Μυθολογία Αζτέκων

Με τον όρο μυθολογία των Αζτέκων εννοείται το συνολικό σώμα μύθων που διαμόρφωσαν τα θρησκευτικά πιστεύω και τις κοινωνικές δομές του πολιτισμού των Αζτέκων. Κυρίαρχη θέση σε αυτό το πλέγμα των μύθων έχει ο ιδρυτικός μύθος και το πάνθεον των Αζτέκων, έτσι όπως διαμορφώθηκε κατά την περίοδο ίδρυσης της αυτοκρατορίας.

Ιδρυτικός μύθος

Η ίδρυση του κράτους των Αζτέκων αρχίζει με τον μύθο του Ουιτζιλοπότστλι. Αντλώντας από τον μύθο των πέντε ηλίων και τους μεσοαμερικανικούς μύθους της δημιουργίας, γνωστούς στην ευρύτερη επικράτεια του Μεξικού οι Αζτέκοι δημιούργησαν τους δικούς τους μύθους, οι οποίοι βρίσκονται μόνο στον δικό τους πολιτισμό. Οι προφητείες και οι αιτιολογίες για την ανάπτυξη του κράτους των Αζτέκων -κάτι που συμβαίνει σε όλους τους ιδρυτικούς εθνικούς ή φυλετικούς μύθους εμφανίζονται πριν από τη γέννηση της κεντρικής θεότητας, του Ουιτζιλοπότστλι. Η μητέρα του Ουιτζιλοπότστλι, Κοατλίκουε, (Εκείνη με το φιδίσιο ένδυμα), τελούσε το ιερό καθήκον της στο όρος του Ερπετού, κοντά στην Τούλα, μαζεύοντας έναν θύσανο φτερών, όταν ανακάλυψε ότι ήταν έγκυος. Οι τετρακόσιοι γιοι και η κόρη της Κογιολξάουκι θύμωσαν και αποφάσισαν να τη σκοτώσουν. Διαμόρφωσαν λοιπόν μια στρατιά την οποία οδηγούσε η Κογιολξάουκι και επιτέθηκαν.

Τότε γεννήθηκε σε μια στιγμή ο Ουιτζιλοπότστλι, πλήρως ανεπτυγμένος, πλήρως οπλισμένος, με ασπίδα και λόγχη. Έφερε πύρινο σκήπτρο με κεφαλή φιδιού και με αυτό επιτέθηκε στην αδελφή του, τεμαχίζοντας το σώμα της. Κατόπιν επιτέθηκε στον υπόλοιπο στρατό, σκοτώνοντας και διασκορπίζοντας τους αδελφούς του. Με αυτόν τον τρόπο ο νεογέννητος έγινε καθοδηγητής των Μεσίκα στο μακρύ ταξίδι τους για μόνιμη εγκατάσταση. Οι Μεσίκα με δυσκολίες και περιπέτειες έφτασαν στον τόπο που ονομαζόταν Τενοτστιτλάν. Εκεί ο θεός εμφανίστηκε στα όνειρα ιερέων για να τους καθοδηγήσει στην επιλογή του τόπου. Φθάνοντας στην ελώδη γη μια λίμνης ακολούθησαν τους οιωνούς, έναν αητό που έτρωγε φίδι, και εγκατέστησαν εκεί την πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας τους.

Πάνθεον

Θεότητες του νερού Τλάλοκ (ισπανικά: Tláloc), Θεός της βροχής Τσαλτσιουτλίκουε (ισπ. Chalchiuhtlicue), Θεά των λιμνών και των γλυκών υδάτων Ουιξτοσίουατλ (ισπ. Huixtocíhuatl), Θεός του αλατιού Οπότστλι (ισπ. Opochtli), Θεός της αλιείας Θεότητες της φωτιάς Σιουτεκούτλι (ισπ. Xiuhtecuhtli), Θεός της φωτιάς. Τσαντίκο (ισπ. Chantico), Θεά της εστίας Θεότητες του ουρανού Τεζκατλιπόκα (ισπ. Tezcatlipoca), Θεός της μοίρας, της δημιουργίας, της μαγείας, του πολέμου και του θανάτου Σίπε Τότεκ (ισπ. Xipe Tótec), Θεός της δύναμης, προστάτιδα του πολέμου, της γεωργίας, της βλάστησης, των ασθενειών, των εποχών, της αναγέννησης, του κυνηγιού και των συναλλαγών, ο κυβερνήτης της Ανατολής. Κετζαλκόατλ (ισπ. Quetzalcóatl), Θεός της γνώσης, της ιερωσύνης, και του ανέμου Ουιτζιλοπότστλι (ισπ. Huitzilopochtli), Θεός του πολέμου του ήλιου και του έθνους Εέκατλ[1] (ισπ. Ehécatl), Θεός του ανέμου Εεκατοτόντλι (ισπ. Ehecatotontli), Θεοί των αύρες Κογιολξάουκι (ισπ. Coyolxauhqui), Θεά της σελήνης. Μέζτλι (ισπ. Meztli), Θεά της σελήνης. Τονάτιου (ισπ. Tonatiuh), Θεός του ήλιου. Σεντζονμιμίξκοα (ισπ. Centzonmimixcoa), 400 Θεοί των βορείων αστεριών Σεντζονουιτζνάουα (ισπ. Centzonhuitznahua), 400 Θεοί των νότιων αστεριών Τλαουιζκαλπαντεκούτλι (ισπ. Tlahuizcalpantecuhtli), Θεός της αυγής Σόλοτλ (ισπ. Xólotl), Θεός του ηλιοβασιλέματος Άρχοντες της νύχτας Σιουτεκούτλι, (ισπ. Xiuhtecuhtli), Θεός της φωτιάς. Ίτζτλι (ισπ. Itztli), Θεός του πυρόλιθου. Πιλτζιντεκούτλι (ισπ. Piltzintecuhtli), Σεντέοτλ (ισπ. Centéotl), Θεά του καλαμποκιού Μικτλαντεκούτλι (ισπ. Mictlantecuhtli), Θεός των Νεκρών Τσαλτσιουτλίκουε (ισπ. Chalchiuhtlicue), Θεά των λιμνών και των γλυκών υδάτων Τλαζολτέοτλ (ισπ. Tlazoltéotl), Θεά της λαγνείας Τεπεγιόλλοτλ (ισπ. Tepeyóllotl), Θεός των βουνών Τλάλοκ (ισπ. Tláloc), Θεός της βροχής

Άρχοντες της ημέρας Σιουτεκούτλι (ισπ. Xiuhtecuhtli), Θεός της φωτιάς. Τλαλτεκούτλι (ισπ. Tlaltecuhtli), Θεός της γης. Τσαλτσιουτλίκουε (ισπ. Chalchiuhtlicue), Θεά των λιμνών και των γλυκών υδάτων Τονάτιου (ισπ. Tonatiuh), Θεός του ήλιου. Τλαζολτέοτλ (ισπ. Tlazoltéotl), Θεά της λαγνείας Μικτλαντεκούτλι (ισπ. Mictlantecuhtli), Θεός των Νεκρών Σεντέοτλ (ισπ. Centéotl), Θεά του καλαμποκιού Τλάλοκ (ισπ. Tláloc), Θεός της βροχής Κετζαλκόατλ (ισπ. Quetzalcóatl), Θεός της γνώσης, της ιερωσύνης, και του ανέμου Τεζκατλιπόκα (ισπ. Tezcatlipoca), Θεός της μοίρας, της δημιουργίας, της μαγείας, του πολέμου και του θανάτου Μικτεκασίουατλ (ισπ. Mictecacíhuatl), Θεά του κάτω κόσμου Τλαουιζκαλπαντεκούτλι (ισπ. Tlahuizcalpantecuhtli), Θεός της αυγής Σιτλαλίκουε (ισπ. Citlalicue), Θεά των θηλυκών αστεριών (Γαλαξίας) θεότητες της Γης Τονακατεκούτλι, (ισπ. Tonacatecuhtli), Θεός της διατροφή Τονακασίουατλ, (ισπ. Tonacacíhuatl), Θεός της διατροφή Τλαλτεκούτλι (ισπ. Tlaltecuhtli), Θεός της γης Τλαλσίουατλ (ισπ. Tlalcíhuatl), Θεά της γης Τσικομεκόατλ (ισπ. Chicomecóatl), Θεά της γεωργίας Σιντέοτλ (ισπ. Cintéotl), Θεός του καλαμποκιού Matron goddesses Κοατλίκουε (ισπ. Coatlicue), Θεά της γονιμότητας, της ζωής, του θανάτου και της αναγέννησης. Τσιμάλμα (ισπ. Chimalma), Θεά της γονιμότητας, της ζωής, του θανάτου και της αναγέννησης. Σοτσιτλίκουε (ισπ. Xochitlicue), Θεά της γονιμότητας, της ζωής, του θανάτου και της αναγέννησης. Τόσι (ισπ. Toci), Θεά της γονιμότητας, της ζωής, του θανάτου και της αναγέννησης.

• Η Νάουατλ (η γλώσσα των Αζτέκων) έχει πάντα τον τονισμό στην προτελευταία συλλαβή της λέξης. Η Νάουατλ γράφεται με ισπανική ορθογραφία, καθώς στα ισπανικά στην λέξη Νάουατλ το γράμμα h δεν προφέρεται.

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

• Bierhorst, John, (1984), The Hungry Woman-Myths and Legends of the Aztecs. New York: William Morrow
• Fah, Sophia Lyon and Dorothy T. Spoerl, (1958) "Heart-of-the-Earth-and-Sky", στο Beginnings: Earth, Sky, Life, Death, Boston: Unitarian Universalist Association
• Foss, Flora, (1993), World Myths and Legends II—Mexico, Belmont, CA: Simon & Schuster Education Group
• Green, John, (1991), Life in Ancient Mexico Coloring Book, New York: Dover Publications

Πηγές

1. «Εέκατλ (Ehécatl)». Η ευγενική μαθηματική οδός. Πρωταρχικό Φως. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2013.