Ο Τελευταίος των Μεγιστάνων

Ο Τελευταίος των Μεγιστάνων
Κινηματογραφική αφίσα
Σκηνοθεσία	Ελία Καζάν
Παραγωγή	Σαμ Σπίγκελ
Σενάριο	Χάρολντ Πίντερ
Βασισμένο σε	The Love of the Last Tycoon
Πρωταγωνιστές	Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Τόνι Κέρτις, Ρόμπερτ Μίτσαμ, Τζακ Νίκολσον, Ντόναλντ Πλέζανς, Ζαν Μορό, Ingrid Boulting, Τερέζα Ράσελ, Αντζέλικα Χιούστον, Ντέινα Άντριους, Ρέι Μιλάντ, Πίτερ Στράους, Τζεφ Κόρεϊ, Τζον Καραντάιν, Σέιμουρ Κασέλ, Μόργκαν Φάρλεϊ[1], Ντον Μπρόντι[1] και Έρικ Κρίστμας[1]
Μουσική	Μωρίς Ζαρ
Φωτογραφία	Βίκτορ Τζ. Κέμπερ
Μοντάζ	Ρίτσαρντ Μαρκς
Εταιρεία παραγωγής	Paramount Pictures
Διανομή	Paramount Pictures και Netflix
Πρώτη προβολή	17  Νοεμβρίου 1976 (Νέα Υόρκη)[2], 11  Μαρτίου 1977 (Γερμανία)[3], 18  Νοεμβρίου 1976 (Λος Άντζελες)[2] και 19  Νοεμβρίου 1976 (Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής)[2]
Διάρκεια	123 λεπτά και 120 λεπτά[4]
Προέλευση	Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής[4]
Γλώσσα	Αγγλικά
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Τελευταίος των Μεγιστάνων (αγγλικά: The Last Tycoon) είναι αμερικανική ρομαντική ταινία του 1976 σε σκηνοθεσία του Ελία Καζάν και παραγωγή από τον Σαμ Σπίγκελ, βασισμένη στην προσαρμογή του σεναρίου του Χάρολντ Πίντερ "The Last Tycoon" του Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ. Πρωταγωνιστούν οι Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Τόνι Κέρτις, Ρόμπερτ Μίτσαμ, Τζακ Νίκολσον, Ζαν Μορό και η Τερέζα Ράσελ.

Η ταινία ήταν η δεύτερη συνεργασία μεταξύ του Καζάν και του Σπίγκελ, οι οποίοι συνεργάστηκαν στενά για να κάνουν Το λιμάνι της αγωνίας. Ο Φιτζέραλντ βασίστηκε στον πρωταγωνιστή του μυθιστορήματος, Μονρόε Σταρ, στον παραγωγό ταινιών Έρβιν Θάλμπεργκ. Ο Σπίγκελ κάποτε είχε βραβευθεί με το τιμητικό Βραβείο Έρβιν Θάλμπεργκ.

Η ταινία δεν έλαβε την αποδοχή των κριτικών που έλαβε μεγάλο μέρος της προηγούμενης δουλειάς του Καζάν, αλλά ήταν υποψήφια για το βραβείο Όσκαρ Καλύτερης Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης (Gene Callahan, Jack T. Collis και Jerry Wunderlich). Η ίδια η ιστορία ήταν το τελευταίο, ημιτελές μυθιστόρημα του Φιτζέραλντ, καθώς και η τελευταία ταινία που ο Καζάν σκηνοθέτησε, παρόλο που έζησε μέχρι το 2003.

Πλοκή

Ο Μονρόε Σταρ είναι ενας νέος επικεφαλής παραγωγής και το πιο δημιουργικό στέλεχος ενός από τα μεγαλύτερα στούντιο της Χρυσής Εποχής του Χόλιγουντ, σκόμη και όταν η Μεγάλη Ύφεση σάρωσε την Αμερική, αυτος συνέχισε να κάνει καλές ταινίες. Είναι ένας ακούραστος εργαζόμενος σε μια εποχή αναταραχής στη βιομηχανία λόγω της δημιουργίας της Writers Guild of America. Ο Μονρόε είναι συνηθισμένος να επεμβαίνει στους υπαλλήλους του, συμπεριλαμβανομένων των σεναριογράφων, και να κάνουν ό,τι λέει. Η ζωή του Μονρόε περνά μεταξύ γυρισμάτων των ταινιών, συσκέψεων με τα αφεντικά του κλάδου, συζητήσεων με συγγραφείς και ηθοποιούς και διαμαχες με τον επικεφαλης του συνδικάτου που ονομάζεται Μπρίμερ, του οποίου η δράση του αρχίζει να αρέσει στους εργαζόμενους. Ο Μονρόε εχει εμμονή με την εργασία, αλλά ξαφνικά εμφανίζεται κάτι που μπορεί να τον αποσπάσει από την προσκόλληση στην επιχείρησή του: ο έρωτας που εμφανίζεται στο πρόσωπο της Κάθλιν Μουρ, μιας μυστηριώδους και νεαρής γυναίκας με ένα ταραγμένο παρελθόν, που είναι έτοιμη να παντρευτεί με έναν άλλο άνδρα, ενώ η Σεσίλια Μπρέιντι, η νεαρή κόρη ενός μέλους του διοικητικου συμβουλιου του studio, προσπαθεί μάταια να κάνει τον Μονρόε να δει πώς αισθάνεται πραγματικά γι'αυτόν.Ο Πατ Μπρειντι και άλλα στελέχη του στούντιο αντιτίθενται στην παραμέληση και την έλλειψη σεβασμού απο τον Μονρόε για τις επιθυμίες τους. Βλέποντας οτι το συνδικάτο των εργαζομενων αρχιζει να αποκτα δυναμη, πιστευουν οτι θα ειναι το τελευταίο οχυρό για αυτούς. Τα στελεχη επιμένουν ότι ο Μονρόε θα αποχωρησει για μεγάλο χρονικό διάστημα καθώς οι δυσκολίες του μεγαλώνουν και η υγεία του αρχιζει να έχει προβλήματα. Ο Μονροε όμως δεν λεει να τα παρατησει, ωστοσο ενα αβεβαιο και αναπόφευκτο τελος της παντοδυναμιας του φαινεται να πλησιάζει.

Διανομή ρόλων

• Ρόμπερτ Ντε Νίρο ως Μονροε Σταρ
• Τόνι Κέρτις ως Ροντριγκεζ
• Ρόμπερτ Μίτσαμ ως Πατ Μπρέιντι
• Ζαν Μορό ως Ντίντι
• Τζακ Νίκολσον ως Μπρίμερ
• Ντόναλντ Πλέζανς ως Τζορτζ
• Ρέι Μιλάντ ως Fleishacker
• Ντέινα Άντριους ως Ρεντ
• Ιντγκριντ Μπουλτινγκ ως Κάθλιν Μουρ
• Πίτερ Στράους ως Γουίλι
• Τερέζα Ράσελ ως Σεσίλια
• Τάιγκ Άντριους ως Ποπολος
• Μόργκαν Φαρλει ως Μαρκους
• Τζον Καραντάιν ως Ξεναγός
• Τζεφ Κορέι ως Δοκτωρ
• Ντάιαν Σάλετ ως γραμματεας
• Σέιμουρ Κάσελ ως Σιλ
• Αντζέλικα Χιούστον ως Έντνα

Παραγωγή

Η Ζαν Μορό και ο Τόνι Κέρτις κάνουν σύντομες εμφανίσεις ως είδωλα της χρυσής εποχής του Χόλιγουντ, των οποίων η ταινία βρίσκεται υπό την επίβλεψη του Σταρ. Ο χαρακτήρας Μονρόε Σταρ είναι γεμάτος από επιρροές με τον Ίρβινγκ Θάλμπεργκ, τον επικεφαλής παραγωγής της Metro-Goldwyn-Mayer κατά την περίοδο ανάμεσα στα τέλη της δεκαετίας του 1920 και της δεκαετίας του 1930. Το υπόβαθρο είναι το Χόλιγουντ της δεκαετιας του 1950, όταν τα στούντιο εφτιάχναν 30 έως 40 παραγωγές το χρόνο και το κάθε στουντιο μπορούσε να υποστηρίξει ταυτόχρονα τις κινηματογραφικές ταινίες που έχουν γυριστει σε πολλές τοποθεσίες σε ολόκληρο τον κόσμο, όπως η Νέα Υόρκη, η Αφρική, ο Νότιος Πόλος και η Μονμάρτρη. Το φόντο της ταινίας έχει στενό δεσμό με τις ιστορίες του Χόλιγουντ εκείνη την εποχή, καθώς και με τη ζωή και τη σταδιοδρομία του Φιτζέραλντ.

Προσαρμογή σεναρίου

Ο συγγραφέας Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ δεν ζούσε για να τελειώσει τον Τελευταίο Μεγιστάνα, έτσι ώστε η έκδοση που δημοσιεύθηκε το 1941, την οποία επεξεργάστηκε ο Edmund Wilson με τις σημειώσεις του Φιτζέραλντ, είναι τεχνικά ένα μερος. Η ταινία διατηρεί αυτό το μερος μέσα από ένα είδος επεξεργασίας και μια αφήγηση που ρέει χωρίς συμβατικό σχήμα. Σε μία από τις τελευταίες του σημειώσεις για τον τελευταίο μεγιστάνα, ο Φιτζέραλντ έγραψε με κεφαλαία γράμματα: "Action Is Character". Αυτό είναι ένα αντικειμενο για τους Καζάν, Πίντερ και Ντε Νίρο που απευθύνεται στην προσπάθεια μεταφοράς του χαρακτήρα του Μονρόε Σταρ στην ταινία.

Υποδοχή

box office

Η ταινία με προϋπολογισμό παραγωγής 5.5 εκατομμύρια δολάρια είχε έσοδα 1.8 εκατ δολάρια κατά το έτος προβολής της καθιστώντας την μια εμπορική αποτυχία παρότι συμμετείχαν σε αυτήν μερικά απο τα τα μεγάλα αστέρια του Χόλυγουντ. ^[5]

Κριτικές

Ο Βίνσεντ Κάρμπι των The New York Times σημειωνει:

"Καμία από τις αλλαγές που έκανε ο κ. Πίντερ στο μυθιστόρημα δεν μου φαίνεται να βλάπτει το ύφος ή τη διάθεση του βιβλίου. Περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη προσαρμογή στον κινηματογραφο ενός έργου του Φιτζέραλντ - με εξαίρεση την ωραία προσαρμογή της Joan Micklin Silver του διηγηματος Bernice Bobs Her Hair Ο Τελευταίος Μεγιστάνας διατηρεί το αρχικό συναίσθημα και νοημοσύνη. Η ταινία είναι γεμάτη από ηχώ. Το βλέπουμε σαν να απομακρύνεται πολύ από αυτό που συμβαίνει, αλλά αυτό είναι επίσης κατάλληλο: ο Φιτζέραλντ γράφει την ιστορία όπως συνέβη.^[6]

Οι κριτικές ανασκόπησης στην ιστοσελίδα Rotten Tomatoes, δίνουν βαθμολογία θετικής έγκρισης σε ποσοστό 45%, με βάση 28 κριτικές και μέση βαθμολογία 6/10.^[7]

Παραπομπές

1. (Τσεχικά) Česko-Slovenská filmová databáze. 2001.
2. (Αγγλικά) Internet Movie Database. www.imdb.com/title/tt0074777/releaseinfo. Ανακτήθηκε στις 3  Αυγούστου 2022.
3. www.zelluloid.de/filme/index.php3?id=8588. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2017.
4. last-tycoon-1.
5. Nat Segaloff, Final Cuts: The Lωςt Films of 50 Great Directors, Bear Manor Media 2013 p 146-148
6. Canby, Vincent (18 Νοεμβρίου 1976). «'Tycoon' Echoes 30's Hollywood». The New York Times. 
7. «Η υποδοχή και οι κριτικές ανασκοπησεις». Rottentomatoes.com. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2020. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ο Τελευταίος των Μεγιστάνων στην IMDb (Αγγλικά)
• Ο Τελευταίος των Μεγιστάνων στο AllMovie (Αγγλικά)
• Ο Τελευταίος των Μεγιστάνων στο Rotten Tomatoes (Αγγλικά)
• Ο Τελευταίος των Μεγιστάνων στο Metacritic (Αγγλικά)
• Ο Τελευταίος των Μεγιστάνων στο Box Office Mojo (Αγγλικά)
• Ο Τελευταίος των Μεγιστάνων στο TCMDB (Αγγλικά)
• Ο Τελευταίος των Μεγιστάνων στο AlloCine (Γαλλικά)
• Ο Τελευταίος των Μεγιστάνων στο Cine.gr (αρχειοθετημένος)