Πόλη της Λευκάδας

Συντεταγμένες: 38°49′49″N 20°42′16″E

Λευκάδα
Η Πόλη της Λευκάδας από τα κοντινά υψώματα
Λευκάδα Λευκάδα
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Ιονίων Νήσων
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Επτάνησα
Νομός	Λευκάδας
Πληθυσμός
Μόνιμος	8.467
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας	311 00
Τηλ. κωδικός	26450
Σχετικά πολυμέσα

Παραδοσιακός δρόμος στην Πόλη της Λευκάδας.

Η Πόλη της Λευκάδος είναι η πρωτεύουσα της Π.Ε. Λευκάδας της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων και η μεγαλύτερη πόλη του ομώνυμου νησιού. Βρίσκεται στα βόρεια του νησιού στο κοντινότερο σημείο του, με την απέναντι ακτή της ηπειρωτικής Ελλάδος. Με το χαρακτηριστικό αρχιτεκτονικό χρώμα, τα στενά καντούνια, τις περιποιημένες αυλές και την ανέπαφη αρχοντική ομορφιά της, ορίζει την πρώτη ταξιδιωτική εικόνα του επισκέπτη. Η ιδιαίτερη φυσιογνωμία της πόλης,απότοκος της πολιτισμικής κληρονομιάς των Ενετών κατακτητών και της έντονης σεισμικής δραστηριότητας, διαφαίνεται στον πολεοδομικό της σχεδιασμό.Κύριο αξιοθέατο της πόλης αποτελούν οι εκκλησίες της. Πρόκειται για βασιλικές, επηρεασμένες από την ενετική αρχιτεκτονική, με επτανησιακή συνήθως (μετακρητική) εικονογράφηση και όμορφα ξυλόγλυπτα (κάποια καλυμμένα με φύλλο χρυσού) τέμπλα.Οι περισσότερες ιδρύθηκαν μεταξύ του 17ου και του 18ου αιώνα και η διαμόρφωσή τους οριστικοποιήθηκε γύρω στο 1836. Την εικονογράφησή τους επιμεληθήκαν σπουδαίοι αγιογράφοι, όπως οι Παναγιώτης και Νικόλαος Δοξαράς, Σπυρίδων Βεντούρας, Νικόλαος Παπανελλόπουλος, Στυλιανός Δεβάρης, Βασίλειος Αρκελές, Σπυρίδων Γαζής, Βασίλειος Σίδερης, Σπυρίδων Σταμπόγλης, Λεωνίδας Σίδερης, Βασίλης Σίδερης (εγγονός του συνονόματου) και οι Κεφαλλονίτες ζωγράφοι Ρίφιος, Καραντινός, Μηνιάτης κ.ά.Αξιόλογα αρχιτεκτονικά μέτωπα με παλαιά διώροφα κτίρια συναντά κανείς ακόμα σήμερα στις παλαιές της γειτονιές, «στου Πουλιού» δυτικά και «στης Αγίας Κάρας» ανατολικά. Τα λιτά νεοκλασικά μορφολογικά χαρακτηριστικά τους έχουν προσαρμοστεί στις ανάγκες της μοναδικής αντισεισμικής αρχιτεκτονικής της πόλης. Πρόκειται για ένα ιδιοφυές σύστημα μικτής δόμησης με λίθους στο ισόγειο και ξύλο στους ορόφους, που δοκιμάστηκε στην πράξη κατά τον ισχυρότατο σεισμό του 1825, και κωδικοποιήθηκε σε οικοδομική νομοθεσία επί Αγγλοκρατίας (1810-1864). Χαρακτηριστικά δείγματα παραδειγματικής κατασκευής είναι τα επώνυμα κτίρια του παλαιού Δημαρχείου (παλαιότερα Δικαστηρίου) και του Γυμνασίου Λευκάδας, που κτίστηκαν ως κατοικία και Τοποτηρητήριο του Άγγλου Αρμοστή στη Λευκάδα.

Η πόλη, όπως και όλο το νησί αποτελεί τουριστικό προορισμό Ελλήνων αλλά και ξένων προερχόμενων από το αεροδρόμιο του Ακτίου. Στην είσοδο της πόλης βρίσκεται το βενετικό κάστρο, γνωστό ως κάστρο της Αγίας Μαύρας^[1]. Η πόλη αποτελεί επίσης πρωτεύουσα της περιφερειακής ενότητας Λευκάδος και του δήμου Λευκάδος^[2].

Ο πληθυσμός, σύμφωνα με την απογραφή του 2021 είναι 13.540 στην τοπική δημοτική ενότητα Λευκάδας. Το 2011 καταγράφηκαν 8.673 κάτοικοι^[3] και μαζί με τον Πολύγυρο, την Άμφισσα, το Καρπενήσι και το Αργοστόλι είναι οι μικρότερες πρωτεύουσες νομών της Ελλάδος. Στην πόλη της Λευκάδος ξεχωρίζουν τα ξύλινα αντισεισμικά κτήρια, ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής, βαμμένα συνήθως σε έντονα χρώματα. Η Πόλη της Λευκάδος είναι ανακηρυγμένος παραδοσιακός οικισμός^[4].

Αξιοθέατα της πόλεως

Πανοραμική άποψη της λιμνοθάλασσας στην πόλη της Λευκάδας.

Μερική άποψη της λιμνοθάλασσας στην πόλη της Λευκάδας.

Πλατεία της πόλεως

Στην είσοδο της Πόλεως της Λευκάδος βρίσκεται το μεσαιωνικό κάστρο της πόλεως, χτισμένο από τον Βενετό Ορσίνι στις αρχές του 14ου αιώνα^[1]. Το κάστρο πήρε την ονομασία του από το εκκλησάκι της Αγίας Μαύρας που βρισκόταν στην ίδια θέση. Η εκκλησία αυτή έδωσε το όνομά της και στο νησί της Λευκάδος για μια μεγάλη περίοδο της ιστορίας. Το κάστρο βρίσκεται στην άκρη του μικρού πορθμού που σχηματίζεται μεταξύ της Λευκάδας και της απέναντι ακτής της Αιτωλοακαρνανίας και περιβάλλεται από τάφρο.

Οι περισσότεροι δρόμοι της πόλης ξεκινούν από τη γέφυρα που συνδέει την πόλη με την απέναντι ακτή και έχουν ακτινωτή διάταξη. Κύριος δρόμος της πόλης είναι η οδός Ντέρπφελντ, πεζοδρομημένη σήμερα, που έχει το όνομα του διάσημου Γερμανού αρχαιολόγου Βίλελμ Ντέρπφελντ, ο οποίος πραγματοποίησε σημαντικές ανασκαφές στη Λευκάδα στις αρχές του 20ου αιώνα. Στην οδό Ντέρπφελντ βρίσκονται ορισμένα από τα πιο αξιόλογα κτίρια της πόλης καθώς και οι πιο καλά διατηρημένες παλιές εκκλησίες. Πολλές παλιές εκκλησίες της πόλης είναι χτισμένες κατά τη διάρκεια του 17ου αιώνα και είναι τεχνοτροπίας Μπαρόκ. Λόγω της μεγάλης σεισμικότητας της περιοχής όλα σχεδόν τα καμπαναριά είναι μεταλλικά.

Στην πόλη ξεχωρίζουν τα αγάλματα τριών σημαντικών λογοτεχνών που γεννήθηκαν στη Λευκάδα, του Άγγελου Σικελιανού, του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη και του Λευκάδιου Χερν. Από τους επισκέψιμους χώρους της πόλης ξεχωρίζει το αρχαιολογικό μουσείο με ευρήματα από τις ανασκαφές του Ντερπφελντ.

Βιβλιοθήκη της πόλεως

Η δημόσια Βιβλιοθήκη της Λευκάδος ιδρύθηκε το 1953^[5], υπάγεται στο Υπουργείο Παιδείας και στεγάζεται στο αρχοντικό Ζουλίνου, ιστορικά διατηρητέο κτίσμα στο κέντρο της πόλης. Η ίδρυση της είναι αποτέλεσμα προσπαθειών κάποιων πνευματικών ανθρώπων, όπως ο ιστορικός Πάνος Ροντογιάννης, ο δικηγόρος Τάκης Μαμαλούκας και άλλοι που ήθελαν να υπάρξει βιβλιοθήκη στον τόπο τους αλλά και να διασωθούν διάφορα κειμήλια που υπήρχαν διάσπαρτα στο νησί. Αρχικά συγκεντρώθηκαν βιβλία και κειμήλια που αποτέλεσαν τον αρχικό της πυρήνα, ενώ σήμερα περιλαμβάνει περισσότερα από 55.000 βιβλία που καλύπτουν όλο το φάσμα της γνώσης και πολλά με τοπική ιστορία, που αποτελούν πολιτιστική κληρονομιά για τη χώρα.

Στο ισόγειο του κτιρίου βρίσκονται σύγχρονα βιβλία, χειρόγραφα, παλαίτυπα, χαρακτικά και χάρτες, έργα σύγχρονης τέχνης Λευκαδίων καλλιτεχνών και άλλα κειμήλια. Στον 1ο όροφο στεγάζεται η Συλλογή Μεταβυζαντινών Εικόνων και Θρησκευτικών κειμηλίων από το 16ο αιώνα και μεταγενέστερα. Η συλλογή της εμπλουτίζεται με αγορές που καλύπτουν τις πληροφοριακές ανάγκες των χρηστών και με δωρεές που δέχεται από ανθρώπους του πνεύματος και άλλους φορείς. Η βιβλιοθήκη συμμετέχει ενεργά στην πνευματική ζωή του τόπου και στα πολιτιστικά δρώμενα και έχει επιδείξει αξιοσημείωτη εκδοτική δραστηριότητα, με βιβλία που αφορούν την περιοχή και είναι τα εξής:

• Το Γλωσσάρι της Λευκάδος.
• Εργογραφία του Λαογράφου Πανταζή Κοντομίχη.
• Το Κάστρο της Αγίας Μαύρας.
• Λεύκωμα με χάρτες & χαρακτικά της Λευκάδος.
• Δύο χειρόγραφα ποιήματα του Άγγελου Σικελιανού.
• Κάρτες από τη Συλλογή Μεταβυζαντινών Εικόνων Επτανησιακής Τέχνης.
• "Έτη Φωτός".
• "Ημερολόγιο 2008".
• "Λευκάδα αντισεισμική δόμηση".

Η δημοτική κοινότης της Λευκάδος

Στη δημοτική κοινότητα της Λευκάδος ανήκουν επίσης οι οικισμοί Φρύνι και Καλλιγόνι. Το Φρύνι έχει πληθυσμό 535 κατοίκους και το Καλλιγόνι 251. Στη θέση που είναι χτισμένο το Καλλιγόνι βρισκόταν στην αρχαιότητα η Νήρικος, η οποία αποτελούσε τη σημαντικότερη πόλη του νησιού κατά τα πρώτα ιστορικά χρόνια της αρχαίας περιόδου, πριν την έλευση των Κορινθίων^[1].

Αδελφοποιημένες πόλεις

Η Πόλη της Λευκάδας είναι «αδελφοποιημένη» με τις παρακάτω πόλεις:

• Σιντζούκου
• Πλοέστι
• Εμαμπόντα
• Λουκάτ

Παραπομπές

1. «Αρχαιολογικοί Χώροι στο Δήμο Λευκάδας». www.lefkada.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2021. 
2. http://www.et.gr/idocs-nph/search/pdfViewerForm.html?args=5C7QrtC22wGYK2xFpSwMnXdtvSoClrL81-32jgAMSfbnMRVjyfnPUeJInJ48_97uHrMts-zFzeyCiBSQOpYnT00MHhcXFRTsb2fGphpq4MKX2ZkaHobySNnvZCNHXvYVvlf80XevW0Q^{[νεκρός σύνδεσμος]}.
3. «Απογραφή 2011». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2021. 
4. «Architecture». www.lefkada.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2021. 
5. «Δημόσια Βιβλιοθήκη Λευκάδας» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2021. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Δήμος Λευκάδας
• Η πόλη της Λευκάδας - από το e-lefkas.gr
• Ο Πέτρινος Φάρος της Λευκάδας στο Φρούριο Αρχειοθετήθηκε 2013-01-28 στο Wayback Machine.