Μάχη του Σκρα

Μάχη του Σκρα
Λυκούργος Κογεβίνας, Η μάχη του Σκρα. Ελαιογραφία σε καμβά, 73 cm x 100 cm, 1918. Εθνική Πινακοθήκη.
Χρονολογία	16 Μαΐου/29 Μαΐου 1918 – 17 Μαΐου/30 Μαΐου 1918
Τόπος	Σκρα, Κιλκίς, Ελλάδα
Αποτέλεσμα	Ελληνική νίκη
Αντιμαχόμενοι
Βασίλειο της Ελλάδας ! Βασίλειο της Ελλάδας Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία ! Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία Βασίλειο της Βουλγαρίας ! Βασίλειο της Βουλγαρίας
Ηγετικά πρόσωπα
Εμμανουήλ Ζυμβρακάκης Ωγκύστ Κλεμάν Ζερόμ Ιβάν Μπόντσεφ
Δυνάμεις
Κύρια επίθεση: 2 συντάγματα της Μεραρχίας Αρχιπελάγους και 1 σύνταγμα της Μεραρχίας Σερρών[1] Δευτερεύουσες επιχειρήσεις: 2 συντάγματα της Μεραρχίας Κρήτης και τμήματα της Μεραρχίας Σερρών[2] 4 πυροβόλα και 2 διμοιρίες φλογοβόλων[3] Συμμαχικό βαρύ πυροβολικό 2 συντάγματα[4]
Απώλειες
441 νεκροί 2.204 τραυματίες 164 αγνοούμενοι[3][2] περίπου 500 νεκροί[5] 2.063 αιχμάλωτοι 32 πυροβόλα και άλλα όπλα καταληφθέντα[2]

Η Μάχη του Σκρα ή Μάχη του Σκρα ντι Λέγκεν (16 Μαΐου/29 Μαΐου - 17 Μαΐου/30 Μαΐου του 1918) θεωρείται ως μια από τις σημαντικότερες νικηφόρες μάχες του ελληνικού στρατού στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς η επίθεση πραγματοποιήθηκε από ελληνικές, κυρίως, δυνάμεις.^[3] Αντίπαλος, ήταν ο από Γερμανούς, εκπαιδευμένος και οπλισμένος βουλγαρικός στρατός, ο οποίος ήταν αμυνόμενος σε ισχυρά οχυρωμένη θέση. Η μάχη διεξήχθη στην ομώνυμη σήμερα περιοχή του Νομού Κιλκίς. Η έκβαση της μάχης ήταν η ολοκληρωτική καταστροφή ενός βουλγαρικού εχθρικού συντάγματος και η κατάληψη ισχυρών Βουλγαρικών οχυρών.

Ιστορικη Αναδρομη

Ο αντιστράτηγος - ανθυπολοχαγός Εμμανουήλ Χ. Ζυμβρακάκης στο Μακεδονικό μέτωπο του Α' Παγκοσμίου Πολέμου,1918.

Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η προεξοχή του Σκρα είχε οργανωθεί αμυντικά από τους Βουλγάρους οι οποίοι παρενοχλούσαν τα συμμαχικά στρατεύματα, ιδίως στην περιοχή δυτικά του Αξιού ποταμού. Έτσι αποφασίσθηκε από τον Γάλλο επικεφαλής, αρχιστράτηγο Γκιγιομά η κατάληψη της περιοχής από μονάδες του ελληνικού στρατού, διοικητής των οποίων ήταν ο αντιστράτηγος Εμμανουήλ Ζυμβρακάκης. Η επίθεση διεξήχθη από πέντε συνολικά συντάγματα πεζικού, το 5ο και το 6ο της Μεραρχίας Αρχιπελάγους (υπό τον υποστράτηγο Δημήτριο Ιωάννου), πλαισιούμενα δεξιά (Α) από το 7ο και 8ο της Μεραρχίας της Κρήτης (υπό τον υποστράτηγο Παναγιώτη Σπηλιάδη) και αριστερά (Δ) από το 1ο σύνταγμα της Μεραρχίας των Σερρών (υπό τον υποστράτηγο Επαμ. Ζυμβρακάκη). Ο συνολικός αριθμός των επιτιθέμενων ήταν 14.546 μαχητές πεζικού, υποστηριζόμενοι από 287 βαρέα, μεσαία και ελαφρά πυροβόλα^{[εκκρεμεί παραπομπή]}.

Απέναντι από τις ελληνικές θέσεις, βρισκόταν η 5η Μεραρχία του Βουλγαρικού Στρατού^[6] με δύο συντάγματα στην περιοχή της προεξοχής, υποστηριζόμενα από ισχυρό βαρύ, μεσαίο και ελαφρό πυροβολικό. Η τοποθεσία του Σκρα, ήταν φύσει οχυρή τοποθεσία. Οι δύο γραμμές άμυνας των Βουλγάρων είχαν ενισχυθεί με λαβύρινθο χαρακωμάτων, πολυβολεία από μπετόν ή κρυμμένα σε βράχους και διπλές ή τριπλές σειρές συρματοπλεγμάτων. Επίσης, οι Βούλγαροι διέθεταν μεγάλο αριθμό πολυβόλων και όλμων για ταυτόχρονη άμυνα από μετωπική και πλευρική επίθεση.^[3]

Το σχέδιο των Συμμάχων προέβλεπε επίθεση από τη Μεραρχία Αρχιπελάγους, στην οποία είχε υπαχθεί και το 1ο Σύνταγμα της Μεραρχίας Σερρών. Ταυτόχρονα με την κυρίως επίθεση, θα διενεργούνταν δετευρεύουσες επιθέσεις από τσυντάγματα της Μεραρχίας Κρήτης στα ανατολικά και τμήματα της Μεραρχίας Σερρών στα δυτικά. Ακόμη πιο ανατολικά, θα διεξήγαγε επίθεση η 122η γαλλική μεραρχία ενώ και οι Βρετανοί και οι Σέρβοι θα διενεργούσαν αντιπερισπαμό στους δικούς τους τομείς.^[3]

Η μάχη

Χάρτης της Μάχης του Σκρα (εκδ. Baedeker)

Στις 16 Μαΐου/29 Μαΐου του 1918, και από της 5ης ώρας πρωινής, άρχισε η προπαρασκευή του συμμαχικού πυροβολικού για την καταστροφή των διαφόρων αμυντικών εγκαταστάσεων, ενώ τα συντάγματα που ήταν έτοιμα για την επίθεση εξόρμησαν το πρωί της επομένης (17 Μαΐου), καλυπτόμενα από κινητό φραγμό του πυροβολικού.^[3] Η βουλγαρική αντίδραση ήταν επίσης ισχυρή, πλην όμως, η ορμή του ελληνικού στρατού ήταν τόση που υπερφαλάγγισε την βουλγαρική αντίσταση και στις 06.30 το Σκρα είχε καταληφθεί.^[3] Βέβαια οι Βούλγαροι υπερασπίσθηκαν με πείσμα τις θέσεις τους και το απόγευμα της 17ης Μαΐου επεχείρησαν λυσσώδεις αντεπιθέσεις, ιδίως κατά του 5ου Συντάγματος πεζικού της Μεραρχίας της Κρήτης, που όλες όμως τελικά αποκρούσθηκαν.^[2]

Απώλειες

Ελληνικές

Μνημείο Ελλήνων πεσόντων

Οι ελληνικές απώλειες, ιδιαίτερα για τη Μεραρχία Αρχιπελάγους, υπήρξαν βαρύτατες. Ο συνολικός αριθμός των απωλειών της Μεραρχίας Αρχιπελάγους ήταν 338 νεκροί, ανάμεσά τους και ο ταγματάρχης Βασίλειος Παπαγιάννης, 1.777 τραυματίες, 164 αγνοούμενοι.^[3] Στις δευτερεύουσες επιθέσεις, οι οποίες διεξήχθησαν από τη Μεραρχία Κρήτης, οι απώλειες ήταν 71 νεκροί και 314 τραυματίες. Στις αντίστοιχες επιχειρήσεις της Μεραρχίας Σερρών, οι απώλειες ήταν 32 νεκροί και 114 τραυματίες.^[2]

Βουλγαρικές

Οι δυνάμεις της Μεραρχίας Αρχιπελάγους συνέλαβαν συνολικά 1.835 Βουλγάρους αιχμαλώτους και στην κατοχή τους περιήλθαν 12 πυροβόλα, 32 πολυβόλα και πολλά άλλα όπλα.^[3] Η Μεραρχία Κρήτης, πέρα από το σημαντικό στρατιωτικό υλικό που κυρίευσε, αιχμαλώτισε 210 Βουλγάρους και η Μεραρχία Σερρών 18 Βουλγάρους.^[2]

Αποτέλεσμα

Η «νίκη του Σκρα», όπως αναφέρεται στην ελληνική στρατιωτική ιστορία, εξέπληξε τόσο τους συμμάχους όσο και τους εχθρούς. Με δεδομένο την πολύ καλή οχύρωση των βουλγαρικών δυνάμεων που υποστηριζόταν με πολυάριθμο πυροβολικό, η θέση τους θεωρούταν απρόσβλητη, ύστερα μάλιστα από την αποτυχία που είχε σημειώσει ένα χρόνο πριν, τον Μάρτιο του 1917, η 122α γαλλική Μεραρχία στη προσπάθειά της να την εξουδετερώσει. Κανείς από τους συμμάχους δεν περίμενε να δει να διασπάται από την ορμή των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων μια τέτοια οχύρωση σε μέτωπο μήκους 12 χλμ και βάθους 1-2 χλμ. Η βουλγαρική διοίκηση, παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες επανακατάληψης και τις σφοδρές αντεπιθέσεις που διέταξε, δεν κατάφερε να επανακτήσει τις θέσεις της.

Η νίκη του Σκρα θεωρήθηκε ισχυρότατο πλήγμα για τους Βουλγάρους και μέγα κατόρθωμα του ελληνικού στρατού. Συγκεκριμένα ο αρχιστράτηγος των συμμαχικών δυνάμεων στρατηγός Γκυγιωμά, που είχε εν τω μεταξύ αντικαταστήσει τον στρατηγό Σαράιγ από τον προηγούμενο Δεκέμβριο, χαρακτήρισε το ελληνικό πεζικό ως «πεζικό απαράμιλλης ανδρείας και έξοχης ορμητικότητας». Το σημαντικότερο, όμως, αποτέλεσμα της μάχης ήταν η αύξηση της εμπιστοσύνης των Συμμάχων προς τις δυνατότητες του ελληνικού στρατού, καθώς και η αποκάλυψη της κάμψης του ηθικού του βουλγαρικού στρατού. Αυτές οι διαπιστώσεις ενίσχυσαν την ιδέα για ανάληψη επιθετικής πρωτοβουλίας των Συμμάχων στο Μακεδονικό μέτωπο, η οποία και υλοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1918.^[2]

Παραπομπές

1. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΕ΄, σελ. 69
2. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΕ΄, σελ. 71
3. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΕ΄, σελ. 70
4. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΕ΄, χάρτης σελ. 69
5. mixanitouxronou, "Η φονική μάχη του Σκρα".
6. «Μάχη του Σκρα (17/30 Μαΐου 1918) | 100 Χρόνια από τον Α' Π.Π.». fww.army.gr. Γενικό Επιτελείο Στρατού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2020. 

Πηγές

• Δεσποτόπουλος, Αλέξανδρος (1978). Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. ΙΕ΄. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. 
• Νεώτερο Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Ηλίου τόμος 17ος σελ.32
• Στρατιωτική Ιστορία νεώτερης Ελλάδος ΔΕΚ/ΓΕΣ έκδοση 1980

Συντεταγμένες: 41°05′20″N 22°23′40″E