Ο Στάνισλαβ Γκρος (Stanislav Gross, τσεχική προφορά: ˈstaɲɪslav ˈɡros, 30 Οκτωβρίου 1969 – 16 Απριλίου 2015) ήταν Τσέχος δικηγόρος και πολιτικός που υπηρέτησε ως πρωθυπουργός της Τσεχικής Δημοκρατίας και ηγέτης του Τσεχικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος από το 2004 έως το 2005, οπότε παραιτήθηκε λόγω οικονομικών ατασθαλιών. Προηγουμένως υπηρέτησε ως υπουργός Εσωτερικών στις κυβερνήσεις των Μίλος Ζέμαν και Βλαντιμίρ Σπίντλα από το 2000 έως το 2004. Ο Γκρος ήταν βουλευτής από το 1992 έως το 2004.
Γεννημένος στην Πράγα, ο Γκρος εργάστηκε για λίγο στους κρατικούς σιδηροδρόμους της Τσεχοσλοβακίας (ČSD) ως ασκούμενος μηχανοδηγός. Μετά τη Βελούδινη Επανάσταση το 1989 έγινε μέλος του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος και το 1992 βουλευτής. Μετά από σπουδές νομικής από το 1993 έως το 1999 απέκτησε ακαδημαϊκό τίτλο, αν και κάτω από συνθήκες όχι τόσο κανονικές. Η διπλωματική του είχε μόλις 33 σελίδες.[16]
Υπουργός Εσωτερικών
Στις 5 Απριλίου 2000 διορίστηκε υπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση του Μίλος Ζέμαν. Μετά τις εκλογές του 2002 συνέχισε ως υπουργός Εσωτερικών και έγινε αναπληρωτής πρωθυπουργός στην κυβέρνηση του Βλαντιμίρ Σπίντλα.
Κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του, είχαν διαρρεύσει αρκετά σκάνδαλα στην αστυνομία: διαφθορά μεταξύ ανώτατων αξιωματούχων, παρατυπίες σε διαγωνισμούς και αδυναμία εξιχνίασης κατά συρροή δολοφονιών. Ο Γκρος ισχυρίστηκε ότι αυτό οφειλόταν στην μεγαλύτερη διαφάνεια και την καλύτερη ικανότητα ανακάλυψης τέτοιων συμπεριφορών εντός της αστυνομίας. Ο Γκρος επικρίθηκε επίσης για τον διορισμό φίλων και συμμάχων του ως στελέχη σε κρατικές εταιρείες και για κατάχρηση μυστικών υπηρεσιών για πολιτικούς σκοπούς.[17]
Παρά τα προβλήματα αυτά, ο Γκρος κατάφερε να διατηρήσει υψηλότερη δημοτικότητα από άλλους πολιτικούς (μέχρι και πάνω από 70%). Βοήθησε η νεανική, φωτογενής εμφάνισή του, η παρουσία του στα μέσα ενημέρωσης και η απροθυμία του να εμπλακεί σε αμφιλεγόμενες αποφάσεις ή συζητήσεις.
Πρωθυπουργός
Στις ευρωεκλογές του 2004, το ČSSD έχασε καθαρά και η δημοτικότητα του κόμματος ήταν χαμηλή. Αυτό οδήγησε στην παραίτηση του Σπίντλα στις 26 Ιουλίου. Ο Γκρος διορίστηκε πρωθυπουργός στις 4 Αυγούστου 2004 και η κυβέρνησή του πήρε ψήφο εμπιστοσύνης στις 24 Αυγούστου.
Ο Γκρος θεωρήθηκε από το κόμμα του ως ο τελευταίος τρόπος για να ανακτήσει τη δημοτικότητά του και να αντιμετωπίσει καλύτερα τις επερχόμενες εκλογές. Αυτό αποδείχθηκε λάθος, καθώς στις εκλογές για τις περιφερειακές συνελεύσεις και την Γερουσία, οι Σοσιαλδημοκράτες απέτυχαν και πάλι.
Ο Γκρος ισχυρίστηκε ότι θα εκσυγχρονίσει το κόμμα σε γραμμές παρόμοιες με αυτές που ακολούθησε ο Τόνι Μπλερ, αλλά ο σύντομος χρόνος του στην εξουσία και η συνεχής εμπλοκή με σκάνδαλα δεν του έδωσαν χρόνο να εφαρμόσει αλλαγές. Η δημοτικότητά του άρχισε να μειώνεται και η εμπλοκή του σε περαιτέρω καταγγελίες για νεποτισμό, αστυνομική διαφθορά, ύποπτες συναλλαγές σε κρατικές ιδιωτικοποιήσεις επιτάχυναν την παρακμή.
Οικονομικές παρατυπίες
Στις αρχές του 2005, ο Γκρος αντιμετώπισε ένα σκάνδαλο που αφορούσε ασαφή προέλευση δανείου για αγορά διαμερίσματος. Διαπιστώθηκε ότι η σύζυγός του ήταν συνεργάτης ενός ιδιοκτήτη οίκου ανοχής, ο οποίος αργότερα καταδικάστηκε για ασφαλιστική απάτη σε πέντε χρόνια φυλακή. Η κριτική από τα μέσα ενημέρωσης και το ρεκόρ δημόσιας δυσαρέσκειας μετατράπηκαν σε κυβερνητική κρίση. Για τρεις μήνες, ο Γκρος προσπάθησε να παραμείνει στην εξουσία μέχρι που αναγκάστηκε να παραιτηθεί στις 25 Απριλίου 2005. Η δημοτικότητά του έπεσε σε ιστορικό χαμηλό και η εμπιστοσύνη των Τσέχων προς τους πολιτικούς κατέρρευσε[18].
Τον Σεπτέμβριο του 2005 ο Γκρος παραιτήθηκε από τη θέση του αρχηγού του κόμματος. Ο λόγος ήταν η αυξανόμενη υποψία για διαφθορά κατά την πώληση του χημικού ομίλου Unipetrol στην πολωνική κρατική επιχείρηση PKN Orlen.
Ο Γκρος αρνήθηκε όλες τις κατηγορίες ως παράλογη συνωμοσία εναντίον του.[19]
Μετέπειτα ζωή και θάνατος
Μετά την αποχώρησή του από την κεντρική πολιτική σκηνή, ο Γκρος άρχισε να εργάζεται για το Δικηγορικό Γραφείο του Έντουαρντ Μπρούνα. Μεταξύ Απριλίου 2006 και Ιανουαρίου 2007 υπηρέτησε ως πρόεδρος της Επιτροπής Ασφαλείας των Σοσιαλδημοκρατών (bezpečnostní komise). Τα μέσα ενημέρωσης αναφέρονταν κατά καιρούς στην επιρροή του σε αποφάσεις που λαμβάνονταν εντός της τσεχικής αστυνομίας.[20]
Τον Σεπτέμβριο του 2007, η οικονομική εβδομαδιαία εφημερίδα Euro δημοσίευσε πληροφορίες ότι ο Γκρος και η σύζυγός του αγόρασαν έως και 31% των μετοχών της ενεργειακής εταιρείας Moravia Energo . Η αξία του μεριδίου εκτιμήθηκε σε περίπου 300 εκατομμύρια κορόνες. Το περιοδικό υπολόγισε ότι οι τράπεζες δάνεισαν το πολύ τα δύο τρίτα του ποσού, οπότε το υπόλοιπο καταβλήθηκε από τον Γκρος[21]. Όταν δημοσιεύθηκαν αυτές οι πληροφορίες, ο Γκρος αρνήθηκε να παράσχει λεπτομέρειες στον Τύπο επικαλούμενος λόγους προστασίας της ιδιωτικής του ζωής[22]. Μέχρι τον Ιούνιο του 2008 πούλησε το μερίδιο του 31% για 150 εκατομμύρια κορόνες, με αρχική τιμή αγοράς 21 εκατομμύρια. Η όλη συμφωνία θεωρήθηκε πολύ περίεργη και διερευνήθηκε, αλλά γρήγορα διαπιστώθηκε ότι επρόκειτο για νόμιμη επιχειρηματική συμφωνία, σύμφωνα με την τσεχική αστυνομία[23].
Στις 18 Μαρτίου 2008 απέτυχε στις εξετάσεις δικηγόρων [24], αλλά αργότερα τις πέρασε και άνοιξε δικηγορικό γραφείο[25]. Φοίτησε στο Πανεπιστήμιο του Καρόλου στην Πράγα και αργότερα του απονεμήθηκε πτυχίο νομικής από το Πανεπιστήμιο της Δυτικής Βοημίας στο Πίλζεν. Το 2009 το πανεπιστήμιο αυτό βρέθηκε στο επίκεντρο ερευνών σχετικά με ισχυρισμούς περί απονομής πτυχίων νομικής μετά από λίγους μήνες σπουδών. Ο Γκρος αναφέρθηκε κατά τη διάρκεια της έρευνας.
Στις αρχές του 2008, μαζί με τη σύζυγό του Šárka Grossová, αγόρασαν ένα πολυτελές διαμέρισμα αξίας 735.000 δολαρίων στο Μαϊάμι της Φλόριντα (τα δημόσια ηλεκτρονικά αρχεία της κομητείας δείχνει ότι το ακίνητο αγοράστηκε μόνο στο όνομα της συζύγου του). Ο Γκρος και η σύζυγός του αγόρασαν επίσης ένα μικρό σπίτι έναντι 10 εκατομμυρίων κορονών, το οποίο έχρηζε εκτενούς ανακαίνισης, περίπου 1 χλμ. από το διαμέρισμά τους στην Πράγα,. Η διαμάχη σχετικά με την αγορά αυτού του διαμερίσματος ήταν ένας από τους βασικούς παράγοντες για την παραίτησή του από τη θέση του πρωθυπουργού και την αποχώρησή του από την πολιτική[26].
