Ο υπόγειος σιδηρόδρομος / μετρό της Νέας Υόρκης (αγγλικά: New York City Subway) είναι το σύστημα υπόγειων και υπέργειων αστικών σιδηροδρόμων της πόλης της Νέας Υόρκης. Είναι ιδιοκτησία της πόλης της Νέας Υόρκης και είναι παραχωρημένο για χρήση και εκμετάλλευση στον Οργανισμό Αστικών Συγκοινωνιών της πόλης της Νέας Υόρκης,[1] θυγατρική του Μητροπολιτικού Οργανισμού Συγκοινωνιών της Νέας Υόρκης.[2]
Βασικά στοιχεία
Εγκαινιάστηκε στις 27 Οκτωβρίου 1904 και είναι ένα από τα παλαιότερα και πιο εκτεταμένα δίκτυα αστικών συγκοινωνιών στον κόσμο,[3] με 36 γραμμές, 472 σταθμούς σε λειτουργία[4] (424 αν θεωρηθούν οι κομβικοί σταθμοί ως ενιαίοι σταθμοί)[5] και 400 χιλιόμετρα (248 μίλια) διαδρομών, που μαζί κάποια προαστιακά δίκτυα φτάνουν τα 1.112 χιλιόμετρα τροχιάς σε χρήση και τα 1.370 χιλιόμετρα τροχιάς στο σύνολο.
Το 2010 το μετρό εκτέλεσε περισσότερες από 1,5 δισεκατομμύρια διαδρομές με, κατά μέσον όρο, περισσότερους από 5 εκατομμύρια επιβάτες τις καθημερινές, πάνω από 3 εκατομμύρια τα Σάββατα και πάνω από 2 εκατομμύρια τις Κυριακές. Στις 29 Οκτωβρίου 2015 ξεπέρασε τα 6,2 εκατομμύρια επιβάτες, επιτυγχάνοντας νέο ημερήσιο ρεκόρ από την έναρξη των τακτικών καταγραφών του αριθμού των επιβατών το 1985.[6] Η μέση ταχύτητα των συρμών είναι 17,4 μίλια την ώρα, δηλαδή 28,0 χιλιόμετρα την ώρα, και η μέγιστη ταχύτητα των συρμών είναι 55 μίλια την ώρα, δηλαδή 88,45 χιλιόμετρα την ώρα.
Το μετρό της πόλης της Νέας Υόρκης είναι το τέταρτο σε κίνηση επιβατών παγκοσμίως, μετά από αυτά του Τόκυο, της Μόσχας και της Σεούλ.[7] Είναι, επίσης, το πρώτο σε κίνηση επιβατών σε ολόκληρο το δυτικό ημισφαίριο. Παράλληλα, είναι ένα από τα τέσσερα συστήματα σιδηροδρόμων των ΗΠΑ που λειτουργούν επί 24ώρου βάσεως και 365 μέρες το χρόνο.[8]
Μολονότι ονομάζεται επίσημα «Subway» («Υπόγειος»), μεγάλα τμήματα του μετρό εκτός του Μανχάταν είναι υπέργεια (τύπου γέφυρας) ή επιφανειακά ή σε λίγο υψηλότερο επίπεδο ή σε ανοιχτά ορύγματα. Συνολικά, το 40% του μετρό είναι πάνω από το έδαφος.[9]