ανασκαφές κατά την διάρκεια κατασκευής του φράγματος του Ιλαρίωνα. Αρχαίοι οικισμοί εντοπίζονται στη θέση Άγιος Κωνσταντίνος στη Δήμητρα[9], στη θέση Μεγάλη Πέτρα στο Μοναχίτι[10] και στη θέση Κεραμαριό στη Παλιουριά[11].
Ιστορικά πρόσωπα με καταγωγή από την Τυμφαία
Πολυπέρχων, έπαρχος της Μακεδονίας κατά την Ελληνιστική Περίοδο.
↑ John Boardman and Nicholas Geoffrey Lemprière Hammond. The Cambridge Ancient History Volume 3, Part 3: The Expansion of the Greek World, Eighth to Sixth Centuries B.C. Cambridge University Press, 1992, p. 284.
