Παρομοίωση

Παρομοίωση είναι ένα σχήμα λόγου που συγκρίνει άμεσα δύο πράγματα.^[1][2] Οι παρομοιώσεις διαφέρουν από τις μεταφορές επισημαίνοντας τις ομοιότητες μεταξύ δύο πραγμάτων χρησιμοποιώντας λέξεις σύγκρισης όπως "σαν", "σαν να", "ως", "καθώς" ή "όπως",^[3] ενώ μεταφορές δημιουργούν μια σιωπηρή σύγκριση (δηλ. λέει κάτι είναι κάτι άλλο).^[1][4] Αυτή η διάκριση είναι εμφανής στην ετυμολογία των λέξεων: η παρομοίωση προέρχεται από το αρχαιοελληνικό παρομοίω(σις) (σύγκριση),^[5] ενώ η μεταφορά προέρχεται από το επίσης αρχαιοελληνικό μεταφέρειν (μεταφέρω).^[6] Όπως και στην περίπτωση των μεταφορών, αυτό που συγκρίνεται ονομάζετe

κατεύθυνση και το πράγμα με το οποίο συγκρίνεται ονομάζεται όχημα.^[7][8] Ο συγγραφέας και λεξικογράφος Φρανκ Τζ. Γουίλστατς συνέταξε ένα λεξικό παρομοιώσεων το 1916, με δεύτερη έκδοση το 1924.

Χρήσεις

Στη λογοτεχνία

• Εφούσκωνε τ’ αγέρι λευκότατα πανιά, ωσάν το περιστέρι που απλώνει τα φτερά.
  • «Η Ξανθούλα» του Διονυσίου Σολωμού^[9]
• ὑπέπεσε κατὰ τὰς πρώτας ἡμέρας εἰς τὴν μοναστηριακὴν ἐκείνην χαύνωσιν, ἥτις καταλαμβάνει τὰς νεήλυδας εἰς τὰ κοινόβια, ὡς ἡ ναυτίασις τοὺς κατὰ πρῶτον πατοῦντας ἐπὶ πλοίου. Πάπισσα Ιωάννα του Εμμανουήλ Ροΐδη^[10]
• Μια θάλασσα μέσα μου σα λίμνη γλυκόστρωτη.
  • «Μια πίκρα» του Κωστή Παλαμά^[11]
• Ανάλαφρη, απαλή σαν πεταλούδα, σαν της δροσιάς το στάλαγμα στα κρίνα, σα μια πνοή που αγγίζει σε βελούδα, σαν της αυγής την πρώτη χρυσακτίνα.
  • «Madona Mia» του Ρώμου Φιλύρα^[12]
• Ω, η αγαπημένη μου είναι σαν ένα κόκκινο, κατακόκκινο ρόδο.
  • «Ένα κόκκινο, κατακκόκινο ρόδο» του Ρόμπερτ Μπερνς, μετάφραση: Κώστας Λιννός^[13]

Στην κωμωδία

Οι παρομοιώσεις χρησιμοποιούνται εκτενώς στην κωμωδία, ιδιαίτερα στην εποχή σλάπστικ των δεκαετιών του 1960 και του 1970. Στην κωμωδία, η παρομοίωση χρησιμοποιείται συχνά με αρνητική χροιά.^[14]

Η κωμική σειρά Μαύρη Οχιά περιλάμβανε εκτενή χρήση παρομοιώσεων, που συνήθως λέγονται από τον χαρακτήρα του τίτλου. Για παράδειγμα:

Μπόλντρικ: Έχω ένα σχέδιο, κύριε.

Μαύρη Οχιά: Μπα, Μπόλντρικ; Είναι πανούργο και πονηρό;

Μπόλντρικ: Μάλιστα.

Μαύρη Οχιά: Πανούργο σαν αλεπού που μόλις διορίστηκε Καθηγήτρια Πανουργίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης; ^[15]

Στην ταινία του Αλέκου Σακελλάριου Ούτε γάτα ούτε ζημιά (1954), διαμοίβεται ο εξής διάλογος ανάμεσα στους παράνομους εραστές Λαλάκη (Βασίλης Λογοθετίδης) και Λολότα (Ρένα Στρατηγού), που φανερώνει την αμηχανία του Λαλάκη, που αδυνατεί να συμπεριφερθεί τρυφερά στην ερωμένη του από τη στιγμή που βρίσκεται η σύζυγός του στο ίδιο σπίτι:

Λολότα: Λαλάκη, πιάσ’ τα χέρια μου. Λαλάκης: Άντε, ρε Λολότα. Πες, «πιάσε τα χέρια μου, είναι κρύα» Τι μου τα δίνεις και τα κρατάω σαν μπακαλιαράκια;^[16]

Σε άλλες γλώσσες

Δεδομένου ότι οι παρομοιώσεις τονίζουν τις συγγένειες μεταξύ διαφορετικών αντικειμένων, εμφανίζονται σε πολλούς πολιτισμούς και γλώσσες.

Αραβικά

Ο Σαΐφ αλ-Ντιν αλ-Αμιντί αναφέρθηκε στις αραβικές παρομοιώσεις το 1805, στο έργο του "On Substantiation Through Transitive Relations" .

Βιετναμέζικα

Οι Θούι Νγκα Νγοουγιέν και Γκιλάντ Τσούκερμαν (2012) ταξινομούν τις βιετναμέζικες παρομοιώσεις σε δύο τύπους: νοηματικές παρομοιώσεις και ομοιοκατάληκτες παρομοιώσεις.

Δείτε επίσης

• Υπερβολή
• Μεταφορική έννοια
• Μετωνυμία

Παραπομπές

1. The Bedford Glossary of Critical and Literary Terms (2nd έκδοση). Bedford/St. Martins. 2003. σελίδες 447–448. ISBN 978-0312259105. 
2. «Simile». Literary Terms (στα Αγγλικά). 22 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2016. 
3. «LitCharts». 
4. «Oxford Reference: metaphor and simile». Oxford Reference. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2019. 
5. «παρομοίωση». Λεξικό της κοινής νεοελληνικής. Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2024. 
6. «Merriam-Webster Online Dictionary». Merriam-Webster. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2019. 
7. «What Is A Simile?». English Like A Native. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2021. 
8. Richards, Ivor Armstrong (1936). The Philosophy of Rhetoric. Oxford University Press. σελ. 96. ISBN 978-0-19-500715-2. 
9. Οικονόμου, Σωκράτης (5 Νοεμβρίου 2021). «Ο Διονύσιος Σολωμός». Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2024. 
10. «Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού - Ροΐδης Εμμανουήλ - Roidis». www.snhell.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2024. 
11. «Κ. Παλαμάς, «Μια πίκρα»». ebooks.edu.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2024. 
12. «Ρ. Φιλύρας, Madona Mia». ebooks.edu.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2024. 
13. «Ένα κόκκινο, κατακκόκινο ρόδο, του Ρόμπερτ Μπερνς». popaganda.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2024. 
14. «What Is A Simile?». Funny Similes!. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2016. ^{[νεκρός σύνδεσμος]}
15. Edmund_Blackadder (2 Μαΐου 2016). «Blackadder Series 4 Episode 6 Goodbyeee Full Script». Blackadder Quotes (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιανουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2024. 
16. Λιανός, Νικόδημος. «Ελλάδα: Βασίλης Λογοθετίδης, ο "Βασιλιάς" της κωμωδίας». naxospress. 

Περαιτέρω ανάγνωση

• Beck, Deborah (2023). The stories of similes in Greek and Roman epic. Cambridge; New York: Cambridge University Press. ISBN 9781108481793. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Παραδείγματα Παρομοίωσης στη Λογοτεχνία στα αγγλικά
• Σχήματα λόγου
• Λίγα λόγια για την παρομοίωση
• Συγκριτική εξέταση των στερεότυπων παρομοιώσεων της Ελληνικής και Τουρκικής Γλώσσας