Ναρβωνική Γαλατία

Ναρβωνική Γαλατία
121 π.Χ. – 5ος αιώνας
Τοποθεσία {{{κοινό_όνομα}}} Η επαρχία Ναρβωνική Γαλατία μέσα στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, 117 μ.Χ.
Πρωτεύουσα		Νάρμπο Μάρτιους
Γλώσσες		Λαϊκή Λατινική γλώσσα
Πολίτευμα		Ρωμαϊκή επαρχία
Ιστορία
-	Ίδρυση
-	Κατάλυση
Σήμερα		Γαλλία ! Γαλλία Ιταλία ! Ιταλία Μονακό ! Μονακό

Η Ναρβωνική Γαλατία (λατινικά: Gallia Narbonensis) ή Ναρβωνησία ήταν ρωμαϊκή επαρχία που εκτείνονταν στο σημερινό Λανγκεντόκ και την Προβηγκία, στη νότια Γαλλία. Ήταν επίσης γνωστή στους Ρωμαίους ως Προβίντσια Νόστρα (Η Επαρχία μας), επειδή ήταν η πρώτη ρωμαϊκή επαρχία δυτικά των Άλπεων. Ο όρος έχει επιβιώσει στις γαλλικές και οξιτανικές ονομασίες του ανατολικού τμήματος της περιοχής (στα γαλλικά Provence=Προβηγκία, στα οξιτανικά Provença) και Προβηγκία-Άλπεις-Κυανή Ακτή, σύγχρονη διοικητική περιοχή της Γαλλίας.

Η επαρχία αρχικά ονομαζόταν Πέραν των Άλπεων Γαλατία, που τη διέκρινε από την Εντεύθεν των Άλπεων Γαλατία στη βόρεια Ιταλία. Μετονομάστηκε αργότερα σε Ναρβωνική Γαλατία, με πρωτεύουσα το Νάρμπο Μάρτιους (σημερινή Ναρμπόν), μια ρωμαϊκή αποικία που ιδρύθηκε στη μεσογειακή ακτή το 121 π.Χ.

Τα όριά της καθορίζονταν από τη Μεσόγειο Θάλασσα προς νότο, από την οροσειρά των Σεβέν στα δυτικά και τις Άλπεις στα βόρεια. Η δυτική περιοχή της Ναρβωνικής Γαλατίας ονομάστηκε αργότερα Σεπτιμανία.

Ονομασία

Η περιοχή ονομάστηκε διαδοχικά:

• Πέραν των Άλπεων Γαλατία μετά την κατάκτηση της από τη Ρώμη το 121 π.Χ.
• Ρωμαϊκή Γαλατία μετά την κατάκτηση της υπόλοιπης Γαλατίας από τον Ιούλιο Καίσαρα, για να τη διακρίνει από την υπόλοιπη Γαλατία (αλλά συνέχισε να χρησιμοποιείται η ονομασία Πέραν των Άλπεων Γαλατία).
• Ναρβωνική Γαλατία μετά την αναδιοργάνωση της Γαλατίας από τον αυτοκράτορα Αύγουστο (27 π.Χ.-14 μ.Χ), ταυτόχρονα με τη δημιουργία των επαρχιών της Βελγικής Γαλατίας, της Λουγδουνικής Γαλατίας και της Ακουιτανικής Γαλατίας.

Ίδρυση

Οι ρωμαϊκές επαρχίες της Γαλατίας γύρω στο 58 π.Χ.

Στα μέσα του 2ου αιώνα π.Χ., η Ρώμη είχε αναπτύξει εμπορικές σχέσεις με την ελληνική αποικία της Μασσαλίας στη νότια ακτή της Γαλατίας. Η Μασσαλία, που ιδρύθηκε από αποίκους από τη Φώκαια το 600 π.Χ., ευημερούσε εδώ και αιώνες. Η Ρώμη συμμάχησε με τη Μασσαλία και συμφώνησε να προστατεύει την πόλη από τους Γαλάτες, ιδιαίτερα από τους Ακουιτανούς, τους Καρχηδόνιους και άλλους αντιπάλους, σε αντάλλαγμα για μια μικρή λωρίδα γης που ήθελε για να κατασκευάσει ένα δρόμο προς την Ιβηρική χερσόνησο, για να εξυπηρετήσει την οδική μεταφορά στρατευμάτων στις ισπανικές κτήσεις της. Οι κάτοικοι της Μασσαλίας, από την πλευρά τους, νοιάζονταν περισσότερο για την οικονομική ευημερία τους απ ό,τι για την εδαφική ακεραιότητα.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι μεσογειακοί οικισμοί στην ακτή απειλούνταν επίσης από τις ισχυρές γαλατικές φυλές του βορρά, ειδικά τις φυλές που είναι γνωστές ως Αρβέρνοι και Αλλόβρογες. Το 123 π.Χ., ο Ρωμαίος στρατηγός Κουίντος Φάμπιους Μάξιμος - αργότερα ονομάστηκε Αλλομπρόγκικους (Allobrogicus) - αγωνίστηκε στην περιοχή και νίκησε τους Αλλόβρογες και τους Αρβέρνους που είχαν βασιλιά τον Μπιτούιτους. Αυτή η ήττα εξασθένησε ουσιαστικά τις παρακείμενες γαλατικές φυλές και ως το 121 π.Χ. η περιοχή κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους.

Σ' αυτήν τη λωρίδα γης, οι Ρωμαίοι ίδρυσαν την πόλη Ναρμπόν το 118 π.Χ. Ταυτόχρονα, κατασκεύασαν τη Δομιτία οδό, τον πρώτο ρωμαϊκό δρόμο στη Γαλατία, που συνέδεε τη Γαλατία με την Ισπανία και την Ακουιτάνια οδό, η οποία οδηγούσε προς τον Ατλαντικό μέσω της Τολόσα (Τουλούζ) και των Βουρδίγαλων (Μπορντώ). Έτσι, οι Ρωμαίοι δημιούργησαν ένα σταυροδρόμι που έκανε τη Ναρμπόν μεγάλο εμπορικό κέντρο και η πόλη αυτή έγινε σημαντική ανταγωνίστρια πόλη της Μασσαλίας. Με κέντρο τη Ναρμπόν οι Ρωμαίοι ίδρυσαν την επαρχία της Πέραν των Άλπεων Γαλατίας, που αργότερα ονομάστηκε Ναρβωνική Γαλατία.

Η περιοχή προσείλκυσε μεγάλο αριθμό Ρωμαίων εποίκων χάρη στην ευφορία και το καλό κλίμα της. Κατασκευάστηκαν λαμπρά οικοδομήματα στις νέες πόλεις που ιδρύθηκαν: Νιμ (αρχ. Νέμαυσος), Οράνζ (αρχ. Αραυσίων), Αρλ (αρχ. Αρελάτη), Αιξ-αν-Προβάνς (λατ. Aquae Sextiae), Βιέν (αρχ. Ουίαινα), Τουλόν (λατ. Telo Martius) κ.α. Εκτός από τους εύφορους ελαιώνες και αμπελώνες, στην περιοχή δημιουργήθηκαν ακμάζουσες βιοτεχνίες ξυλείας και μεταλλοτεχνίας. Η Ναρβωνική Γαλατία υπήρξε πατρίδα εξεχόντων ανδρών του ρωμαϊκού δημόσιου βίου, όπως ο στρατηγός Γναίος Ιούλιος Αγρικόλας, ^[1]ο ιστορικός Τάκιτος κ.ά.^[2]

Ναρβωνική Γαλατία

Η Γαλατία την εποχή του Ιουλίου Καίσαρα

Ο έλεγχος της επαρχίας, που συνόρευε άμεσα με την Ιταλία, έδωσε στο ρωμαϊκό κράτος αρκετά πλεονεκτήματα: τον έλεγχο της χερσαίας διαδρομής μεταξύ της Ιταλίας και της Ιβηρικής χερσονήσου, μια περιοχή που λειτουργούσε ως προμαχώνας για τις γαλατικές επιθέσεις κατά της Ιταλίας και τον έλεγχο των κερδοφόρων εμπορικών οδών της κοιλάδας του Ροδανού ανάμεσα στη Γαλατία και τις αγορές της Μασσαλίας. Ο ανθύπατος της επαρχίας Ιούλιος Καίσαρ χρησιμοποίησε την πρωτεύουσα Ναρμπόν σαν βάση, ξεκινώντας τους Γαλατικούς Πολέμους για την κατάκτηση της υπόλοιπης Γαλατίας.

Η περιοχή έγινε ρωμαϊκή επαρχία το 121 π.Χ., ^[3]αρχικά με την ονομασία Πέραν των Άλπεων Γαλατία. Το όνομα τη διέκρινε από την Εντεύθεν των Άλπεων Γαλατία στη γειτονική πλευρά των Άλπεων προς τη Ρώμη. Το 40 π.Χ., κατά τη διάρκεια του Δεύτερης Τριανδρίας, ο Λέπιδος ανέλαβε τη διοίκηση των δυτικών επαρχιών (μαζί με την Ισπανία και την Αφρική), ενώ ο Μάρκος Αντώνιος ανέλαβε τη διοίκηση της Γαλατίας.^[4]

Κατά την αυτοκρατορική περίοδο, ο Αύγουστος το 22 π.Χ. προέβη σε διοικητικές μεταρρυθμίσεις και η επαρχία μετονομάστηκε σε Ναρβωνική Γαλατία. Ήταν μία από τις τέσσερις επαρχίες της Γαλατίας, οι άλλες ήταν η Ακουιτανική Γαλατία, η Λουγδουνική Γαλατία και η Βελγική Γαλατία που προήλθαν από τις κατακτήσεις του Ιουλίου Καίσαρα στη Γαλατία μεταξύ 58 και 51 π.Χ.

Η διοικητική αναδιοργάνωση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας από τον αυτοκράτορα Διοκλητιανό το 314 μ.Χ. συγχώνευσε τις επαρχίες Ναρβωνική Γαλατία και Ακουιτανική Γαλατία σε μια νέα διοικητική μονάδα που ονομάστηκε Επισκοπή της Βιέν (Dioecesis Viennensis) με την πρωτεύουσα πιο βόρεια, στη Βιέν. Το όνομα της νέας επισκοπής μετατράπηκε αργότερα σε Επισκοπή των Επτά επαρχιών (Dioecesis Septem Provinciarum), καθώς ο Διοκλητιανός είχε υποβιβάσει τη λέξη «επαρχία» σε μικρότερη υποδιαίρεση από την παραδοσιακή χρήση.

Κατά την παρακμή και κατάλυση του δυτικού τμήματος της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας (476 μ.Χ.), η Ναρβωνική Γαλατία και οι γύρω περιοχές ενσωματώθηκαν στο Βασίλειο των Βησιγότθων μεταξύ 462 και 477 μ.Χ. Μετά τη γοτθική κατάληψη, η βησιγοτθική επικράτεια ήταν γενικά γνωστή ως Σεπτιμανία, ενώ στα ανατολικά, στο νότιο τμήμα της κοιλάδας του Ροδανού, ετέθη σε χρήση ο όρος Προβηγκία (Provence).

Παραπομπές

1. . «Αγρικόλας, Γναίος Ιούλιος». 
2. Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τομ. 44, σελ. 357
3. Maddison, Angus (2007), Contours of the World Economy 1–2030 AD: Essays in Macro-Economic History, Oxford: Oxford University Press, p. 41
4. Boatwright et al., The Romans, From Village to Empire, p.272 ISBN 978-0-19-511876-6

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Gallia Narbonensis στο Wikimedia Commons