Ο Στανίσουαφ Λεστσύνσκι ή Στανίσλαος Λεστσύνσκι [Stanisław I Leszczyński (πολωνική προφορά: [staˈɲiswaf lɛʂˈtʂɨɲskʲi], επίσης γνωστός σαν Stanislaus I, στα λιθουανικά: Stanislovas Leščinskis, 20 Οκτωβρίου 1677 – 23 Φεβρουαρίου 1766) ήταν βασιλιάς της Πολωνίας, Μέγας Δουξ της Λιθουανίας, Δούκας της Λωρραίνης και Κόμης της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Βιογραφία
Ήταν γιος του Ραφαήλ Λεστσύνσκι, μεγάλου θησαυροφύλακα & στόλνικου του Στέμματος, βοεβόδα της Γαλικίας & Πόζναν, κ.ά., και της Άννα Καταρύνα Γιαμπονόβσκι, κόρης του Στανίσουαφ Γιαν Γιαμπονόβσκι, στρατάρχη (χετμάνου) & πρίγκιπα.
Ο Στανίσουαφ μεγάλωσε σε αριστοκρατικό περιβάλλον, ενώ από νέος είχε την ευκαιρία να ταξιδέψει στη Δυτική Ευρώπη. Το 1702 ο Κάρολος ΙΒ΄ της Σουηδίας εισέβαλε στην επικράτεια του Πολωνικού Βασιλείου εκτοπίζοντας το μονάρχη Αύγουστο B΄ τον Ισχυρό κι επιβάλλοντας τελικά τον 27χρονο Λεστσύνσκι στο θρόνο της χώρας (1704). Το 1710 ο νέος Βασιλιάς υπέβαλε σημαντικές προτάσεις προς όλους τους γειτονικούς του μονάρχες με στόχο την ειρήνευση[10]. Ωστόσο, μετά την ήττα του Καρόλου από τους Ρώσους στη Μάχη της Πολτάβας, ο τελευταίος εξορίσθηκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και ο Λεστσύνσκι έχασε την υποστήριξή του, με αποτέλεσμα ο Αύγουστος να επανακτήσει τα ηνία. Τότε ο Λεστσύνσκι κατέφυγε στη γαλλική επαρχία Αλσατία. Μετά το θάνατο του Αυγούστου (1733) ο Στανίσουαφ πέτυχε να επιστρέψει στο θρόνο του, βασισμένος στη γαλλική βοήθεια, καθώς η κόρη του είχε παντρευτεί το Λουδοβίκο IE΄.
Όμως οι Ρώσοι επενέβησαν και πάλι με τη σύμπραξη της Αυστρίας κι ο Λεστσύνσκι απομακρύνθηκε άλλη μία φορά από την εξουσία και τη θέση του πήρε τώρα ο Φρειδερίκος Αύγουστος Β΄ της Σαξονίας, που ονομάστηκε Αύγουστος Γ΄ της Πολωνίας. Στον αντίποδα, η βοήθεια από τη Γαλλία, την οποία μάταια ανέμενε ο Στανίσουαφ στο Γκντανσκ, όπου είχε καταφύγει, δεν ήλθε. Ο πρώην Βασιλιάς απάντησε με εκτεταμένη αντίσταση εναντίον του ανταγωνιστή του και των Ρώσων προστατών του, τώρα με την ενίσχυση της Πρωσίας, από το νέο ορμητήριό του, στην πόλη Καίνιξμπεργκ.
Με τη συμβιβαστική συνθήκη της «Ειρήνης της Βιέννης», που συνήφθη μεταξύ των αντιμαχόμενων ηγετών το 1738, ο Αύγουστος Γ΄ αναγνωρίσθηκε επίσημα σαν Πολωνός μονάρχης, αλλά επιτράπηκε, παράλληλα, στο Λεστσύνσκι να διατηρήσει τους βασιλικούς του τίτλους, ενώ του αποδόθηκαν η Λωρραίνη και το Μπαρ, για όσο διάστημα θα ζούσε.
Ο Λεστσύνσκι πέτυχε σημαντικές επιτυχίες στη νέα του επικράτεια, αναπτύσσοντας τις επιστήμες και τις τέχνες, όπως και ενισχύοντας την οικονομία. Αργότερα (1749) συνέγραψε το πολιτικό του μανιφέστο με τίτλο «Ελεύθερη Φωνή για να γίνει η Ελευθερία Ασφαλής», με όλες του τις προτεινόμενες καινοτομίες και τροποποιήσεις στον Πολωνικό Καταστατικό Χάρτη.
Εκδόθηκαν[11] επίσης, διάφορες επιστολές του προς την κόρη του Μαρία, τους Πρώσους βασιλείς κ.α. Μία πλατεία της γαλλικής πόλης Νανσύ, φέρει τιμητικά το όνομά του.
Οικογένεια
Νυμφεύτηκε το 1698 την Καταρύνα Οπαλίνσκα, κόρη του Γιαν Κάρολ Οπαλίνσκι, στάροστ στην Πολωνία και καστελάνο του Πόζναν. Είχε τέκνα:
Πρόγονοι
| Πρόγονοι του Στανίσουαφ Α΄ της Πολωνίας
|
| | | | | | | | | | | | | | | | |
|
|
|
|
|
| Ραφάλ Λεστσύνσκι | |
|
| | | | | | | |
|
|
|
|
|
| Μπογκούσουαφ Λεστσίνσκι | |
|
| | | | | | | | | | |
|
|
|
|
|
| Άννα Ραντζιμίνσκα | |
|
| | | | | | | |
|
|
|
|
|
| Ραφαήλ Λεστσύνσκι (1650-1703) | |
|
| | | | | | | | | | | | | |
|
|
|
|
|
| Κάσπερ Ντοένχοφ | |
|
| | | | | | | |
|
|
|
|
|
| Άννα Ντοένχοφ | |
|
| | | | | | | | | | |
|
|
|
|
|
| Άννα Αλεξάντρα Κονιετσπόλσκα | |
|
| | | | | | | |
|
|
|
|
|
| Στανίσλαφ Α΄ της Πολωνίας | |
|
| | | | | | | | | | | | | | | | |
|
|
|
|
|
| Γιαν Στανίσλαφ Γιαμπονόφσκι | |
|
| | | | | | | |
|
|
|
|
|
| Στανίσλαφ Γιάν Γιαμπονόφσκι | |
|
| | | | | | | | | | |
|
|
|
|
|
| Άννα Οστρόρογκ | |
|
| | | | | | | |
|
|
|
|
|
| Άννα Γιαμπονόφσκι | |
|
| | | | | | | | | | | | | |
|
|
|
|
|
| Ντομίνικ Αλεξάντερ Καζανόφσκι | |
|
| | | | | | | |
|
|
|
|
|
| Μαριάννα Καζανόφσκα | |
|
| | | | | | | | | | |
|
|
|
|
|
| Άννα Ποτότσκα | |
|
| | | | | | | |
|
|
|
|
|
|
Παραπομπές
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Benezit Dictionary of Artists» (Αγγλικά) Oxford University Press. 2006. B00174320. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ «Identifiants et Référentiels» (Γαλλικά) Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. 027333825. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2020.
- ↑ (Ολλανδικά) RKDartists. 434360. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2018.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 (Ολλανδικά) RKDartists. 434360. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2022.
- ↑ p10315.htm#i103144. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2020.
- ↑ 8,0 8,1 Venedikt Miakotin: «Лещинские» (Ρωσικά)
- ↑ «Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku» (Πολωνικά) Βιβλιοθήκη του Κούρνικ. Κούρνικ. 1992. σελ. 104. ISBN-10 83-85213-04-X.
- ↑ Φύλλο εφημερίδας "Έθνος" της 8 Φεβρουαρίου 1930, σελ. 2: "Ποιος ο Πρόδρομος της Κοινωνίας των Εθνών"
- ↑ Britannica.com: Stanislaw I Leszczynski Ανακτήθηκε στις 8/2/2019
