Ο Προκόπιος Β΄ (κατά κόσμον Οικονομίδης, 1837 - 4 Ιουλίου 1902) ήταν Έλληνας κληρικός και θεολόγος, ο οποίος διετέλεσε Μητροπολίτης Αθηνών κατά τα έτη 1896-1901.
Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, δίδαξε σε γυμνάσιο και το 1880 εξελέγη υφηγητής της Θεολογικής Σχολής Αθηνών στο μάθημα της ιστορίας των δογμάτων και το 1891 τακτικός καθηγητής[1]. Διετέλεσε κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής[4] κατά τα ακαδημαϊκά έτη 1892-1894 και 1896-1897. Δίδαξε επίσης πατρολογία και απολογητική, ενώ υπήρξε ο καθηγητής θρησκευτικών του διαδόχου Κωνσταντίνου και άλλων βασιλοπαίδων[3].
Το 1884 ορίστηκε αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι τις 11 Οκτωβρίου 1896, οπότε εξελέγη Μητροπολίτης Αθηνών. Χειροτονήθηκε επίσκοπος στις 17 Οκτωβρίου 1896. Χάρη στην πλούσια μόρφωσή του και τα διοικητικά του χαρίσματα, αποδείχτηκε ικανότατος ιεράρχης με πλούσιο έργο. Ήταν εκ των ιδρυτικών μελών του Συλλόγου προς Διάδωσιν Ωφέλιμων Βιβλίων (1899).
Η πρώτη απόπειρα της εποχής για τη μετάφραση του Ευαγγελίου στη δημοτική γλώσσα έγινε το 1898, όταν η βασίλισσα Όλγα έδωσε σχετική εντολή, πράγμα που είχε προκαλέσει την οργή των αρχαϊστών. Η έκδοση του 1898 κυκλοφόρησε σε περιορισμένο αριθμό μεταξύ των Ελλήνων της Διασποράς.
Το 1901 ο Έλληνας λόγιος έμπορος και συγγραφέας Αλέξανδρος Πάλλης «ἀποδίδει εἰς τὴν γνησίαν γλῶσσαν τοῦ ἑλληνικοῦ Λαοῦ» το Ευαγγέλιο, τις τέσσερις αφηγήσεις των ευαγγελιστών της Αγίας Γραφής που τις προσονόμασε Η Νέα Διαθήκη κατά το Βατικανό Χειρόγραφο. Το έργο αυτό εκτυπώθηκε σε «ἐργαστήριον ἐν Ἀλεξανδρείᾳ τῆς Αἰγύπτου» το 1901 με έξοδα της βασίλισσας Όλγας. Η έκδοση όμως έγινε χωρίς την επίσημη άδεια της Ιεράς Συνόδου και προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων, τα λεγόμενα Ευαγγελικά, που ξέσπασαν στις 7 Νοεμβρίου στην Αθήνα, από φοιτητές και καθηγητές του Πανεπιστημίου. Την επομένη, 8/11, μετά από απαίτηση του βασιλιά Γεωργίου Α΄, και για να κατευναστεί το κλίμα, ο Προκόπιος παραιτήθηκε[5]. Την αμέσως επομένη ημέρα αναγκάστηκε να παραιτηθεί και η κυβέρνησηΓεωργίου Θεοτόκη, λόγω της πολύνεκρης τροπής που επήλθε με τα έντονα μέτρα καταστολής που εφάρμοσε[6]. Η μετάφραση τελικώς αποσύρθηκε, αλλά ο τελικός απολογισμός των επεισοδίων αυτών ήταν οκτώ έως έντεκα, σύμφωνα με διάφορες πηγές, νεκροί καθώς και 70 τραυματίες[5].
Μετά την παραίτησή του, ο Προκόπιος αποσύρθηκε στη Μονή Φανερωμένης της Σαλαμίνας. Από εκεί μεταφέρθηκε αργότερα ασθενής στην Αθήνα, όπου και πέθανε τον επόμενο χρόνο και μόλις επτά μήνες μετά την παραίτησή του, στις 4 Ιουλίου 1902[1][3].
Συγγραφικό έργο
Κριτική ερμηνεία της ρήσεως «Ο Υιός του Ανθρώπου» (ρωσικά και ελληνικά, 1878). Για το έργο αυτό αναγορεύθηκε διδάκτοραςθεολογίας της Θεολογικής Ακαδημίας της Μόσχας, και έλαβε το χρυσό παράσημο του Σωτήρος.[3]
