Παγκόσμιος χάρτης με ποσοστό κάθε χώρας υπό προστασία (δεδομένα 2005)
0–3.9% της χώρας προστατεύεται
3.9–11.3% προστατεύεται
11.3–22.7% προστατεύεται
22.7–41.8% προστατεύεται
41.8–72.3% προστατεύεται
χωρίς δεδομένα
Οι προστατευόμενες περιοχές ή περιοχές διατήρησης είναι τοποθεσίες που λαμβάνουν προστασία λόγω των αναγνωρισμένων φυσικών, οικολογικών ή πολιτιστικών τους αξιών. Υπάρχουν διάφορα είδη προστατευόμενων περιοχών, τα οποία ποικίλλουν ανάλογα με το επίπεδο προστασίας ανάλογα με τους νόμους που επιτρέπει κάθε χώρα ή τους κανονισμούς των εμπλεκόμενων διεθνών οργανισμών. Γενικά, οι προστατευόμενες περιοχές νοούνται ως εκείνες στις οποίες η ανθρώπινη παρουσία ή τουλάχιστον η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων (π.χ. καυσόξυλα, δασικά προϊόντα εκτός ξυλείας, νερό, κ.α.) είναι περιορισμένη.[1]
Ο όρος «προστατευόμενη περιοχή» περιλαμβάνει επίσης τις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές, τα όρια των οποίων περιλαμβάνουν κάποια περιοχή ωκεανού και διασυνοριακές προστατευόμενες περιοχές που επικαλύπτουν πολλές χώρες, οι οποίες αφαιρούν τα σύνορα εντός της περιοχής για διατήρηση και οικονομικούς σκοπούς. Υπάρχουν πάνω από 161.000 προστατευόμενες περιοχές στον κόσμο (έως τον Οκτώβριο του 2010)[2] με περισσότερες προσθήκες καθημερινά, που αντιπροσωπεύουν μεταξύ 10 και 15 τοις εκατό της επιφάνειας του εδάφους του πλανήτη.[3][4][5]
Έως το 2016, υπάρχουν 14.688 Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές (ΘΠΠ) και περίπου το 14,7% των χερσαίων υδάτων του κόσμου (εκτός της Ανταρκτικής) προστατεύονται.[6] Για τα ύδατα που υπάγονται στην εθνική δικαιοδοσία πέρα από τα χερσαία ύδατα, περίπου το 10,2% των παράκτιων και θαλάσσιων περιοχών και το 4,12% των παγκόσμιων ωκεανών καλύπτονται από θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές.[6] Αντίθετα, μόνο το 0,25% των ωκεανών του κόσμου πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας καλύπτεται από τη ΘΠΠ.[6] Μέσω της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα για το 2030, η Ευρωπαϊκή Ένωση στοχεύει να προστατεύσει το 30% του θαλάσσιου εδάφους και το 30% του χερσαίου εδάφους έως το 2030. Επίσης, το Campaign for Nature's 30x30 for Nature Petition προσπαθεί να κατευθύνει τις κυβερνήσεις να συμφωνήσουν στον ίδιο στόχο κατά τη Σύνοδο Κορυφής της Σύμβασης για τη Βιοποικιλότητα COP15.[7] Το 2021, 7 χώρες (η G7) δεσμεύθηκαν να προστατεύσουν ή να διατηρήσουν τουλάχιστον το 30% της παγκόσμιας γης και το 30% των παγκόσμιων ωκεανών για να σταματήσουν την απώλεια βιοποικιλότητας.[8]
Οι προστατευόμενες περιοχές είναι απαραίτητες για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, παρέχοντας συχνά βιότοπο και προστασία από το κυνήγι απειλούμενων και υπό εξαφάνιση ειδών. Η προστασία βοηθά στη διατήρηση οικολογικών διεργασιών που δεν μπορούν να επιβιώσουν σε πιο έντονα διαχειριζόμενα τοπία.[9]
Ορισμός
Ο ορισμός που έγινε ευρέως αποδεκτός σε περιφερειακά και παγκόσμια πλαίσια παρέχεται από τη Διεθνής Ένωση Προστασίας της Φύσης (ΔΕΠΦ) στις οδηγίες κατηγοριοποίησης για τις προστατευόμενες περιοχές.[10][11] Ο ορισμός έχει ως εξής:[12]
Ένας σαφώς καθορισμένος γεωγραφικός χώρος, αναγνωρισμένος, αφιερωμένος και διαχειριζόμενος, μέσω νομικών ή άλλων αποτελεσματικών μέσων, για την επίτευξη της μακροπρόθεσμης διατήρησης της φύσης με συναφείς υπηρεσίες οικοσυστήματος και πολιτιστικές αξίες.
