Η Λαϊκή Δημοκρατία της Μογγολίας (Μογγολικά: ᠪᠦᠭᠦᠳᠡ ᠨᠠᠶᠢᠷᠠᠮᠳᠠᠬᠤ ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠠᠷᠠᠳ ᠤ) ήταν σοσιαλιστικό κράτος κράτος μεταξύ του 1921 και 1992, ταυτόσημο με τη σημερινή χώρα της Μογγολίας στην Ανατολική Ασία. Κυβερνήθηκε από το Μογγολικό Λαϊκό Επαναστατικό Κόμμα και διατήρησε στενούς δεσμούς με τη Σοβιετική Ένωση σε όλη την ιστορία της.[1] Γεωγραφικά, συνόρευε με την Κίνα στα νότια και την ΕΣΣΔ στα βόρεια. Μέχρι το 1944, συνόρευε επίσης με την Ταννού Τιβά, ένα σοβιετικό κράτος-δορυφόρο [2] που αναγνωρίζετο μόνον από τη Μογγολία και τη Σοβιετική Ένωση.
Από το 1651 έως το 1911, η Εξωτερική Μογγολία κυβερνήθηκε από τη δυναστεία Τσινγκ. Την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, η κυβέρνηση Τσινγκ άρχισε να εφαρμόζει τις λεγόμενες Νέες Πολιτικές, με στόχο την περαιτέρω ενοποίηση της Εξωτερικής Μογγολίας. Αναστατωμένη από την προοπτική του αποικισμού παρόμοια με τις εξελίξεις στην Εσωτερική Μογγολία κατά τον 19ο αιώνα, η μογγολική αριστοκρατία στράφηκε στη Ρωσική Αυτοκρατορία για υποστήριξη. Τον Αύγουστο του 1911, μογγολική αντιπροσωπεία μετέβη στην Αγία Πετρούπολη και έλαβε υπόσχεση περιορισμένης υποστήριξης. Όταν επέστρεψαν, η Επανάσταση του 1911 —η οποία τελικά οδήγησε στην κατάρρευση της δυναστείας Τσινγκ— είχε ξεκινήσει. Τον Δεκέμβριο του 1911 οι Μογγόλοι καθαίρεσαν τον Τσινγκ Αμπάν στο Ουλάν Μπατόρ και κήρυξαν την ανεξαρτησία τους υπό την ηγεσία του 8ου Τζεμπτσουντάμπα Χουτουκτού, ο οποίος διορίστηκε Μπογκντ Χαν της Μογγολίας. Οι προσπάθειες να συμπεριληφθεί η Εσωτερική Μογγολία στο νέο κράτος απέτυχαν για διάφορους λόγους, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής αδυναμίας των Εσωτερικών Μογγόλων να επιτύχουν την ανεξαρτησία τους, την έλλειψη ρωσικής βοήθειας προς αυτούς και η έλλειψη υποστήριξης από τους αριστοκράτες της Εσωτερικής Μογγολίας και τον κλήρο. Στη συμφωνία του Χιάγκτ του 1915, η Κίνα, η Ρωσία και η Μογγολία συμφώνησαν για το καθεστώς της Μογγολίας ως διατήρησης της αυτονομίας υπό την κινεζική επικυριαρχία.[3]
Ωστόσο, η Δημοκρατία της Κίνας χρησιμοποίησε την Οκτωβριανή Επανάσταση και τον εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε ως πρόσχημα για να αναπτύξει στρατεύματα στην Εξωτερική Μογγολία και το 1919 η μογγολική κυβέρνηση αναγκάστηκε να υπογράψει μια συνθήκη που καταργούσε την αυτονομία της Μογγολίας. Σύμφωνα με το Associated Press, ορισμένοι Μογγόλοι οπλαρχηγοί, ήταν υπέρ της επανακατάληψης της Μογγολίας από την Κίνα. Ο πρίγκιπας του Tusiyetu Khan Aimak Darchin Ch'in Wang ήταν υποστηρικτής της κινεζικής κυριαρχίας ενώ ο μικρότερος αδελφός του Tsewang ήταν υποστηρικτής του Ρώσου πολέμαρχου Ungern-Sternberg. Με το που ιδρύθηκε το Μογγολικό Λαϊκό Κόμμα, ζήτησε βοήθεια από τη Σοβιετική Ρωσία. Εν τω μεταξύ, ο λευκός στρατός με επικεφαλής τον Roman von Ungern-Sternberg είχε καταλάβει το Khuree στις αρχές Μαρτίου 1921 κηρύττοντας την ανεξαρτησία από την Κίνα στις 13 Μαρτίου. Η Μογγολική Επανάσταση του 1921 που ξέσπασε τον Μάρτιο εκδίωξε τον Ούνγκερν και τα εναπομείναντα κινεζικά στρατεύματα, και στις 6 Ιουλίου 1921, το Μογγολικό Λαϊκό Κόμμα και τα σοβιετικά στρατεύματα κατέλαβαν το Νισέλ Χουρέ. Το Λαϊκό Κόμμα συγκρότησε νέα κυβέρνηση, αλλά κράτησε τον Μπογκντ Χάαν ως αρχηγό του κράτους.[4][5] Τα επόμενα χρόνια μέσω βίαιων αγώνων εξουσίας, η σοβιετική επιρροή έγινε ολοένα και ισχυρότερη, και μετά το θάνατο του Μπογκντ Χάαν, επεβλήθη σοσιαλιστικό καθεστώς με την ανακήρυξη της Μογγολικής Λαϊκής Δημοκρατίας στις 26 Νοεμβρίου 1924.
Παραπομπές