Ως 15χρονος, ο Αλεξάντερ Γκουοβάτσκι εντάχθηκε στην πολωνική Ιανουαριανή Εξέγερση του 1863 κατά της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Λίγο μετά τα 16α γενέθλιά του, υπέστη σοβαρά τραύματα μάχης. Πέντε μήνες αργότερα, φυλακίστηκε για τη συμμετοχή του στην Εξέγερση. Αυτές οι πρώιμες εμπειρίες μπορεί να προκάλεσαν τη διαταραχή πανικού και την αγοραφοβία που τον ακολούθησαν στη ζωή και διαμόρφωσαν την αντίθεσή του στην προσπάθεια να ανακτήσει την ανεξαρτησία της Πολωνίας με τη δύναμη των όπλων.
Το 1872, σε ηλικία 25 ετών, στη Βαρσοβία, μονιμοποιήθηκε σε μια 40χρονη δημοσιογραφική καριέρα που ανέδειξε την επιστήμη, την τεχνολογία, την εκπαίδευση και την οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη. Αυτές οι κοινωνικές επιχειρήσεις ήταν απαραίτητες για την αντοχή ενός λαού που τον 18ο αιώνα είχε διαμελιστεί από την πολιτική ύπαρξη από τη Ρωσία, την Πρωσία και την Αυστρία. Ο Γκουοβάτσκι πήρε το καλλιτεχνικό ψευδώνυμό του "Prus" από την ονομασία του οικόσημου της οικογένειάς του.
Ως παράπλευρο έργο, έγραψε διηγήματα. Μετά από αυτά, συνέχισε να χρησιμοποιεί έναν μεγαλύτερο καμβά, όπου κατά τη διάρκεια της δεκαετίας μεταξύ 1884 και 1895, ολοκλήρωσε τέσσερα σημαντικά μυθιστορήματα: Φυλάκιο, Κούκλα, Χειραφετιστές και Φαραώ. Το Κούκλα απεικονίζει τη ρομαντική αγάπη ενός ανθρώπου της δράσης που είναι απογοητευμένος από την υστεροφημία της χώρας του. Το Φαραώ, το μοναδικό ιστορικό μυθιστόρημα του Πρους, είναι μια μελέτη για την πολιτική δύναμη και τις τύχες των εθνών, που διαδραματίζεται στην Αρχαία Αίγυπτο κατά την πτώση της 20ης Δυναστείας και του Νέου Βασιλείου.
Ακολουθεί μια χρονολογική λίστα με αξιόλογα έργα του Πρους. Δίνονται μεταφρασμένοι τίτλοι, ακολουθούμενοι από πρωτότυπους τίτλους και ημερομηνίες δημοσίευσης.
Μυθιστορήματα
Ψυχές σε αιχμαλωσία (Dusze w niewoli, 1876)
Φήμη (Sława, ξεκίνησε το 1885, δεν ολοκληρώθηκε ποτέ)
Φυλάκιο (Placówka, 1885–86)
Κούκλα (Lalka, 1887–89)
Χειραφετιστές (Emancypantki, 1890–93)
Φαραώ (Faraon, γραμμένο 1894–95, σε σειρά 1895–96, έκδοση σε μορφή βιβλίου 1897)
Παιδιά (Dzieci, 1908, περίπου τα πρώτα εννέα κεφάλαια είχαν αρχικά εμφανιστεί, σε μια κάπως διαφορετική μορφή, το 1907 ως Αυγή [Świt])
Μεταμόρφωση (Przemiany, ξεκίνησε 1911–12, ημιτελές)
Τα γραπτά του Πρους έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες — το ιστορικό μυθιστόρημα του, Φαραώ, σε είκοσι και το σύγχρονο μυθιστόρημά του Κούκλα, τουλάχιστον στα δεκαέξι.
↑Μίουος, Τσέσουαφ (1983). The History of Polish Literature. University of California Press. σελ. 302. ISBN978-0-520-04477-7.
↑Μίουος, Τσέσουαφ (1983). The History of Polish Literature. University of California Press. σελ. 291. ISBN978-0-520-04477-7. Αναμφίβολα ο σημαντικότερος μυθιστοριογράφος της περιόδου του θετικισμού στην Πολωνία ήταν ο Μπολέσουαφ Πρους...
Πηγές
Fita, Stanisław, επιμ. (1962). Wspomnienia o Bolesławie Prusie (Reminiscences about Bolesław Prus). Βαρσοβία: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Γιαν Ζίγκμουντ Γιακουμπόφσκι, επιμ., Literatura polska od średniowiecza do pozytywizmu (Πολωνική Λογοτεχνία από τον Μεσαίωνα στον Θετικισμό), Βαρσοβία, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979.
Κρίστοφερ Κάσπαρεκ, "Two Micro-stories by Bolesław Prus", The Polish Review, τόμ. XL, όχι. 1, 1995, σελ. 99–103.
Κρίστοφερ Κάσπαρεκ, "Prus' Pharaoh: Primer on Power", The Polish Review, τόμ. XL, όχι. 3, 1995, σελ. 331–34.
Κρίστοφερ Κάσπαρεκ, "Prus' Pharaoh and the Wieliczka Salt Mine", The Polish Review, τόμ. XLII, αρ. 3, 1997, σελ. 349–55.
Κρίστοφερ Κάσπαρεκ, "Prus' Pharaoh and the Solar Eclipse", The Polish Review, τόμ. XLII, αρ. 4, 1997, σελ. 471–78.
Κρίστοφερ Κάσπαρεκ, "A Futurological Note: Prus on HG Wells and the Year 2000," The Polish Review, τόμ. XLVIII, αρ. 1, 2003, σελ. 89–100.
Melkowski, Stefan (1963). Poglądy estetyczne i działalność krytycznoliteracka Bolesława Prusa (Bolesław Prus's Esthetic Views and Literary-Critical Activity). Βαρσοβία: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Τσέσλαφ Μίλος (1983), The History of Polish Literature, δεύτερη έκδοση, Μπέρκλεϊ, University of California Press, (ISBN0-520-04477-0) .
Pauszer-Klonowska, Gabriela (1962). Ostatnia miłość w życiu Bolesława Prusa (The Last Love in the Life of Bolesław Prus). Βαρσοβία: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Μονίκα Πιοντκόφσκα, Prus: Śledztwo biograficzne (Prus: A Biographical Investigation), Κρακοβία, Wydawnictwo Znak, 2017,(ISBN978-83-240-4543-3) .
Pieścikowski, Edward (1985). Bolesław Prus (2η έκδοση). Βαρσοβία: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. ISBN83-01-05593-6.83-01-05593-6
Μπολέσουαφ Πρους, On Discoveries and Inventions : Μια δημόσια διάλεξη που παραδόθηκε στις 23 Μαρτίου 1873 από τον Aleksander Głowacki [Bolesław Prus], Πέρασε από τον [Ρώσο] Λογοκριτή (Βαρσοβία, 21 Απριλίου 1873), Βαρσοβία, Τυπώθηκε από τον F. Krokoszy 1877.
Prus, Bolesław (1996). The Sins of Childhood & Other Stories. translated by Bill Johnston. Ε΄βανστον, Ιλινόι: Northwestern University Press. ISBN0-8101-1462-3.0-8101-1462-3 (Αυτό το βιβλίο περιέχει δώδεκα ιστορίες του Prus, συμπεριλαμβανομένης της ιστορίας του τίτλου του τόμου, σε ανακριβείς, βαριές μεταφράσεις.)
Prus, Bolesław (2001). Pharaoh. μετάφραση από τον Κρίστοφερ Κάσπαρεκ (2η έκδοση). Βαρσοβία: Polestar Publications. ISBN83-88177-01-X.83-88177-01-Χ
Robert Reid, Marie Curie, Νέα Υόρκη, Νέα Αμερικανική Βιβλιοθήκη, 1974.
Szweykowski, Zygmunt (1967). Nie tylko o Prusie: szkice (Not Only about Prus: Sketches) (1st έκδοση). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Szweykowski, Zygmunt (1972). Twórczość Bolesława Prusa (The Creative Writing of Bolesław Prus) (2η έκδοση). Βαρσοβία: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Τοκαζούβνα, Κριστίνα· Στανίσουαφ Φίτα (1969). Szweykowski, Zygmunt, επιμ. Bolesław Prus, 1847–1912: Kalendarz życia i twórczości (Bolesław Prus, 1847–1912: a Calendar of His Life and Work). Βαρσοβία: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Τοκαζούβνα, Κριστίνα(1981), Młodość Bolesława Prusa (Νεολαία του Μπολέσουαφ Πρους), Βαρσοβία, Państwowy Instytut Wydawniczy,(ISBN83-06-00603-8) .
Τισκιέβιτς, Τερέσα (1971). Bolesław Prus. Βαρσοβία: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Βρουμπέλσκι, Ζμπίγκιεφ (1984). To samo ramię (The Same Arm). Βαρσοβία: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej (Υπουργείο Εθνικής Άμυνας). ISBN83-11-07127-6.83-11-07127-6