PROFILBARU.COM

Πωλ Τανερύ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη; μητρική γλώσσα	Paul Tannery (Γαλλικά)
Γέννηση	20 Δεκεμβρίου 1843; Μαντ-λα-Ζολί
Θάνατος	27 Νοεμβρίου 1904; Παντέν
Χώρα πολιτογράφησης	Γαλλία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γαλλικά
Σπουδές	Πολυτεχνική Σχολή
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ιστορικός των μαθηματικών; μεταφραστής; ιστορικός; ελληνιστής; ιστορικός της φιλοσοφίας; μηχανικός; μαθηματικός
Εργοδότης	Κολλέγιο της Γαλλίας
Οικογένεια
Σύζυγος	Marie Paul Tannery
Αδέλφια	Jules Tannery
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

Ο Πωλ Τανερύ (Paul Tannery, 20 Δεκεμβρίου 1843 – 27 Νοεμβρίου 1904) ήταν Γάλλος μαθηματικός και ιστορικός των μαθηματικών. Ο Πωλ ήταν ο μεγαλύτερος αδελφός του μαθηματικού Ζυλ Τανερύ, στου οποίου τις Notions Mathématiques συνεισέφερε ένα ιστορικό κεφάλαιο. Παρά το ότι η βιοποριστική εργασία του ήταν στη βιομηχανία του καπνού, αφιέρωσε τα απογεύματά του και τη ζωή του στη μελέτη των μαθηματικών και της αναπτύξεώς τους.

Ζωή και σταδιοδρομία

Ο Τανερύ γεννήθηκε στο Μαντ-λα-Ζολί, πόλη κοντά στο Παρίσι, σε μια θρησκευόμενη Ρωμαιοκαθολική οικογένεια. Πήγε σε ιδιωτικό σχολείο στην πόλη αυτή και κατόπιν στο λύκειο στη Λε Μαν και στην Καέν. Εισάχθηκε στην περίφημη École Polytechnique, στης οποίας τις εισαγωγικές εξετάσεις αρίστευσε. Εκεί παρακολούθησε μαθήματα μαθηματικών, φυσικών επιστημών και κλασικών σπουδών, όλα σχετικά με το μελλοντικό έργο του. Στη συνέχεια εγγράφηκε στην École d'Applications des Tabacs ως μαθητευόμενος μηχανικός. Ως τέτοιος εργάσθηκε δύο χρόνια στο κρατικό εργοστάσιο καπνού στη Λιλ. Το 1867 μετακόμισε στο Παρίσι και τρία χρόνια αργότερα υπηρέτησε ως λοχαγός του πυροβολικού στον Γαλλοπρωσικό Πόλεμο. Οι βιογραφίες του τον περιγράφουν ως φλογερό πατριώτη.

Στην École Polytechnique ο Τανερύ είχε ενδιαφερθεί για τον Ογκίστ Κοντ και τη θετικιστική φιλοσοφία του. Μετά τον πόλεμο, το ενδιαφέρον του για τα μαθηματικά συνεχίσθηκε και οι ιδέες του Κοντ θα επηρέαζαν την προσέγγισή του στη μελέτη της ιστορίας της επιστήμης. Εξαιτίας της σταδιοδρομίας του στην καπνοβιομηχανία, ο Τανερύ έζησε κατά καιρούς σε αρκετά διαφορετικά μέρη της Γαλλίας: στο Περιγκόρ από το 1872, στο Μπορντώ από το 1874, στη Χάβρη από το 1877 και στο Παρίσι από το 1883. Το Μπορντώ είχε κάποια διανοητική ατμόσφαιρα, αλλά ο Τανερύ ζήτησε μετάθεση για τη Χάβρη, ώστε να είναι κοντά στους γονείς του, που ζούσαν στην Καέν. Ωστόσο, αμέσως μετά ζήτησε να μετατεθεί στο Παρίσι, όπου θα ήταν δυνατό να ευδοκιμήσουν οι ερευνητικές και ακαδημαϊκές επιδιώξεις του.

Στο Παρίσι ο Τανερύ ανέλαβε τα πρώτα δύο μείζονα έργα που επιμελήθηκε: Το 1883 άρχισε να επιμελείται μια έκδοση των χειρογράφων του Διοφάντου, ενώ το 1885, μαζί με τον βιβλιοθηκάριο Σαρλ Ανρύ άρχισαν να επιμελούνται μια έκδοση ενός έργου του Φερμά. Αυτή η εργασία απαιτούσε την πρόσβαση στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, οπότε ο Τανερύ περιόρισε την προσπάθειά του το 1886, όταν μετατέθηκε στο Τονένς. Ακόμα και χωρίς πρόσβαση στη Βιβλιοθήκη, ο Τανερύ συνέχισε να ασχολείται εντατικά με την ιστορία των μαθηματικών, καθώς εξέδωσε δύο βιβλία από άρθρα που είχε δημοσιεύσει στη Revue philosophique de la France et de l'étranger και στο Δελτίο των μαθηματικών επιστημών (Bulletin de sciences mathematiques).

Το 1888 επέστρεψε στο Μπορντώ, όπου μελέτησε την αρχαία ελληνική αστρονομία και διεύθυνε το καπνεργοστάσιο. Δύο χρόνια αργότερα ωστόσο, είχε μετακομίσει και πάλι στο Παρίσι, στην περιοχή του οποίου θα παρέμενε πλέον όλη την υπόλοιπη ζωή του. Παρά το βαρύ φορτίο έργου της βιοποριστικής ενασχολήσεώς του, συνέχισε να είναι παραγωγικός στο πεδίο της ιστορίας της επιστήμης. Οι εκδόσεις του του Διοφάντου και του Φερμά ολοκληρώθηκαν και κυκλοφόρησαν, όπως και περισσότερα από 250 άρθρα. Από το 1890 και μετά, ο Τανερύ εστίασε στο άλλο μεγάλο έργο του: μια νέα έκδοση των έργων και της αλληλογραφίας του Καρτέσιου, για την οποία συνεργάσθηκε με τον Σαρλ Αντάμ, έναν ιστορικό της νεότερης φιλοσοφίας.

Το 1903 το Κολλέγιο της Γαλλίας άρχισε να αναζητά έναν καθηγητή της ιστορίας των θετικών επιστημών. Ο Τανερύ θεωρείτο ως ο σχεδόν βέβαιος μελλοντικός κάτοχος της θέσεως, είχε μάλιστα αρχίσει να γράφει την εναρκτήρια διάλεξή του. Αντί όμως για εκείνον, επιλέχθηκε ο Γκριγκόρι Βιρουμπόφ, Ρώσος θετικιστής φιλόσοφος χωρίς σπουδές στην ιστορία της επιστήμης, ο οποίος επικεντρωνόταν στους πιο σύγχρονους μαθηματικούς αντί των αρχαίων και αναγεννησιακών «ειδώλων» του Τανερύ. Ο Βιρουμπόφ ήταν επίσης Μασόνος, ενώ ο Τανερύ παρέμενε πιστός Χριστιανός.

Ο Τανερύ πέθανε λίγο καιρό μετά, σε ηλικία 60 ετών, στη συνοικία Παντέν των Παρισίων. Η σύζυγός του Μαρί έζησε μέχρι το 1945 και έτσι πρόλαβε να εκδώσει πολλά από τα έργα του μετά τον θάνατό του, βοηθώντας στην επιβίωση των συνεισφορών του.

Ο Τανερύ ήταν προσκεκλημένος Ομιλητής στο Γ΄ Διεθνές Συνέδριο Μαθηματικών (ICM) του 1904 στη Χαϊδελβέργη.^[6]

Τα έργα του

La Géométrie grecque, comment son histoire nous est parvenue et ce que nous en savons. Παρίσι: Gauthier-Villars. 1887.
Pour l'histoire de la science hellène, Félix Alcan, Παρίσι 1887 (επανέκδοση από Gauthier-Villars, Παρίσι 1930)
Recherches sur l'histoire de l'astronomie ancienne, Gauthier-Villars, Παρίσι 1893
Diophantus alexandrinus, Opera Omnia, 2 τόμοι, B.G. Teubner, Λειψία 1893-1895
Œuvres de Fermat (με τον Σαρλ Ανρύ), 5 τόμοι, Gauthier-Villars, Παρίσι 1891-1922
Œuvres de Descartes, (με τον Σαρλ Αντάμ), εκδ. Léopold Cerf, Παρίσι 1897-1909 (2 συμπληρώματα εκδόθηκαν το 1910 και το 1913)
Mémoires scientifiques (17 τόμοι, εκδ.Édouard Privat Τουλούζης και Gauthier-Villars Παρισίων 1912-1950) :

Sciences exactes dans l'Antiquité (τόμοι I-III),

Sciences exactes chez les byzantins (τόμος IV),

Sciences exactes au Moyen Âge (τόμος V),

Sciences modernes (τόμος VI),

Philosophie antique (τόμος VII),

Philosophie moderne (τόμος VIII),

Philologie (τόμος IX),

Généralités historiques (τόμος X),

Comptes rendus et analyses (τόμοι XI-XII),

Correspondance (τόμοι XIII-XVI),

Biographie, Bibliographie, compléments et tables (τόμος XVII)

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 11926003r. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 MacTutor History of Mathematics archive. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2017.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 (Αγγλικά) SNAC. w6tk19jd. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11926003r. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
↑ (Γαλλικά) Βάση δεδομένων Léonore. Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας. www2.culture.gouv.fr/public/mistral/leonore_fr?ACTION=CHERCHER&FIELD_1=COTE&VALUE_1=LH%2F2567%2F6.
↑ Tannery, P. (1905). «Pour l'histoire du problème inverse des tangentes». Verhandlungen des dritten Mathematiker-Kongresses in Heidelberg von 8. bis 13. August 1904. Λειψία: B.G. Teubner. σελίδες 502–514.

Πηγές

Bryan, G.H. (Μάρτιος 1905). «Obituary Notice: M. Paul Tannery». The Mathematical Gazette (The Mathematical Association) 3 (50): 168. doi:10.1017/S0025557200114962. https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=msu.31293002106395;view=1up;seq=1028.
O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., «Πωλ Τανερύ», MacTutor History of Mathematics archive, University of St Andrews, http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Tannery_Paul.html .
Sarton, George (Νοέμβριος 1947). «Paul, Jules, & Marie Tannery (με μια σημείωση για τον Γκ. Βιρουμπόφ)». Isis (University of Chicago Press) 38 (1/2): 33–51. doi:10.1086/348033.
«Tannery, Paul». Dictionary of Scientific Biography. Scribner. 1970, σσ. 251-257. http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-2830904251.html.

Περαιτέρω διάβασμα

O'Connor, J J· E.F. Robertson. «How do we know about Greek mathematicians?». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Νοεμβρίου 1999. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2009.
«Paul Tannery». Osiris (Saint Catherines Press) 4: 633-689. 1938. doi:10.1086/368485. (στη γαλλική)
Sarton, George; Pierre Boutroux (1938). «L'OEuvre de Paul Tannery». Osiris (Saint Catherines Press) 4: 690-705. doi:10.1086/368486. (στη γαλλική)
«Tannery, Paul». Dictionary of Scientific Biography. Scribner. 1970, σσ. 251-257.